Σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία έχει κυριαρχήσει στην ιατρική διάγνωση, μια παλιά, παραγνωρισμένη αίσθηση φαίνεται να αναδεικνύεται σε πολύτιμο διαγνωστικό εργαλείο: η όσφρηση. Πίσω από αυτή την ανακάλυψη βρίσκεται μια απρόσμενη πρωταγωνίστρια – η Σκωτσέζα Joy Milne.
Η Joy, πρώην νοσοκόμα με υπερευαίσθητη όσφρηση (υπεροσμία), ανακάλυψε ότι μπορούσε να αναγνωρίσει τη νόσο του Πάρκινσον από μια συγκεκριμένη μυρωδιά στο σώμα του συζύγου της, αρκετά χρόνια πριν του γίνει η διάγνωση. Η παρατήρησή της επιβεβαιώθηκε αργότερα σε ένα πείραμα με μπλουζάκια ασθενών, όπου η ίδια κατάφερε να αναγνωρίσει σωστά ποιοι πάσχουν από Πάρκινσον – ακόμα και σε περιπτώσεις που δεν είχαν ακόμη διαγνωστεί επισήμως.
Η επιστημονική κοινότητα δεν άργησε να στρέψει το βλέμμα της προς την κατεύθυνση αυτή. Οι μυρωδιές που εκλύει το ανθρώπινο σώμα φαίνεται πως κρύβουν πολύτιμες πληροφορίες: από την «φρουτώδη» αναπνοή των διαβητικών, έως την οσμή αμμωνίας που μπορεί να υποδηλώνει νεφρική ανεπάρκεια. Παθήσεις όπως η φυματίωση, η ηπατική ανεπάρκεια ή ακόμα και ορισμένες βακτηριακές λοιμώξεις, αφήνουν τη δική τους… χαρακτηριστική «υπογραφή» στον αέρα.
Παράλληλα, η ικανότητα των σκύλων να ανιχνεύουν τέτοιες μυρωδιές ενισχύει την ιδέα της χρήσης της όσφρησης στην πρόληψη. Με εκπαίδευση, τα ζώα αυτά έχουν ήδη συμβάλει στην ανίχνευση καρκίνου, επιληπτικών κρίσεων, ακόμα και επικείμενων κρίσεων σε διαβητικούς.
Σήμερα, ερευνητικά κέντρα σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να μιμηθούν αυτή την ικανότητα, αναπτύσσοντας ειδικά τεστ ή ακόμα και τεχνητές «ηλεκτρονικές μύτες» για την έγκαιρη διάγνωση νοσημάτων όπως το Πάρκινσον, ο διαβήτης, εγκεφαλικά επεισόδια και η ελονοσία.
Η όσφρηση, που κάποτε θεωρούνταν δευτερεύουσα αίσθηση, αποδεικνύεται τώρα ότι μπορεί να σώσει ζωές. Και καθώς η επιστήμη προχωρά, ίσως στο μέλλον, μια απλή μυρωδιά να αποτελεί το πρώτο καμπανάκι κινδύνου για τη διάγνωση σοβαρών ασθενειών.
