Ένα παλιό ορυχείο. Μια ξεχασμένη επιγραφή. Ένα όνομα που άλλαξε την πορεία της ιστορίας.
Στην καρδιά της ερήμου του Σινά, εκεί όπου οι θρύλοι του βιβλικού παρελθόντος συναντούν την αρχαιολογική έρευνα, ένα εντυπωσιακό εύρημα έχει ανάψει νέες φλόγες στην αέναη αναζήτηση για τις ρίζες της πίστης.
Ο ανεξάρτητος ερευνητής Michael Bar-Ron ισχυρίζεται ότι έχει αποκρυπτογραφήσει μια επιγραφή γραμμένη στην αρχαία πρωτοσιναϊκή γραφή – ένα από τα πρώτα γνωστά αλφάβητα στην ανθρώπινη ιστορία. Η φράση που διάβασε τον άφησε άναυδο:
«zot m’Moshe» – «αυτό είναι από τον Μωυσή» στα αρχαία εβραϊκά.
Η επιγραφή βρέθηκε σε έναν βράχο του αρχαίου τιρκουάζ ορυχείου Serabit el-Khadim, στη Χερσόνησο του Σινά. Εκεί, κατά τους ειδικούς, εργάζονταν σημιτικοί εργάτες γύρω στο 1800 π.Χ. – δηλαδή περίπου 400 χρόνια πριν, σύμφωνα με τη Βίβλο, λάβει χώρα η Έξοδος.
Μία επιγραφή – Πολλές πιθανές αλήθειες
Το εύρημα αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε ότι μέχρι σήμερα δεν υπάρχει καμία υλική, αρχαιολογική απόδειξη για την ιστορική ύπαρξη του Μωυσή. Αν η ανάγνωση του Bar-Ron είναι σωστή, η φράση αυτή θα μπορούσε να αποτελεί το πρώτο επιγραφικό τεκμήριο που σχετίζεται με τον προφήτη που καθοδήγησε τους Ισραηλίτες έξω από την Αίγυπτο.
Ακόμα πιο εντυπωσιακά, άλλα θραύσματα από τον ίδιο χώρο περιλαμβάνουν το όνομα του θεού Ελ, μιας μορφής που συνδέεται με τις πρώτες φάσεις της ισραηλιτικής μονοθεϊστικής πίστης. Σε αντίθεση, το όνομα της αιγυπτιακής θεάς Βααλάτ φαίνεται να έχει σβηστεί σκόπιμα από κάποιες επιγραφές – μια πράξη που οι ερευνητές ερμηνεύουν ως πιθανό ίχνος θρησκευτικής σύγκρουσης ανάμεσα σε πιστούς διαφορετικών θεοτήτων.
Επιστήμη ή ευσεβής πόθος;
Η κοινότητα των αιγυπτιολόγων παραμένει επιφυλακτική. Η πρωτοσιναϊκή γραφή, αν και βασίζεται σε πρώιμες μορφές σημιτικών γλωσσών, είναι εξαιρετικά δύσκολη στην ερμηνεία λόγω του αποσπασματικού χαρακτήρα των ευρημάτων και της απουσίας πλήρους γραμματικού συστήματος.
Ο ίδιος ο Bar-Ron, πάντως, επιμένει ότι εργάστηκε με απόλυτη αντικειμενικότητα και, όπως δηλώνει, προσπάθησε αρχικά να διαψεύσει τη δική του υπόθεση, προτού πειστεί ότι η φράση είναι όντως αυθεντική και ερμηνεύσιμη.
«Δεν πλησίασα την επιγραφή με σκοπό να επιβεβαιώσω τη Βίβλο», δηλώνει. «Αντίθετα, δοκίμασα κάθε πιθανή ερμηνεία πριν αποδεχθώ αυτό που διάβαζα μπροστά μου: το όνομα του Μωυσή, χαραγμένο σε έναν βράχο 38 αιώνες πριν».
Ο δρόμος της αμφιβολίας
Το αν αυτή η επιγραφή θα αλλάξει τη συλλογική μας κατανόηση για την προέλευση των βιβλικών ιστοριών παραμένει αβέβαιο. Όπως συχνά συμβαίνει στην αρχαιολογία, τα ερωτήματα είναι περισσότερα από τις απαντήσεις.
