Καθώς η ένταση κλιμακώνεται μετά από ισραηλινά πλήγματα στο Ιράν, επανεμφανίζονται φόβοι ότι η Τεχεράνη μπορεί να ανταποδώσει στοχεύοντας μία από τις πιο κρίσιμες αρτηρίες πετρελαίου στον κόσμο — τα Στενά του Ορμούζ.
Τα Στενά του Ορμούζ, τα οποία συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με τη Θάλασσα της Αραβίας, βλέπουν να διέρχονται καθημερινά περίπου 20 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου και πετρελαϊκών προϊόντων — σχεδόν το ένα πέμπτο των παγκόσμιων αποστολών πετρελαίου. Οποιαδήποτε κίνηση για τον αποκλεισμό τους θα είχε σημαντικές επιπτώσεις στις αγορές ενέργειας.
Ωστόσο, αναλυτές της αγοράς θεωρούν απίθανη (ή και φυσικά αδύνατη) μια πλήρους κλίμακας διακοπή των παγκόσμιων ροών πετρελαίου μέσω του περάσματος.
Η Ellen Wald, πρόεδρος της Transversal Consulting, σημειώνει ότι δεν υπάρχει «καθαρό όφελος» από την παρεμπόδιση της διέλευσης πετρελαίου μέσω των Στενών του Ορμούζ, ειδικά δεδομένου ότι η ιρανική πετρελαϊκή υποδομή δεν έχει στοχοποιηθεί άμεσα. Πρόσθεσε ότι μια τέτοια ενέργεια πιθανότατα θα προκαλούσε περαιτέρω αντίποινα.
Η Wald προειδοποίησε επίσης ότι μια σημαντική άνοδος των τιμών πετρελαίου λόγω ενός πιθανού αποκλεισμού θα μπορούσε να προκαλέσει αντίδραση από τον μεγαλύτερο πελάτη του ιρανικού πετρελαίου: την Κίνα.
«Η Κίνα δεν θέλει να διακοπεί η ροή πετρελαίου από τον Περσικό Κόλπο με κανέναν τρόπο, ούτε θέλει αύξηση στην τιμή του πετρελαίου. Άρα θα ασκήσει όλη τη δύναμη της οικονομικής της επιρροής στο Ιράν», εξήγησε η Wald.
Ο ρόλος της Κίνας
Η Κίνα είναι ο Νο. 1 εισαγωγέας ιρανικού πετρελαίου, καλύπτοντας πάνω από τα τρία τέταρτα των εξαγωγών πετρελαίου της χώρας, ενώ αποτελεί και τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Ιράν.
Σύμφωνα με τον Anas Alhajji, διαχειριστής εταίρος στην Energy Outlook Advisors, «οι φίλοι τους θα υποφέρουν περισσότερο από τους εχθρούς τους… Άρα είναι πολύ δύσκολο να δούμε κάτι τέτοιο να συμβαίνει.»
«Δεν τους συμφέρει να δημιουργήσουν προβλήματα, γιατί αυτοί θα είναι οι πρώτοι που θα υποστούν τις συνέπειες», ανέφερε.
Η κρίση του 2018
Το 2018, το Ιράν είχε απειλήσει να κλείσει τα Στενά του Ορμούζ όταν αυξήθηκε η ένταση λόγω της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά και της επαναφοράς των κυρώσεων.
Προηγουμένως, σοβαρές απειλές είχαν διατυπωθεί το 2011 και το 2012, όταν Ιρανοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του τότε αντιπροέδρου Mohammad-Reza Rahimi, είχαν προειδοποιήσει για πιθανό αποκλεισμό αν η Δύση επέβαλλε περαιτέρω κυρώσεις για το πυρηνικό τους πρόγραμμα.
Είναι δυνατόν να κλείσουν τα Στενά;
Τα Στενά του Ορμούζ, με πλάτος 35 έως 60 μίλια (55 έως 95 χιλιόμετρα), συνδέουν τον Περσικό Κόλπο με τη Θάλασσα της Αραβίας.
Η ιδέα του κλεισίματος του διαύλου του Ορμούζ έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα ως ρητορικό εργαλείο, αλλά ποτέ δεν έχει υλοποιηθεί, με αναλυτές να λένε πως κάτι τέτοιο είναι απλώς αδύνατο.
«Ας είμαστε ρεαλιστές για τα Στενά του Ορμούζ. Πρώτον, τα περισσότερα βρίσκονται εντός της επικράτειας του Ομάν, όχι του Ιράν. Δεύτερον, είναι τόσο φαρδιά που οι Ιρανοί δεν μπορούν να τα κλείσουν», σχολίασε ο Alhajji.
Παρόμοια, η Wald από την Transversal Consulting σημείωσε ότι, παρόλο που πολλά πλοία διέρχονται από ιρανικά ύδατα, μπορούν να επιλέξουν εναλλακτικές διαδρομές μέσω Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Ομάν.
Κατά τον Vivek Dhar, διευθυντής ερευνών μεταλλευμάτων και ενέργειας στην Commonwealth Bank of Australia, «οποιοσδήποτε αποκλεισμός των Στενών του Ορμούζ θα είναι “τελευταία επιλογή” για το Ιράν και πιθανότατα θα εξαρτάται από στρατιωτική σύγκρουση με τις ΗΠΑ.»
Η Helima Croft της RBC Capital Markets εκτιμά ότι ενώ κάποιες αναταραχές είναι πιθανές, ένας πλήρης αποκλεισμός είναι απίθανος.
«Κατανοούμε ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο για το Ιράν να κλείσει τα Στενά για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, δεδομένης της παρουσίας του 5ου Στόλου των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν.
Παρ’ όλα αυτά, το Ιράν θα μπορούσε να επιτεθεί σε τάνκερ ή να ναρκοθετήσει το πέρασμα για να διαταράξει τη ναυσιπλοΐα», δήλωσε η Croft, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων και έρευνας για τη MENA στην RBC.
