Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σκληρή πραγματικότητα που πλέον δεν καλύπτεται από κανένα κυβερνητικό αφήγημα: η ακρίβεια συνεχίζει αμείωτη να διαβρώνει τα εισοδήματα και την καθημερινότητα. Η μάχη εναντίον της, όχι μόνο δεν κερδήθηκε, αλλά ουσιαστικά εγκαταλείφθηκε.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, προσκολλημένη στη θεωρία πως «η αγορά αυτορυθμίζεται» και απρόθυμη να συγκρουστεί με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα, άφησε την πληθωριστική κρίση να παγιωθεί και να μετατραπεί σε ένα μόνιμο καθεστώς λεηλασίας του εισοδήματος των πολιτών.
Το σύνθημα «από το χωράφι στο ράφι» πλέον δεν περιγράφει την αλυσίδα παραγωγής, αλλά τη διαδρομή του χρήματος σε μια αγορά που επιτρέπει στα καρτέλ να πλουτίζουν σε βάρος παραγωγών και καταναλωτών, με την κυβέρνηση να παρακολουθεί διακριτικά.
Το αφήγημα της «εισαγόμενης ακρίβειας» καταρρέει
Για χρόνια το οικονομικό επιτελείο υποστήριζε πως η ακρίβεια είναι διεθνές φαινόμενο. Όμως τα στοιχεία του 2025 από τη Eurostat διαψεύδουν αυτή τη γραμμή άμυνας.
Ενώ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι τιμές άρχισαν να μειώνονται μαζί με το ενεργειακό κόστος, στην Ελλάδα είτε συνέχισαν να αυξάνονται είτε παρέμειναν σε εξωφρενικά επίπεδα.
Η κυβέρνηση αποφεύγει κάθε σύγκρουση με τα ολιγοπώλια και περιορίζεται σε επικοινωνιακές φιέστες. Έτσι, το 2025 καθιερώθηκε ως η χρονιά κατά την οποία η ακρίβεια έγινε «ελληνικό χαρακτηριστικό». Καμία πειστική απάντηση δεν δόθηκε για το γιατί η Ελλάδα με ισχυρή πρωτογενή παραγωγή έχει ακριβότερα βασικά τρόφιμα από χώρες που εισάγουν αντίστοιχα προϊόντα.
Η εξήγηση είναι ξεκάθαρη αλλά πολιτικά δυσάρεστη: απουσία ουσιαστικών ελέγχων και πολιτική προστασίας των λίγων ισχυρών.
Τα «Pass» και τα «Καλάθια»: εργαλεία εντυπωσιασμού
Αντί για πραγματικές παρεμβάσεις, η κυβέρνηση προτίμησε επιδόματα και επικοινωνιακά τεχνάσματα. Το «Καλάθι του Νοικοκυριού», που τελικά εξαφανίστηκε αθόρυβα, χρησιμοποιήθηκε ως στάχτη στα μάτια της κοινωνίας.
Στην πράξη:
– Νόμιμοποίησε τις ανατιμήσεις, επιτρέποντας στις αλυσίδες να διατηρούν υψηλές τιμές παρουσιάζοντας δήθεν εκπτώσεις σε ελάχιστα προϊόντα.
– Μετέφερε δημόσιο χρήμα στα ταμεία εταιρειών και σούπερ μάρκετ μέσω των «Pass», χωρίς να υποχρεωθούν να μειώσουν τις τιμές.
Ο αγρότης φτωχαίνει, οι μεσάζοντες πλουτίζουν
Το μεγαλύτερο δράμα εκτυλίσσεται στην ύπαιθρο. Οι παραγωγοί πουλούν κάτω από το κόστος, ενώ στο ράφι οι τιμές παραμένουν στα ύψη.
Τα φρούτα πωλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές λόγω κόστους και ελλείψεων εργατών, ενώ ακόμη και όταν έπεσε η τιμή παραγωγού στο ελαιόλαδο, για τον καταναλωτή παρέμεινε πανάκριβο.
Η κυβέρνηση αρνήθηκε να αγγίξει τους μεσάζοντες, επιτρέποντάς τους να λειτουργούν ανεξέλεγκτα. Το νομοσχέδιο για τα περιθώρια κέρδους αποδείχθηκε κενό γράμμα, καθώς οι ελεγκτικοί μηχανισμοί είναι αδύναμοι και τα πρόστιμα αστεία σε σχέση με τα υπερκέρδη.
Επιτροπή Ανταγωνισμού: καθυστερήσεις και αδράνεια
Παρά καταγγελίες για καρτέλ σε βασικά αγαθά, οι έρευνες καθυστέρησαν υπερβολικά και τα αποτελέσματα ήταν αναιμικά. Η κυβέρνηση δεν ενίσχυσε την Αρχή ούτε άσκησε πίεση, δίνοντας το μήνυμα ότι η αγορά μπορεί να λειτουργεί ανεξέλεγκτα.
«Πληθωρισμός απληστίας» με κρατική ανοχή
Το 2025 κυριάρχησε ο λεγόμενος «πληθωρισμός της απληστίας», με εταιρείες να αυξάνουν υπερβολικά τα κέρδη τους πέρα από το πραγματικό κόστος.
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να μειώσει ΦΠΑ, όπως έκαναν άλλες χώρες, ή να επιβάλει ουσιαστικό πλαφόν. Δεν το έκανε. Αντίθετα επωφελήθηκε από τα αυξημένα έσοδα ΦΠΑ εις βάρος των πολιτών.
Η ουσία
Η ακρίβεια δεν είναι «τυχαία» ούτε αποκλειστικά διεθνές φαινόμενο. Είναι αποτέλεσμα πολιτικών επιλογών. Το «από το χωράφι στο ράφι» έχει μετατραπεί σε διαδρομή αισχροκέρδειας, όπου παραγωγοί πιέζονται, καταναλωτές πληρώνουν και οι λίγοι ισχυροί κερδίζουν.
Όσο η κυβέρνηση αποφεύγει τη σύγκρουση με τα ολιγοπώλια, οι τιμές θα ανεβαίνουν και το ελληνικό τραπέζι θα φτωχαίνει ακόμη περισσότερο.
