Ο νέος Αμερικανός Πάπας, Λέων ΙΔ΄, στρέφεται στους εύπορους, συντηρητικούς συμπατριώτες του για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη οικονομική κρίση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, μετά από δεκαετίες σκανδάλων και κακοδιαχείρισης.
Παρά τα αμύθητα έργα τέχνης που φυλάσσονται στα υπόγεια του Βατικανού, τα ταμεία του στερεύουν. Οι δωρεές από τις ΗΠΑ, μέχρι πρόσφατα η μεγαλύτερη πηγή εσόδων, έχουν μειωθεί δραματικά, αναγκάζοντας τον ποντίφικα να αναλάβει και τον ρόλο… του εράνου.
Ο εκλεκτός των συντηρητικών
Ο Λέων ΙΔ΄, γνωστός ως καρδινάλιος Ρόμπερτ Πρεβόστ πριν την εκλογή του, προτάθηκε εν μέρει λόγω της «αγγλοσαξονικής» σοβαρότητάς του στα οικονομικά. Θεωρήθηκε το κατάλληλο πρόσωπο για να ξαναφέρει στο τραπέζι τις μεγάλες επιταγές των πλουσίων καθολικών των ΗΠΑ, οι οποίοι αποστασιοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία λόγω σκανδάλων αλλά και της φιλελεύθερης προσέγγισης του προκατόχου του, Φραγκίσκου, σε θέματα όπως η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα και ο γάμος.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ένας ηγετικός συντηρητικός καθολικός στις ΗΠΑ, υπό καθεστώς ανωνυμίας: «Μπορεί να μην γράφουν ακόμα επιταγές, αλλά ο ενθουσιασμός τους είναι 10 στα 10.»
Και δεν είναι τυχαίο. Φέτος, η Σύνοδος για την εκλογή νέου Πάπα συνέπεσε με την καθιερωμένη “Αμερικανική Εβδομάδα” στο Βατικανό, μια σειρά από πολυτελείς εκδηλώσεις στη Ρώμη, όπου δωρητές δεσμεύτηκαν να προσφέρουν έως και 1 δισεκατομμύριο ευρώ, εφόσον εκλεγεί «ο σωστός Πάπας».
Οικονομικά στα όρια
Το 2024, το Βατικανό παρουσίασε έλλειμμα 83 εκατομμυρίων ευρώ, υπέρδιπλασιο από το προηγούμενο επίσημο έλλειμμα. Οι υποχρεώσεις περιλαμβάνουν επίσης μισό δισεκατομμύριο σε συντάξεις, αλλά και ζημιές από παλαιότερες “επενδύσεις” της διαβόητης Τράπεζας του Βατικανού.
Τα βασικά έσοδα προέρχονται από ακίνητα και από δωρεές, όπως το γνωστό “Οβολός του Αγίου Πέτρου”. Αλλά καθώς η Εκκλησία χάνει έδαφος από τον αυξανόμενο κοσμικισμό και τα σκάνδαλα, τα ποσά πέφτουν συνεχώς.
Ο Φραγκίσκος προσπάθησε να βάλει τάξη: περιόρισε τις αδιαφανείς πρακτικές της Τράπεζας του Βατικανού, καταδίκασε τον καρδινάλιο Μπετσίου για σκάνδαλο 200 εκατ. ευρώ με ακίνητο στο Λονδίνο, και ξεκίνησε πρόγραμμα διαφάνειας με εξωτερικούς ελεγκτές.
Όμως οι προσπάθειες «κάηκαν» όταν εκδιώχθηκε ο ελεγκτής Λιμπέρο Μιλόνε, που κατηγορήθηκε ως κατάσκοπος, και ο καρδινάλιος Τζορτζ Πελ επέστρεψε στην Αυστραλία για να δικαστεί για υποθέσεις κακοποίησης.
Ο ίδιος ο Μιλόνε θυμάται πως τα λογιστικά στοιχεία γράφονταν με μολύβι από καλόγριες σε χαρτάκια, φυλαγμένα σε συρτάρια, και οι θεολόγοι που τα διαχειρίζονταν δεν είχαν κατανοήσει ούτε βασικά οικονομικά μεγέθη, όπως οι μελλοντικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις.
Ο Λέων προτιμά τις δωρεές από τη λιτότητα
Αντί να περιορίσει δραστικά τις δαπάνες, ο Πάπας Λέων επέλεξε να προσφέρει μπόνους 500 ευρώ στους υπαλλήλους του Βατικανού και υποσχέθηκε νέα έρευνα για τις αμφιλεγόμενες καταθέσεις εναντίον του Μπετσίου — μια πιθανή κίνηση επαναπροσέγγισης με παραδοσιακούς συμμάχους.
Παράλληλα, εξετάζει τρόπους να αξιοποιηθεί καλύτερα το τεράστιο χαρτοφυλάκιο ακινήτων της Αγίας Έδρας.
Ορισμένοι βλέπουν μια ισορροπημένη προσέγγιση:«Ο Λέων δίνει κάτι στη δεξιά, χωρίς να μετακινήσει όλο το παπικό αξίωμα προς τα εκεί,» δήλωσε ένας καρδινάλιος.
Τα θεία με τα ανθρώπινα…
Η επιτυχία του Λέοντα θα εξαρτηθεί όχι μόνο από τα πορτοφόλια των Αμερικανών ευεργετών, αλλά και από την ικανότητά του να ενώσει τους πραγματιστές του Βατικανού , εκείνους που καταλαβαίνουν πως ακόμη και η Αγία Έδρα πρέπει κάποτε να καταπιαστεί με… απλά λογιστικά.
Για άλλους όμως, η αποστολή της Εκκλησίας παραμένει ιερή και υπεράνω όλων, ακόμα κι αν το τίμημα είναι οικονομικό χάος. «Όπως πάντα θα υπάρχουν φτωχοί, πάντα θα βρίσκεται και το χρήμα,» είπε ένας ιεράρχης στην Πλατεία του Αγίου Πέτρου τον Μάιο.
