Η Μαρία Καρυστιανού, παιδίατρος και πρόεδρος του Σωματείου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών, έχει αναδειχθεί σε πρόσωπο που συγκεντρώνει την προσοχή της κοινής γνώμης στην Ελλάδα.
Μετά τη δολοφονική σιδηροδρομική σύγκρουση του Φεβρουαρίου 2023, η Καρυστιανού διεκδικεί δικαιοσύνη για τα θύματα και γίνεται σύμβολο πολιτικής αλλαγής, καθώς πολλοί την ενθαρρύνουν να ιδρύσει νέο πολιτικό κίνημα σε ένα περιβάλλον βαθιάς δυσπιστίας και σκανδάλων
Παρά τις φήμες για πολιτική καριέρα, εκείνη δεν επιβεβαιώνει ακόμη τίποτα, ενώ η κοινωνία παρακολουθεί στενά κάθε της βήμα.
Όπως γράφει το politico, μία γιατρός, της οποίας η κόρη σκοτώθηκε σε σιδηροδρομικό δυστύχημα, έχει αναδειχθεί σε απρόσμενη ηγετική μορφή ενός κύματος διαδηλώσεων κατά του πολιτικού κατεστημένου στην Ελλάδα.
Πολλοί επιθυμούν η Μαρία Καρυστιάνου να κατέβει υποψήφια, πιστεύοντας ότι ένας «εξωγενής» θα ήταν το καλύτερο πρόσωπο για να ανατρέψει μία χώρα που έχει συγκλονιστεί από μια σειρά σκανδάλων και όπου η εμπιστοσύνη στους πολιτικούς έχει καταρρεύσει.
Η Καρυστιάνου, παιδίατρος 52 ετών, είναι πρόεδρος του Σωματείου Συγγενών Θυμάτων Τεμπών, που διεκδικεί δικαιοσύνη για όσους επλήγησαν από τη σιδηροδρομική τραγωδία των Τεμπών τον Φεβρουάριο του 2023, κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους 57 άτομα, κυρίως φοιτητές.
Η 19χρονη κόρη της, Μάρθη, ήταν ανάμεσα στα θύματα της πιο θανατηφόρας σιδηροδρομικής σύγκρουσης στην ελληνική ιστορία, μία καταστροφή που προκάλεσε βαθιές ανησυχίες για τη λειτουργία του κράτους και οδήγησε σε μαζικές διαδηλώσεις στους δρόμους.
«Η Ελλάδα έχει εκτροχιαστεί και παραμένει εκεί», είπε η Καρυστιάνου, συνδέοντας τη σιδηροδρομική τραγωδία με την ελληνική πολιτική.
«Δεν αντέχω να ζήσω σε μια τέτοια κοινωνία και δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα συνεχίσουμε να ζούμε με ένα τόσο διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα. Πρόκειται για μια επείγουσα ανάγκη της κοινωνίας που δεν μπορεί να καλυφθεί από το υπάρχον πολιτικό σύστημα».
Παρότι οι εικασίες ότι η Καρυστιάνου ίσως ξεκινήσει πολιτική καριέρα έχουν φουντώσει στα τοπικά ΜΜΕ, εκείνη έχει αρνηθεί να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει τις φήμες, ακόμη και όταν μίλησε στο POLITICO.
Οποιοδήποτε νέο πολιτικό κίνημα θα εντασσόταν σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, όπου κυριαρχεί βαθιά δυσπιστία στην κυβέρνηση και χαμηλή στήριξη στο κόμμα εξουσίας, τη κεντροδεξιά Νέα Δημοκρατία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Με τα κόμματα της αντιπολίτευσης επίσης διχασμένα και ανίκανα να αξιοποιήσουν την κατάσταση, κάποιες δημοσκοπήσεις υποδηλώνουν ότι ένα νέο πολιτικό κίνημα υπό την ηγεσία της Καρυστιάνου θα μπορούσε να προσελκύσει το 25% των ψηφοφόρων.
«Θέλω να δω κάτι νέο, όπως και ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Και εγώ ανήκω σε αυτό το 25%», είπε.
Η θανατηφόρα σιδηροδρομική σύγκρουση στα Τέμπη «παραμένει στα νέα κυρίως επειδή κατάφερε να δημιουργήσει μια φωνή αντιπολίτευσης και να εκφράσει διαμαρτυρία κατά της κυβέρνησης και του πολιτικού συστήματος γενικότερα. Η διαμαρτυρία δεν είναι αναγκαστικά αντι-καθεστωτική, αλλά μάλλον μια φωνή απόγνωσης για τη χρόνια ανεπάρκεια της κυβέρνησης», είπε η Λαμπρινή Ρόρη, επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Η τραγωδία που στοιχειώνει την κυβέρνηση
Η σιδηροδρομική τραγωδία άφησε βαθιά πληγή στην Ελλάδα. Δύο τρένα, κινούμενα με υψηλή ταχύτητα σε αντίθετες κατευθύνσεις στην ίδια γραμμή ένα με τουλάχιστον 150 επιβάτες και ένα φορτωμένο με εμπορεύματα συγκρούστηκαν μετωπικά, σκοτώνοντας 57 άτομα και τραυματίζοντας 85.
Η καταστροφή έφερε στο φως το γερασμένο ελληνικό σιδηροδρομικό δίκτυο μήκους 2.550 χιλιομέτρων, που είχε δεχτεί μακροχρόνια κριτική για φερόμενη κακή διαχείριση, ακατάλληλο εξοπλισμό και ανεπαρκή συντήρηση.
«Είναι μια ανοιχτή πληγή, καθώς πρόκειται για έγκλημα διαπραχθέν από το κράτος», είπε ο Κώστας Ελευθερίου, επίκουρος καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και υπεύθυνος πολιτικής ανάλυσης στο Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών ENA στην Αθήνα. «Ένας σιδηρόδρομος που ποτέ δεν λειτουργούσε σύμφωνα με τις απαιτούμενες προδιαγραφές, μια ηγεσία υπουργείου που διαβεβαίωνε ότι ήταν ασφαλής, και έπειτα οι συνθήκες για τη λειτουργία της δικαιοσύνης δεν τηρούνται».
«Εφόσον όσοι βρίσκονται στην κυβέρνηση και στην αντιπολίτευση δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα, βρισκόμαστε σήμερα σε αδιέξοδο».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων πιστεύει πως η κυβέρνηση προσπαθεί να καλύψει την πραγματική αλήθεια και ποιος φέρει την ευθύνη. Υπήρξαν ισχυρισμοί ότι μεταφέρονταν ιδιαίτερα εύφλεκτες χημικές ουσίες. Τον Μάρτιο του 2024 η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιβίωσε ψηφοφορίας μομφής, αλλά η διαχείριση των συνεπειών ενίσχυσε μόνο την κριτική, με την Αθήνα να απορρίπτει κάλεσμα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία για ενέργειες σχετικά με την πιθανή ποινική ευθύνη δύο πρώην υπουργών Μεταφορών. (Η κυβέρνηση χρησιμοποίησε διάταξη του ελληνικού Συντάγματος που παρέχει ασυλία στους υπουργούς.)
Η είσοδος της Καρυστιάνου
Καταγόμενη από μεσαία τάξη, η Καρυστιάνου έχει αποκτήσει εθνική φήμη και έχει γίνει σύμβολο του αιτήματος για δικαιοσύνη, κερδίζοντας φήμη για τον καθαρό αλλά συναισθηματικό λόγο της. Κάθε της λέξη πλέον εξετάζεται από υποστηρικτές και αντιπάλους.
«Νιώθω ντροπή που ένας Ευρωπαίος εισαγγελέας θα έρθει και θα πει ότι το σύνταγμά μας προστατεύει τους υπουργούς από την ευθύνη. Αυτή η συνταγματική διάταξη καταχράται από τους πολιτικούς ακόμη και σε περιπτώσεις κακουργημάτων, όπως στα Τέμπη», είπε η Καρυστιάνου.
Το σωματείο θυμάτων έχει οργανώσει διαδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις για να κρατήσει την υπόθεση στην επικαιρότητα. Η Καρυστιάνου και άλλοι συγγενείς των θυμάτων έχουν λάβει εκατοντάδες μηνύματα από Έλληνες που ενθαρρύνουν τη δημιουργία νέου πολιτικού κινήματος. Το τηλέφωνό της χτυπά συνεχώς με κλήσεις βουλευτών και πολιτικών που δηλώνουν ότι θα συμμετάσχουν αν δημιουργήσει κόμμα.
«Η τεράστια έλλειψη εμπιστοσύνης στο κυβερνών κόμμα και τα κόμματα της αντιπολίτευσης δημιούργησε ζήτηση στην κοινωνία για ανορθόδοξη πολιτική», είπε ο Ελευθερίου. «Όταν οι ψηφοφόροι σκέφτονται τις οικογένειες των θυμάτων, λένε: ‘Αυτοί είναι άνθρωποι σαν κι εμάς και διεκδικούν τα δικαιώματά τους’. Μπορούν να κατανοήσουν τον στόχο τους, να ταυτιστούν και να στηρίξουν».
Η απεργία πείνας
Οι τελευταίες διαδηλώσεις στους δρόμους ήταν μέρος εκστρατείας των οικογενειών των θυμάτων για να εκταφούν οι αγαπημένοι τους, τόσο για ταυτοποίηση όσο και για τοξικολογικούς και άλλους ελέγχους για παρουσία εύφλεκτου υλικού.
Ο Πάνος Ρούτσι, του οποίου ο γιος Ντένις σκοτώθηκε στη σύγκρουση, ξεκίνησε απεργία πείνας 23 ημερών και κατασκήνωσε έξω από τη Βουλή για να πιέσει την κυβέρνηση να συμφωνήσει στο αίτημα εκταφής. Οι δικαστικές αρχές, που είχαν αρνηθεί το αίτημα, τελικά συμφώνησαν.
Μια ομάδα με την ονομασία «Μέχρι το Τέλος» έχει στήσει πρόχειρο μνημείο για τα θύματα των Τεμπών και έχει γράψει τα ονόματα των 57 θυμάτων με κόκκινη μπογιά μπροστά από τη Βουλή.
Κάθε βράδυ για τους τελευταίους οκτώ μήνες, στις 11:18 μ.μ. την ώρα της σύγκρουσης οι διαδηλωτές διαβάζουν τα ονόματα των νεκρών. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα περάσει φέτος τροπολογία που θα εμποδίζει τους πενθούντες και διαδηλωτές να συγκεντρώνονται εκεί, απόφαση που έχει συναντήσει έντονη αντίθεση.
«Οι συστηματικές και λεπτομερείς προσπάθειες των οικείων των θυμάτων να βρουν στοιχεία διοικητικής ανεπάρκειας στην αντίδραση της κυβέρνησης στο δυστύχημα ενίσχυσαν την λαϊκή αντιπολίτευση στο κυβερνών κόμμα», είπε ο Ιωάννης Κωνσταντινίδης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. «Οι οικείοι των θυμάτων ήδη έχοντας ηθικό πλεονέκτημα κέρδισαν επίσης πολιτικό πλεονέκτημα απέναντι σε μια κυβέρνηση που θεωρήθηκε ανεπαρκής».
Ωστόσο, πρόσθεσε, η ηθική υποστήριξη δεν μεταφράζεται αυτόματα σε εκλογική στήριξη: «Οι πολιτικοί τους αντίπαλοι μπορούν να τους επιτεθούν με επιχειρήματα που δεν αφορούν την ηθική αλλά την ανεπάρκεια ή τη δυνατότητα διακυβέρνησης. Το ηθικό και συμβολικό κεφάλαιο θα είναι τότε ανεπαρκές».
Τέτοιες επιθέσεις από αντιπάλους είναι κάτι στο οποίο η Καρυστιάνου θα πρέπει να συνηθίσει αν αποφασίσει να γίνει πολιτικός.
«Κανείς από εμάς δεν μπορεί να απαντήσει σε αυτά που λέει η Καρυστιάνου», είπε ο Έλληνας υπουργός Υγείας Άδωνις Γεωργιάδης στο τοπικό ραδιόφωνο Παραπολιτικά. «Τη σέβομαι ως μητέρα που έχασε το παιδί της. Αλλά αν αύριο γίνει πολιτικός αντίπαλός μας, δεν θα έχει την ίδια ασυλία και μεταχείριση. Θα είναι πολιτικός αντίπαλος».
Ένα ακόμα πρόβλημα, σύμφωνα με τη Ρόρη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, είναι ότι τα νέα κόμματα δυσκολεύονται εξαιρετικά να επιβιώσουν, ακόμη κι αν καταφέρουν να μείνουν στη σκηνή για μερικές εκλογές.
«Η έντονη συζήτηση γύρω από το ενδεχόμενο ενός νέου κόμματος υπό την ηγεσία της Καρυστιάνου αναδεικνύει την ανάγκη για εκπροσώπηση της αντιπολίτευσης και μια πιθανή πολιτική ευκαιρία για ένα νέο πρόσωπο. Ωστόσο, είναι πιο πιθανό ένα τέτοιο κόμμα να γεννηθεί “νεκρό” άλλο ένα φευγαλέο κόμμα».
Περισσότερα νέα κόμματα
Παρά την πτώση της Νέας Δημοκρατίας στις δημοσκοπήσεις, που υποδηλώνει ότι δεν θα μπορούσε να σχηματίσει κυβέρνηση πλειοψηφίας αν γίνονταν εκλογές σήμερα, δεν έχει εμφανιστεί σοβαρός αντίπαλος για τον Μητσοτάκη.
Εν τω μεταξύ, ο πρώην πρωθυπουργός από την αριστερά, Αλέξης Τσίπρας, παραιτήθηκε ως βουλευτής νωρίτερα αυτόν τον μήνα, καθώς φουντώνουν οι φήμες ότι σχεδιάζει να δημιουργήσει νέο κόμμα. Οι δημοσκόποι προσπαθούν να προβλέψουν την αντίδραση του κοινού σε πιθανό νέο κόμμα υπό την ηγεσία του Τσίπρα και εκτιμούν ότι η βάση του θα μπορούσε να φτάσει το 20% του εκλογικού σώματος.
Αν και δεν έχει επιβεβαιώσει επίσημα τις φήμες για νέο κόμμα, ο Τσίπρας άφησε να εννοηθεί κάτι τέτοιο στη δημόσια δήλωση παραίτησής του, λέγοντας στους πρώην συντρόφους του στη ΣΥΡΙΖΑ: «Δεν θα είμαστε αντίπαλοι. Ίσως σύντομα να ταξιδέψουμε ξανά μαζί προς πιο όμορφες θάλασσες». Ο Τσίπρας δήλωσε ότι σκοπεύει να εκδώσει βιβλίο έως το τέλος της χρονιάς για την περίοδο που υπήρξε πρωθυπουργός.
Ένα ακόμα κόμμα από τη δεξιά πολιτική σκηνή αναμένεται να προκύψει από τον πρώην πρωθυπουργό και αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας, Αντώνη Σαμαρά. Αποβλήθηκε από το κόμμα πέρυσι, μετά από έντονη κριτική στις κυβερνητικές πολιτικές, συμπεριλαμβανομένης της σχέσης με την Τουρκία, καθώς και σε «woke» προσεγγίσεις όπως η νομοθεσία που αναγνωρίζει τον γάμο ομοφυλοφίλων.
Υπήρξαν δημοσιεύματα ότι η Καρυστιάνου θα μπορούσε να συνεργαστεί με τον Σαμαρά σε νέο πολιτικό κίνημα, καθώς ένας από τους συνεργάτες της υπήρξε σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού.
Σύμφωνα με δημοσκόπους, περίπου το 9% των ψηφοφόρων θα μπορούσε ενδεχομένως να στηρίξει ένα νέο κόμμα υπό την ηγεσία του Σαμαρά, το οποίο αναμένεται να υιοθετήσει ατζέντα που δανείζεται σε μεγάλο βαθμό από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.
