Στους ουραγούς της Ευρώπης συγκαταλέγεται για ακόμη μια χρονιά η Ελλάδα, σύμφωνα με την Έκθεση για το 2024 για την οδική ασφάλεια, που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Ιούνιο, από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την Ασφάλεια των Μεταφορών (ETCS). Όπως προκύπτει, η Ελλάδα κατέγραψε την περσινή χρονιά 64 θανάτους ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους. Χειρότερη επίδοση είχαν μόλις τρεις χώρες κι ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται στους 45 θανάτους ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους.
Μείωση 3,3%
Στην έκθεση του ETCS, σημειώνεται επίσης, πως το 2014, η Ελλάδα βρισκόταν και πάλι στην 24η θέση στο σύνολο των 27 κρατών – μελών της Ε.Ε., καθώς ο αριθμός θανάτων ανά 1 εκατομμύριο κατοίκους, ανερχόταν στους 73. Ο αριθμός των θανάτων που σημειώθηκαν στην Ελλάδα το 2024 ανέρχεται στους 665. Η μείωση των θανάτων στη χώρα μας την περίοδο 2019-2024, ανέρχεται μόλις στο 3,3%, όταν ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος κυμαίνεται στο 12,3%. Αντίστοιχα, η Ελλάδα συγκαταλέγεται στις χώρες που παρουσίασαν τη μικρότερη μείωση την περίοδο 2023-2024. Το ίδιο ισχύει και για την περίοδο 2019-2024.
Σε ό,τι αφορά τους σοβαρούς τραυματισμούς, στην έκθεση αναγράφεται πως την περίοδο 2014-2024, η Ελλάδα έχει πετύχει μείωση της τάξεως του 46%. Και μπορεί η Ελλάδα να βρίσκεται στις χώρες που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη μείωση στα σοβαρά ατυχήματα από τροχαία, εντούτοις αυτή η μείωση παραμένει μικρή. Άλλωστε, η Ελλάδα εξακολουθεί να απέχει παρασάγγας από τον ευρωπαϊκό στόχο της μείωσης κατά 50% των σοβαρών τροχαίων έως το 2030.
«Δεν έχουμε κουλτούρα οδικής ασφάλειας»
Όπως άλλωστε εξήγησε ο Γιώργος Γιαννής, συγκοινωνιολόγος, καθηγητής και διευθυντής του τομέα Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδομής του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου, και επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας του ΕΜΠ, ο οποίος συμμετείχε στην επίμαχη έρευνα, «δεν τα πάμε καλά στην οδική ασφάλεια. Ο βασικός λόγος είναι ότι δεν έχουμε την κουλτούρα οδικής ασφάλειας, ούτε ως πολίτες, ούτε ως Πολιτεία κι αυτό ξεκινάει από την έλλειψη αστυνόμευσης».
Άλλωστε, όπως εξήγησε ο ίδιος, «όταν ο τροχονόμος βλέπει το μηχανάκι να έχει δύο αναβάτες που δεν φοράνε κράνος και δεν τους γράφει, δίνει ένα σαφές μήνυμα σε όλους: το να μην φοράς κράνος, δεν είναι λάθος πρόβλημα. Δίνει δηλαδή το λάθος μήνυμα. Το ίδιο ισχύει και για την ταχύτητα. Κι έτσι, πηγαίνουν και σκοτώνονται».
«Τα νούμερα είναι απογοητευτικά»
Είναι ενδεικτικό ότι όπως εξήγησε ο κ. Γιαννής, «στην υπόλοιπη Ευρώπη, η χρήση κράνους κυμαίνεται στο 95%-99%. Στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό ανέρχεται στο 75%-80%. Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη με τέτοιο ποσοστό. Ειδικά σε ότι αφορά τη χρήση ζώνης στο πίσω κάθισμα και κράνους από τον πίσω αναβάτη, τα νούμερα είναι απογοητευτικά: κάτω από το 50%. Υπάρχει επομένως μια εντελώς αδιάφορη στάση της Πολιτείας που συνεισφέρει στην κουλτούρα της αδιαφορίας των οδηγών και της κοινωνίας».
Μάλιστα, ο ίδιος θεωρεί πως «τώρα τελευταία με την πίεση που υπάρχει στην καθημερινότητα και την έλλειψη αστυνόμευσης, η κατάσταση έχει χειροτερέψει. Η Ελλάδα βελτιώνεται μεν, αλλά βελτιώνεται πολύ πιο αργά από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη. Το 2021 βρισκόμασταν στην 21η θέση και σήμερα είμαστε στην 24η θέση. Η υπόλοιπη Ευρώπη -όχι μόνο η Δυτική, αλλά και η Ανατολική-, προοδεύει, αλλά σε εμάς παρατηρούνται μικρές βελτιώσεις, επειδή δεν δουλεύουμε σωστά σε ότι αφορά την οδηγική παιδεία και τη σωστή συμπεριφορά».
Σύμφωνα με όσα επεσήμανε ο κ. Γιαννής, «απέχουμε πολύ από τον καθορισμένο στόχο της μείωσης κατά 50% των τροχαίων, έως το 2030. Αυτή τη στιγμή, η βελτίωση της Ελλάδας ανέρχεται στο 3%. Ούτε η υπόλοιπη Ευρώπη πηγαίνει ιδιαίτερα καλά, καθώς θα έπρεπε ο ευρωπαϊκός μέσος όρος να ανέρχεται πλέον στο 27%, αλλά βρίσκεται στο 13%. Όμως εμείς απέχουμε πάρα πολύ κι αυτό είναι φυσιολογικό, όταν δεν κάνεις κάτι σοβαρό».
«Αν φορούσαν κράνος θα σώζαμε 100 ζωές»
Κι αυτό συμβαίνει παρότι, όπως σημείωσε, «έχουμε φτιάξει ένα εξαιρετικό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων. Το μεγάλο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι το υπόλοιπο υπεραστικό δίκτυο -ειδικά οι αστικές περιοχές- και τα ατυχήματα με μηχανές. Στην υπόλοιπη Ευρώπη, μόλις το 18% επί του συνόλου των δυστυχημάτων συμβαίνει με μοτοσικλετιστές. Στην Ελλάδα, αυτό το ποσοστό κυμαίνεται στο 38%. Από τους περίπου 220 νεκρούς μοτοσικλετιστές που έχουμε ετησίως, τους 100 θα μπορούσαμε να τους σώσουμε αύριο το πρωί αν φορούσαν κράνος. Δυστυχώς όμως, κανείς δεν δουλεύει προς αυτή την κατεύθυνση».
Βέβαια, όπως σημείωσε, «η Τροχαία κάνει κάποιες προσπάθειες, όμως δεν είναι συστηματικές. Αν γράφουμε για κράνος 1-2 εβδομάδες, αυτό δεν αλλάζει τη συμπεριφορά. Μόνο αν γράφεις 52 εβδομάδες τον χρόνο αλλάζει η συμπεριφορά. Αν φροντίσουμε και την ταχύτητα, που είναι θεμελιώδης παράγοντας ατυχημάτων, μπορούμε να αλλάξουμε την κατάσταση. Είναι στο χέρι μας. Άλλωστε, δεν είναι κάτι που χρειάζεται πολλά χρήματα και υποδομές, αλλά συστηματική προσπάθεια».
Σύμφωνα με τον ίδιο, «η κυβέρνηση με το όριο των 30χλμ/ώρα -στην Αθήνα αυτό το ποσοστό αφορά το 60% των δρόμων-, έκανε ένα πρώτο βήμα. Περιμένουμε να δούμε αν θα προχωρήσει γρήγορα και εφαρμοστεί ορθά το μέτρο με τις κάμερες και την ψηφιακή κλήση. Τότε, θα μπορούμε να έχουμε λιγότερους νεκρούς και να πλησιάσουμε τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη».
