Η πολυαναμενόμενη προεδρική σύνοδος ΗΠΑ–Ρωσίας στην Αλάσκα είχε προκαλέσει ελπίδες για πρόοδο προς τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά αντ’ αυτού επέφερε περισσότερα ερωτήματα παρά απαντήσεις, επισήμαίνεται σε άρθρο της South China Morning Post.
Παρ’ όλα αυτά, παρατηρητές θεώρησαν την διπλωματική επιστροφή του Vladimir Putin στο αμερικανικό έδαφος — την πρώτη μετά από μια δεκαετία — ως σημαντική νίκη για τη Μόσχα.
Οι σχεδόν τρεις ώρες συνομιλιών, τις οποίες τόσο ο Putin όσο και ο Donald Trump περιέγραψαν ως «παραγωγικές», σηματοδότησαν πιθανή χαλάρωση στις δύσκολες σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας, παρόλο που ολοκληρώθηκαν χωρίς συμφωνία για κατάπαυση του πυρός.
Αντίδραση της Κίνας και στρατηγικό δίλημμα
Η Κίνα σχολίασε επιφυλακτικά τη σύνοδο, ενώ ανώτεροι αναλυτές από την Κίνα και τη Ρωσία προειδοποίησαν ότι το Πεκίνο ενδέχεται να αντιμετωπίσει στρατηγικό δίλημμα, ανησυχώντας για την πιθανή αναδιάταξη δυνάμεων στις σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και Ρωσίας.
Απουσία Ουκρανίας και Ευρώπης
Η Ουκρανία και η Ευρώπη ήταν σημαντικά απουσιάζουσες από τις συζητήσεις.
Οι δηλώσεις του Trump μετά τη σύνοδο για εδαφικές ανταλλαγές και αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας δημιούργησαν σύγχυση ως προς το αν είχε αποδεχθεί τη ρωσική διατήρηση κατειλημμένων εδαφών.
Μετά τη συνάντηση υπήρξε κοινή εμφάνιση στα ΜΜΕ, αλλά ούτε ο Trump ούτε ο Putin αναφέρθηκαν σε συγκεκριμένα αποτελέσματα ή συμφωνίες, και απέφυγαν να απαντήσουν σε ερωτήσεις δημοσιογράφων.
Ο Putin, που ήταν ο πρώτος που μίλησε, αποκάλεσε τις ΗΠΑ και τη Ρωσία «κοντινούς γείτονες». Έκφρασε την ελπίδα ότι «η συμφωνία που έχουμε πετύχει μαζί» θα γίνει αποδεκτή «κατασκευαστικά» από το Κίεβο και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, «χωρίς να βάλουν εμπόδια».
Ο Trump είπε ότι οι δύο ηγέτες συμφώνησαν σε «πολλά σημεία» κατά τη διάρκεια μιας «πολύ παραγωγικής συνάντησης», αλλά υπήρχαν και «λίγα» που δεν επιλύθηκαν. Όμως δεν διευκρίνισε ποιες ήταν αυτά. Το μόνο που πρόσθεσε ήταν: «Δεν υπάρχει συμφωνία μέχρι να γίνει συμφωνία».
Στην ίδια γραμμή, αρνήθηκε σε συνέντευξή του στο Fox News να δώσει περισσότερες διευκρινίσεις, και όταν ρωτήθηκε για πιθανές εδαφικές παραχωρήσεις στην Ρωσία ή για αμερικανικές εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία, απάντησε: «Νομίζω ότι αυτά είναι σημεία που διαπραγματευτήκαμε και συμφωνήσαμε σε μεγάλο βαθμό».
Επισήμανε όμως ότι «η Ουκρανία πρέπει να συμφωνήσει», και όταν του ζητήθηκε συμβουλή για τον Volodymyr Zelensky, που αποκλείστηκε από τη συνάντηση, σημείωσε: «Πρέπει να κάνει συμφωνία».
Ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον, Liu Pengyu, δήλωσε ότι η Κίνα «χαιρετίζει τις επαφές» μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ με στόχο την επανεκκίνηση διακρατικών στόχων και πολιτική επίλυση της ουκρανικής κρίσης.
Η Yun Sun, διευθύντρια προγράμματος Κίνας στο Stimson Centre, σχολίασε ότι η συνάντηση έδειξε επικοινωνία σε επίπεδο ηγετών.
Τόνισε ότι ο Trump κατανοεί πως οι ΗΠA μπορούν να στρέψουν την Ουκρανία σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση αλλά δεν μπορούν, αλλά όχι να επιβάλουν λυση— και υποστήριξε ότι η επόμενη φάση των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας πρέπει να λαμβάνει χώρα μεταξύ αυτών των δύο με τον Trump παρόντα.
Νίκη για τον Putin, όχι για τον Trump
Αναλυτές συμφώνησαν ότι η σύνοδος αποτέλεσε καθαρή νίκη για τον Putin, λαμβάνοντας υπόψη την απουσία ουσιαστικών παραχωρήσεων από τη Ρωσία, την ασάφεια στις δηλώσεις του Trump και την απόφαση να φιλοξενήσει ο Trump τον Putin σε αμερικανικό έδαφος — κίνηση που δέχθηκε έντονη κριτική τόσο από εσωτερικά ακροατήρια όσο και από την Ουκρανία και την Ευρώπη.
Ο καθηγητής διεθνών σχέσεων στην Σαγκάη, Shen Dingli, χαρακτήρισε τη συνάντηση ως νίκη του Putin — ενώ εξέφρασε αμφιβολίες για ουσιαστικά αποτελέσματα σε μελλοντικές συνομιλίες ΗΠΑ–Ρωσίας.
Ο Shen εκτίμησε ότι η Δύση δύσκολα θα παγιώσει τις συγκεκριμένες αποφάσεις της συνόδου, καθιστώντας απίθανο ένα ουσιαστικό αποτέλεσμα από μελλοντικές συνομιλίες.
Αντίδραση Zelenskiy και ευρωπαϊκή αποδοκιμασία
Μετά από μακρά και ουσιαστική τηλεφωνική επικοινωνία με τον Trump, ο Zelensky ανακοίνωσε στα κοινωνικά δίκτυα ότι θα επισκεφτεί την Ουάσινγκτον τη Δευτέρα (18/8) για κρίσιμες συνομιλίες για την τερματισμό του πολέμου. Στη γραμμή συμμετείχαν επίσης ο Emmanuel Macron, ο Keir Starmer, ο Friedrich Merz και η Ursula von der Leyen, οι οποίοι αντίκριζαν έντονα την ιδέα εδαφικής ανταλλαγής.
Ο Shen εξέφρασε έκπληξη για τις δηλώσεις Trump περί εδαφικών ανταλλαγών, υπογραμμίζοντας πως σε αυτή την περίπτωση, ο Trump υπονόμευσε τη δυτική συναίνεση — σημείωσε ότι η ΕΕ, η Ουκρανία και ακόμη και κάποιοι στην Κίνα θα αντιταχθούν, ενώ η εικόνα του Trump θα υποστεί σημαντική ζημιά.
Στρατηγικές εκτιμήσεις από κινέζους αναλυτές
Ο Cui Hongjian, επικεφαλής σπουδών ΕΕ στο Beijing Foreign Studies University, θεωρεί ότι η σύνοδος βοήθησε να σπάσει το αδιέξοδο στις σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας, δείχνοντας κοινή επιθυμία για διαχείριση τους δεσμοί και αποτροπή περαιτέρω επιδείνωσης.
Προειδοποίησε ότι εάν η Μόσχα δεν αξιοποιήσει τον «παράγοντα Trump», οι δυτικές χώρες μπορεί να ανασυγκροτηθούν και να παρουσιάσουν ενιαία στάση απέναντι στη Ρωσία.
Παράλληλα, τόνισε ότι οποιαδήποτε επιβολή δευτερευουσών κυρώσεων της Ουάσινγκτον στον ρωσικό ενεργειακό τομέα θα έχει αναπόφευκτες επιπτώσεις στην οικονομική σταθερότητα της Ρωσίας με τον χρόνο.
Παρόλο που ο Putin επανέλαβε την πρόθεσή του να επιλύσει τη σύγκρουση μέσω αμερικανικής διαμεσολάβησης, η έλλειψη σημαντικών παραχωρήσεων ή συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός ανέδειξε τις βαθιές διαφορές μεταξύ Ουκρανίας, ΕΕ και Ρωσίας.
Σύμφωνα με τον Cui, το Κίεβο και οι Βρυξέλλες θεωρούν κατάπαυση πυρός προϋπόθεση (master key) για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, ενώ η Μόσχα το βλέπει ως στρατηγικό διαπραγματευτικό μοχλό.
Νέοι άξονες στο τρίγωνο ΗΠΑ–Κίνας–Ρωσίας
Για τον Artyom Lukin, καθηγητή της Far Eastern Federal University, η σύνοδος μπορεί να θεωρηθεί νίκη και για την Ουάσινγκτον: δεν έχει άμεσο συμφέρον να τερματιστεί ο πόλεμος — αλλά επιδιώκει ισχυρή θέση στο στρατηγικό τρίγωνο με Κίνα και Ρωσία.
Η παρουσία του Putin στην Αλάσκα «αποδεικνύει» στην Κίνα ότι οι ΗΠΑ μπορούν να συνεργάζονται με τη Ρωσία. Αυτό ίσως σηματοδοτεί κίνηση του Μόσχας προς μια πιο ισορροπημένη σχέση ανάμεσα σε Πεκίνο και Ουάσινγκτον.
Δύο νικητές, λίγα ουσιαστικά αποτελέσματα
Η Yun Sun τόνισε ότι η σύνοδος ήταν win‑win: ο Putin απέσπασε διπλωματική νίκη χωρίς να παραχωρήσει τίποτα, ενώ οι ΗΠΑ δεν έχασαν ιδιαίτερε…
Το ζητούμενο για τον Trump δεν είναι η κριτική αλλά το αποτέλεσμα.
Καθώς οι ΗΠΑ δίνουν έμφαση σε ασφάλεια και άρση κυρώσεων, η Κίνα, παρόλο που ανησυχεί για χαλάρωση εξάρτησης της Μόσχας, παραμένει σύμμαχος, αναμένοντας την άφιξη του Putin σε περιφερειακή σύνοδο.
Όπως είπε, τελική λύση είναι η άρση των κυρώσεων – και βρίσκεται στα χέρια της Ουάσινγκτον.
Ο αντίκτυπος στην Ουκρανία και την Ευρώπη παραμένει αβέβαιος — αν οι εγγυήσεις ασφάλειας προχωρήσουν, ίσως υπάρξει διευθέτηση.
Αν όχι, η σύνοδος πιθανώς χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για εξερεύνηση επιλογών χωρίς δέσμευση.
