Παρά το γεγονός ότι η Κίνα υφίσταται σημαντικές επιπτώσεις από τους αμερικανικούς δασμούς –με τις εξαγωγές προς τις Ηνωμένες Πολιτείες να καταγράφουν πτώση της τάξεως του 34% τον Μάιο– είναι ο πρόεδρος Τραμπ που εμφανίζεται να επιδιώκει με μεγαλύτερη ένταση μια εμπορική συμφωνία.
Η πρόσφατη συνάντηση ΗΠΑ – Κίνας στο Λονδίνο φάνηκε αρχικά να προσφέρει σημαντικά οφέλη στον πρόεδρο Τραμπ, ωστόσο ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ απέσπασε ένα λιγότερο ορατό αλλά στρατηγικής σημασίας πλεονέκτημα: ένα πλαίσιο συνεχούς διαπραγμάτευσης, το οποίο επιτρέπει στην Κίνα να κερδίζει χρόνο, μετριάζοντας παράλληλα την πίεση για την επιβολή νέων, πιο περιοριστικών δασμών και τεχνολογικών μέτρων.
Ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την επανεκκίνηση των εξαγωγών σπάνιων γαιών από την Κίνα και την άρση των περιορισμών στις θεωρήσεις για φοιτητές. Παράλληλα, ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Χάουαρντ Λούτνικ, γνωστοποίησε ότι ενδέχεται να αρθούν οι τεχνολογικοί περιορισμοί, υπό την προϋπόθεση ότι η ροή κρίσιμων μετάλλων προς την αμερικανική βιομηχανία θα επιταχυνθεί.
Αντίθετα, η επίσημη κινεζική αφήγηση επικεντρώθηκε περισσότερο στη δημιουργία ενός θεσμικού μηχανισμού διαβούλευσης στη Γενεύη, αποφεύγοντας οποιαδήποτε αναφορά στους ελέγχους των εξαγωγών. Το Πεκίνο επιδιώκει την καθιέρωση σταθερών διαδικασιών, αντί για άμεσες και ενίοτε απρόβλεπτες συμφωνίες κορυφής.
Αυτή η διαφορά στρατηγικής καταδεικνύει το χάσμα στην προσέγγιση των δύο δυνάμεων: ο Τραμπ προτιμά ταχεία διμερή αποτελέσματα μέσω απευθείας επαφών ηγετών, ενώ ο Σι προωθεί μια θεσμική, πιο μακροπρόθεσμη προσέγγιση. Η απουσία περιορισμού θητειών στον Σι του επιτρέπει να διαμορφώνει μια πολιτική με βάθος χρόνου, σε αντίθεση με τις προεκλογικές πιέσεις που αντιμετωπίζει ο Αμερικανός πρόεδρος.
Η παρούσα συμφωνία παραμένει ασαφής ως προς τις λεπτομέρειες – ειδικά σε ό,τι αφορά την εξαγωγή κρίσιμων μετάλλων. Αν και οι ΗΠΑ δηλώνουν πως η Κίνα θα εγκρίνει άμεσα τις αιτήσεις για εξαγωγές μαγνητών, το Πεκίνο δεν προχώρησε σε συγκεκριμένες δεσμεύσεις. Αντιθέτως, επιδιώκει να διατηρεί ευελιξία στο πλαίσιο των αδειοδοτήσεων, αποφεύγοντας την αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής του θέσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επιβάλει δασμούς που φτάνουν έως και το 55% για ορισμένα προϊόντα, ενώ η αμερικανική πλευρά ενσωματώνει σε αυτούς και φορολογικές επιβαρύνσεις για άλλα ζητήματα, όπως η διακίνηση φαιντανύλης. Ωστόσο, η απουσία προοπτικής άρσης των δασμών μειώνει το κινεζικό κίνητρο για ουσιαστικές παραχωρήσεις.
Η αμερικανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει τώρα την προθεσμία της 9ης Ιουλίου για την επίτευξη συμφωνιών με άλλους εμπορικούς εταίρους. Η βιασύνη της Ουάσινγκτον υποδηλώνεται από την πρόθεση του προέδρου Τραμπ να παρουσιάσει τελεσίγραφα σε άλλα κράτη, απαιτώντας άμεσες απαντήσεις σε προσχέδια συμφωνιών.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μεταστροφή της στάσης των ΗΠΑ, οι οποίες πλέον εντάσσουν τους εξαγωγικούς ελέγχους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αποδυναμώνοντας το προηγούμενο αφήγημα περί εθνικής ασφάλειας. Αυτό θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για ευρύτερη συνεργασία, ωστόσο το Πεκίνο παραμένει απρόθυμο να προσφέρει ουσιαστικές εμπορικές υποχωρήσεις σε τομείς στρατηγικής σημασίας για την εγχώρια ανάπτυξή του.
Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ έχει εκφράσει την επιθυμία για εξισορρόπηση των διμερών οικονομικών σχέσεων μέσω επενδύσεων, όμως τέτοιες πρωτοβουλίες ενδέχεται να σκοντάψουν σε πολιτικά εμπόδια και στις δύο πλευρές.
Είναι σαφές ότι η ουσιαστική διευθέτηση των διμερών διαφορών απαιτεί χρόνο και επιμονή, πιθανώς με την αξιοποίηση του μηχανισμού διαβούλευσης που πρόσφατα συμφωνήθηκε. Αν και για ορισμένους η συμφωνία του Λονδίνου αποτελεί απλώς ένα πλαίσιο χωρίς συγκεκριμένες δεσμεύσεις, αποτελεί εντούτοις ένα πρώτο βήμα για την αποφυγή περαιτέρω κλιμάκωσης.
