Στα σκοτεινά βάθη του Αμαζονίου κατοικεί ένα πλάσμα που προκαλεί τρόμο ακόμα και στους πιο εξοικειωμένους με τα πεινασμένα πιράνχας.
Οι χαυλιόδοντές του είναι τόσο μεγάλοι που δεν χωρούν στο στόμα του, ενώ ανάμεσα στους ντόπιους ψαράδες έχει γίνει ήδη θρύλος.
Ο λόγος για την παγιάρα, (ή Ηydrolycus scomberoides όπως είναι η επιστημονική του ονομασία) πιο γνωστό ως «ψάρι-βρυκόλακας».
Ο οδοντωτός πρωταθλητής
Το αρπακτικό ψάρι μπορεί να φτάσει το 1,2 μέτρο μήκος και να ζυγίσει μέχρι και 20 κιλά.
Το βασικό του όπλο είναι οι χαυλιόδοντες του, που φτάνουν τα 15 εκατοστά σε μήκος.
Αυτός ο αριθμός κατατάσσεται παγκοσμίως ως ρεκόρ για το λόγο μήκους δοντιών σε σχέση με το μέγεθος του σώματος για όλα τα ψάρια.
Στο κρανίο της παγιάρας υπάρχουν ειδικές τρύπες στις οποίες τα δόντια μπαίνουν σαν σε θήκες.
Και παρά τον μύθο που θέλει τα δόντια αυτά να χρησιμοποιούνται για την απορρόφηση… αίματος (όπως του βρυκόλακα!), η αλήθεια είναι πως τα δόντια χρειάζονται για να κρατούν και να τρυπούν τη λεία.
Η ιστορία του
Η ύπαρξη της παγιάρας συνδέεται στενά με τον ορμητικό χαρακτήρα του Αμαζονίου.
Η εμφάνισή της συμπίπτει με τη διαμόρφωση του σύγχρονου Αμαζονίου, περίπου 9 εκατομμύρια χρόνια πριν, όταν ο ποταμός άλλαζε πορεία, γινόταν λίμνες και ξανά διασπώτανσε δεκάδες διαύλους.
Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, ο ποταμός άλλαζε πορεία, ενώ τα ψάρια προσαρμόστηκαν και τελειοποίησαν τις ικανότητες επιβίωσης τους.
Η παγιάρα αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της εξέλιξης σε ακραίες συνθήκες.
Προσαρμοζόμενη στις συνεχείς αλλαγές, η παγιάρα όχι μόνο επέζησε, αλλά έγινε ένας από τα πιο ισχυρά αρπακτικά της περιοχής.
Η δύναμη κατά του ρεύματος
Εκεί όπου άλλα ψάρια παρασύρονται στις δίνες, η παγιάρα κρατάει σταθερή πορεία.
Οι ισχυροί μύες και το γερό σώμα της την βοηθούν να ξεπερνά τα ρεύματα και να αναζητά την τροφή ακόμα και στους πιο άγριους ποταμούς.
Τα θύματα της συχνά είναι ψάρια μήκους ίδιου με το μισό του σώματος του αρπακτικού — μόνο μία επιδρομή και η λεία καταλήγει να καρφωθεί στους κοφτερούς χαυλιόδοντές της.
Παρά την απειλητική της εμφάνιση, η παγιάρα ουσιαστικά δεν αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο.
Δεν επιτίθεται πρώτη και γενικά δεν δείχνει ενδιαφέρον για τον άνθρωπο.
Το ψάρι δεν θεωρεί τον άνθρωπο ως λεία.
Ο κίνδυνος προκύπτει μόνο από αμέλεια κατά την αλιεία, όταν μπορεί να τραυματίσει κάποιος από τα δόντια της.
Ο θρύλος για τους ψαράδες
Για τους ψαράδες, η παγιάρα είναι ένα από τα πιο επιθυμητά τρόπαια.
Η αλιεία της πραγματοποιείται σε δύσκολες συνθήκες, όπου το ρεύμα δεν συγχωρεί λάθη.
Το αιχμάλωτο αρπακτικό αντιστέκεται σφοδρά, δημιουργώντας την αίσθηση ότι το δόλωμα δεν είναι ψάρι, αλλά άγριο ζώο.
Το αρπακτικό στην αιχμαλωσία
Αν οι παγιάρες μπορούσαν να προσαρμοστούν στη ζωή σε ενυδρεία, θα γίνονταν αδιαμφισβήτητα «αστέρες» της συλλογής.
Όμως η άγρια φύση τους παραμένει ακατανίκητη, και σε αυτό έγκειται η ιδιαίτερη γοητεία τους.
Επίσης, η αναπαραγωγή τους σε αιχμαλωσία μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί εφικτή.
Όλα όσα ψάρια πωλούνται έχουν αλιευτεί από τη φύση.
Οι επιστήμονες ακόμα δεν γνωρίζουν πώς και πότε αναπαράγεται αυτό το ψάρι.
Σε αντίθεση με άλλα είδη της ίδιας οικογένειας που αναπαράγονται όλο το χρόνο, τα μυστικά της αναπαραγωγής της παγιάρας παραμένουν άγνωστα.
Απειλές για το είδος
Παρά την αλιεία της για αθλητισμό και εμπόριο, ο πληθυσμός της ψαριάς-βρυκόλακα παραμένει σταθερός.
Οι βασικοί κίνδυνοι συνδέονται με την αλλαγή της οικολογίας του Αμαζονίου και την κατασκευή φραγμάτων, καθώς το αρπακτικό εξαρτάται από τα ταχύρρυθμα ρεύματα του ποταμού.
