Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδωσε προσωπικά το πράσινο φως για τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές στη Συρία κατά των ιρανικών μεταφορών όπλων στη Χεζμπολάχ του Λιβάνου κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Μπασάρ αλ Άσαντ, αποκαλύπτει ο πρώην επικεφαλής της Μοσάντ, Γιόσι Κοέν, στα νέα του απομνημονεύματα «Το Ξίφος της Ελευθερίας».
Το Ισραήλ πραγματοποίησε εκατοντάδες αεροπορικές επιδρομές στη Συρία κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου από το 2011 και μετά, με στόχο να διακόψει τις αποστολές προηγμένων όπλων από το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) του Ιράν προς τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο και άλλες συμμαχικές ομάδες. Εκείνη την εποχή, παρατηρητές στο Ιράν αμφισβήτησαν γιατί οι Ρώσοι σύμμαχοί τους, οι οποίοι έλεγχαν μεγάλο μέρος του συριακού εναέριου χώρου, δεν παρενέβησαν για να προστατεύσουν τις δυνάμεις και τους πληρεξούσιούς της Τεχεράνης.
Τώρα, ο Γιόσι Κοέν αποκαλύπτει στο νέο του βιβλίο ότι εξασφάλισε το πράσινο φως του Πούτιν αφού ταξίδεψε στη Μόσχα για να υποστηρίξει προσωπικά τα επιχειρήματα. «Επισκέφτηκα το Κρεμλίνο για να εξηγήσω, λεπτομερώς, πώς και γιατί έπρεπε να ακολουθήσουμε αυτή τη διαδρομή επειδή τα όπλα έβρισκαν τον δρόμο τους προς τους Φρουρούς της Επανάστασης του Ιράν, εντός της Συρίας και προς τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο», έγραψε. Σύμφωνα με τον Κόεν, ο Πούτιν αποδέχτηκε τη λογική της θέσης του Ισραήλ και πρότεινε τη δημιουργία ενός άμεσου καναλιού μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων για την αποφυγή παρεξηγήσεων. «Ο Πούτιν ακολούθησε τη λογική μου, πρότεινε οι αντίστοιχοι αναπληρωτές αρχηγοί των γενικών επιτελείων μας να ανοίγουν μια κόκκινη γραμμή κάθε φορά που σκοπεύουμε να επιτεθούμε και έδωσε την ευλογία του», αποκάλυψε.
Ο πρώην αρχηγός των μυστικών υπηρεσιών υπογράμμισε ότι η συναίνεση της Μόσχας δεν ήταν απλώς συμβολική, αλλά απαραίτητη για την ελευθερία δράσης του Ισραήλ στη Συρία. «Αυτή η άδεια, να χτυπήσει τα συμφέροντα των εταίρων του στο Ιράκ καθώς και στη Συρία, ήταν απαραίτητη, καθώς οι Ρώσοι χρησιμοποιούν συστήματα αεράμυνας S300 και S400 που μπορούν να χτυπήσουν αεροσκάφη που πετούν σε ύψος έως και τριάντα χιλιομέτρων, ή 98.000 ποδιών», εξήγησε ο Κόεν. «Δεν μπορούμε να διακινδυνεύσουμε τα όμορφα F-35 που μας δίνουν οι Αμερικανοί, επομένως δεν μπορούμε να διστάζουμε για τα συμφέροντά μας».
Η Ρωσία εισήλθε στη συριακή σύγκρουση το 2015 για να υποστηρίξει τον Πρόεδρο αλ-Άσαντ, ευθυγραμμιζόμενη με το Ιράν, τη Χεζμπολάχ του Λιβάνου και άλλες σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστήριζαν τη Δαμασκό στον αγώνα της κατά του Ισλαμικού Κράτους και διαφόρων σουνιτικών ανταρτών. Οι ισραηλινές επιθέσεις εντάθηκαν υπό την μαχόμενη κυβέρνηση του αλ-Άσαντ, η οποία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στην Τεχεράνη και τις συμμαχικές της πολιτοφυλακές για την επιβίωσή της.
Εκείνη την εποχή, η Ρωσία είχε αναπτύξει προηγμένα συστήματα αεράμυνας S-300 και S-400 και ασκούσε σημαντικό έλεγχο στον εναέριο χώρο της Συρίας, καθιστώντας τη συναίνεση της Μόσχας κρίσιμη για τις ισραηλινές επιχειρήσεις. Μετά την ανατροπή του αλ-Άσαντ από τις δυνάμεις του Αμπού Μοχάμεντ αλ-Τζολανί τον Δεκέμβριο του 2024, το Ιράν και η Ρωσία αντιμετώπισαν μεγάλες απώλειες επιρροής στη Συρία. Οι μεγάλες επενδύσεις της Τεχεράνης σε πολιτοφυλακές και υποδομές διαλύθηκαν σε μεγάλο βαθμό, ενώ η Μόσχα είδε την λαβή της στη Δαμασκό να χαλαρώνει.
Η πολύτιμη ναυτική βάση της Ρωσίας στην Ταρτούς δέχθηκε πιέσεις αφού οι συριακές αρχές κινήθηκαν για να τερματίσουν τη μίσθωση, αναγκάζοντας τη Μόσχα να περιορίσει τις επιχειρήσεις και να αποσύρει πολλά πολεμικά πλοία. Ταυτόχρονα, ο εξοπλισμός μεταφέρθηκε από την αεροπορική βάση Khmeimim, όπου η πρόσβαση υπόκειται πλέον σε περιορισμούς που επιβάλλονται από ανταρτικές παρατάξεις που ελέγχουν την γύρω περιοχή. Η αναταραχή έχει μόνο επιδεινωθεί τους μήνες που ακολούθησαν. Οι συγκρούσεις μεταξύ των νέων ισλαμιστών ηγετών της Συρίας και της υποστηριζόμενης από το Ισραήλ μειονότητας Δρούζων στη νότια επαρχία Sweida – που επιδεινώθηκαν από τις ισραηλινές επιθέσεις στις συριακές κυβερνητικές δυνάμεις – έχουν ωθήσει τη Δαμασκό σε μια δύσκολη αναπροσαρμογή των δεσμών της με τη Μόσχα.
Νωρίτερα μέσα στο έτος, οι συριακές αρχές προσπαθούσαν ενεργά να παραγκωνίσουν τη Ρωσία, αλλά η απειλή που θέτει το Ισραήλ τις έχει έκτοτε αναγκάσει να εξετάσουν το ενδεχόμενο επέκτασης της ρωσικής στρατιωτικής εμπλοκής ως αντίβαρο.
