Μια κίνηση που μυρίζει… παγκόσμια γεωπολιτική συγκυρία έκανε σήμερα η Νότια Αφρική, υπογράφοντας με την Ε.Ε. συμφωνία-ορόσημο για κρίσιμα ορυκτά — και μάλιστα σε μια στιγμή που η ίδια βρέχει τα πόδια της σε ρινίσματα επαναστατικής διπλωματίας, αφού φιλοξενεί τη Σύνοδο Κορυφής της G20.
Οι ηγέτες, με πρώτο τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής Σιρίλ Ραμαφόσα και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, έδωσαν τα χέρια σε μια συμφωνία που στοχεύει στην περαιτέρω αξιοποίηση των μετάλλων-κλειδιών για την πράσινη ενέργεια, την ψηφιακή τεχνολογία και την άμυνα. «Δεν θα εξάγουμε μόνο πρώτες ύλες· θα τις επεξεργαζόμαστε εδώ, ώστε να ανέβουμε στην αλυσίδα αξίας», τόνισε ο Ραμαφόσα, ανοίγοντας διάπλατα το παράθυρο για βιομηχανική αναβάθμιση.
Την ίδια ώρα, η Ε.Ε. σπεύδει να θωρακίσει τις προμήθειες των σπάνιων γαιών που χρειάζεται για την ενεργειακή μετάβαση, ενώ η συμφωνία προβλέπει και μηχανισμό συλλογικής αγοράς — ύψους 9 εκατ. ευρώ — για να θωρακιστεί απέναντι σε πιθανούς προμηθευτικούς κραδασμούς (συμβαίνει κι αυτό).
Το μήνυμα; Πολυμερισμός και συνεργασία σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε κοινή τους δήλωση, οι δύο πλευρές αναφέρθηκαν στην υπεράσπιση της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της διεθνούς συνεργασίας — σαν να λένε «όχι» στις μονομερείς κινήσεις και στο σκληρό εθνικισμό.
Αναλυτές βλέπουν πίσω από τη συμφωνία και ένα γερό γεωστρατηγικό παιχνίδι: η σχέση της Νότιας Αφρικής με την Ε.Ε. ενισχύεται, ενώ παράλληλα διαφοροποιείται από την επιρροή της Κίνας, ειδικά στον τομέα των κρίσιμων μετάλλων.
Με τον G20 να είναι πλέον ένα ήδη θερμό πεδίο και τις ΗΠΑ να παίζουν τα δικά τους παιχνίδια, η συμμαχία αυτή μοιάζει σαν σημείο ανατροπής — μια ισχυρή οικονομική και πολιτική παρτίδα με πολύ μεγάλες “μάσκες” και πολύ υψηλά στοιχήματα.
