Μέσα σε λιγότερο από 72 ώρες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατάφερε να προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων, να εξοργίσει πολιτικούς συμμάχους και να ανοίξει τον δρόμο για επικίνδυνες θεωρίες συνωμοσίας – όλα αυτά με αφορμή ένα νομοσχέδιο που υποτίθεται ότι θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των πολιτών στην πράσινη μετάβαση.
Η ασαφής διαχείριση του ζητήματος, οι αντικρουόμενες δηλώσεις και η αδυναμία να δοθεί μια καθαρή γραμμή εκθέτουν τη φον ντερ Λάιεν και τον επικοινωνιακό της μηχανισμό. Ή, ακόμη χειρότερα, αποκαλύπτουν ότι ο επικοινωνιακός μηχανισμός έχει μετατραπεί σε μηχανισμό συγκάλυψης.
Αναδίπλωση με το πιστόλι στον κρόταφο
Σύμφωνα με το Politico, η αρχική δήλωση περί πρόθεσης απόσυρσης του νομοσχεδίου για το greenwashing αιφνιδίασε φίλους και εχθρούς. Η οργή από τους Σοσιαλιστές και τους Φιλελεύθερους υπήρξε άμεση και σφοδρή, δημιουργώντας ένα αίσθημα προδοσίας στο εσωτερικό των πολιτικών οικογενειών που στήριξαν τη φον ντερ Λάιεν. Οι διαδοχικές ανασκευές, οι διαρροές περί εξαιρέσεων για μικρές επιχειρήσεις, και η τελική διευκρίνιση τρεις ημέρες αργότερα, δεν έπεισαν κανέναν. Το damage είχε ήδη γίνει: η Κομισιόν εμφανίστηκε αμήχανη, ασυντόνιστη και πολιτικά αδύναμη.
Ποιος κυβερνά την Επιτροπή;
Η ίδια η von der Leyen τηρεί σιγή ιχθύος, την ώρα που το επιτελείο της δίνει αλλοπρόσαλλες εξηγήσεις και μεταθέτει ευθύνες. Κανείς δεν εξηγεί γιατί η απόφαση ανακοινώθηκε με τόσο προκλητικό τρόπο.
Κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη.
Οι ψίθυροι για εσωτερικές διαφωνίες, συγκρούσεις επιτρόπων και σιωπηρές πολιτικές δοσοληψίες με τη δεξιά πτέρυγα πληθαίνουν.
Το ερώτημα αναδύεται όλο και πιο καθαρά:
Ποιος, τελικά, παίρνει τις αποφάσεις στην Επιτροπή;
Συνεννόηση με τη Meloni ή απλώς ανικανότητα;
Η θεωρία ότι η von der Leyen συντόνισε τις κινήσεις της με την Ιταλίδα πρωθυπουργό Giorgia Meloni μπορεί να διαψεύδεται επισήμως, αλλά έχει ήδη αφήσει το αποτύπωμά της στον πολιτικό διάλογο.
Η Ιταλία απέσυρε την υποστήριξή της στο νομοσχέδιο την ίδια εβδομάδα που η Πρόεδρος της Επιτροπής την επισκέφθηκε.
Η σύμπτωση είναι τόσο βολική, που μοιάζει ενοχλητικά με συγκαλυμμένο πολιτικό παζάρι. Αν ισχύει, πρόκειται για θεσμική εκτροπή. Αν όχι, πρόκειται για μια απλή επίδειξη ανικανότητας στη διαχείριση συμβολισμών και επικοινωνίας.
Η πράσινη ατζέντα στο απόσπασμα
Πέρα από τα θεσμικά και πολιτικά παιχνίδια, η ουσία είναι μία: η φαινομενική απόσυρση ενός νομοσχεδίου που στόχευε στην πάταξη του greenwashing θεωρήθηκε από πολλούς —και πανηγυρίστηκε δεόντως από ακροδεξιούς κύκλους— ως υποχώρηση της Ευρώπης από τη φιλοπεριβαλλοντική της πορεία.
Η Πράσινη Συμφωνία, που είχε αποτελέσει σημαία της von der Leyen, κινδυνεύει να μετατραπεί σε απομεινάρι ευχολογίων.
Και όλα αυτά όχι γιατί η πολιτική απέτυχε, αλλά γιατί η επικοινωνία της κατέρρευσε υπό το βάρος εσωτερικών διλημμάτων και εξωτερικών πιέσεων.
Η αξιοπιστία της Κομισιόν στο ναδίρ
Είτε πρόκειται για σκόπιμο ελιγμό είτε για μια σειρά από αυτογκόλ, η ζημιά είναι δεδομένη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μοιάζει να λειτουργεί χωρίς πηδάλιο, χωρίς στρατηγική και —το πιο επικίνδυνο— χωρίς την εμπιστοσύνη των εταίρων της. Η Πρόεδρός της φαίνεται να αποδυναμώνεται θεαματικά σε μια στιγμή που η Ευρώπη καλείται να επιδείξει πυγμή, σταθερότητα και πολιτική συνοχή. Αν αυτό ήταν απλώς ένα λάθος επικοινωνίας, τότε πρόκειται για το πιο καταστροφικό λάθος των τελευταίων ετών.
