Η κυβέρνηση της Λευκορωσίας προχώρησε την Πέμπτη στην απελευθέρωση 52 κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένου και ενός υπαλλήλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από απευθείας έκκληση του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη απονομή χάριτος της τελευταίας δεκαετίας από τον πρόεδρο Αλεξάντρ Λουκασένκο, σε μια περίοδο που η Μινσκ επιδιώκει επαναπροσέγγιση με την Ουάσινγκτον.
Η απελευθέρωση των κρατουμένων συνδέεται με ένα πακέτο ελαφρύνσεων που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένης της μερικής άρσης κυρώσεων για την κρατική αεροπορική εταιρεία Belavia, ώστε να μπορεί να συντηρεί και να προμηθεύεται ανταλλακτικά για τα αεροσκάφη της, μεταξύ αυτών και αμερικανικής κατασκευής Boeing.
Παρά τη συμβολική σημασία της ενέργειας, η απελευθέρωση αφορά μόλις το 4% των συνολικά 1.300–1.400 πολιτικών κρατουμένων, σύμφωνα με την εξόριστη λευκορωσική αντιπολίτευση. Μεταξύ των 52 δεν περιλαμβάνονται γνωστά πρόσωπα του κινήματος υπέρ της δημοκρατίας, όπως η Μαρία Καλέσνικαβα ή ο νομπελίστας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Αλες Μπιαλιάτσκι.
Στους απελευθερωθέντες περιλαμβάνεται ο δημοσιογράφος Ιχάρ Λοσίκ, που είχε καταδικαστεί σε 15ετή κάθειρξη για υποκίνηση βίας. Ωστόσο, ο ακτιβιστής Μικόλα Στατκέβιτς αρνήθηκε να περάσει στη Λιθουανία, όπου οδηγήθηκαν οι περισσότεροι αποφυλακισθέντες. Κάμερες ασφαλείας τον κατέγραψαν στη νεκρή ζώνη του συνοριακού σταθμού, επιμένοντας ότι δεν δέχεται να εξοριστεί βίαια από τη χώρα του.
Ο Πρόεδρος Τραμπ έχει ανοίξει διαύλους με τη Λευκορωσία, αποστέλλοντας αρκετές αποστολές στη Μινσκ μέσα στο 2025, σε αντίθεση με την απομονωτική πολιτική που είχε ακολουθήσει ο προκάτοχός του, Τζο Μπάιντεν, μετά την εμπλοκή της χώρας στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Σε ένδειξη καλών προθέσεων, ο Τραμπ έστειλε προσωπική επιστολή στον Λουκασένκο, την οποία υπέγραψε απλώς ως «Donald», κάτι που ο Αμερικανός απεσταλμένος Τζον Κόαλ χαρακτήρισε ως «σπάνια πράξη προσωπικής φιλίας». Ο ίδιος ο Κόαλ, συνοδευόμενος από τον υφυπουργό Εξωτερικής Ασφάλειας Κρίστοφερ Σμιθ, μετέφερε την επιθυμία της Ουάσινγκτον να ξανανοίξει η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Μινσκ.
Η αποφυλάκιση ήρθε σε μια περίοδο υψηλής έντασης, καθώς την προηγούμενη ημέρα η Πολωνία κατέρριψε ρωσικά drone στον εναέριο χώρο της, ενώ επίκειται κοινή στρατιωτική άσκηση Ρωσίας–Λευκορωσίας. Η στρατηγική σημασία της Λευκορωσίας παραμένει κρίσιμη, καθώς συνορεύει με τρεις χώρες-μέλη του NATO και την Ουκρανία.
Ο Λουκασένκο, που κυβερνά τη χώρα εδώ και πάνω από 30 χρόνια, φαίνεται να επιδιώκει σταδιακή αποκατάσταση των σχέσεων με τη Δύση, με τον Τραμπ να τον χαρακτηρίζει δημόσια «σεβαστό και ισχυρό ηγέτη», εκφράζοντας μάλιστα την πρόθεσή του να τον συναντήσει στο άμεσο μέλλον.
