Σε μια εποχή που η ανθρωπότητα βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες προκλήσεις, από κλιματική κρίση έως πολέμους και επισιτιστικές κρίσεις, η παγκόσμια «κιβωτός της αποκάλυψης» – το περίφημο Θησαυροφυλάκιο Παγκόσμιων Σπόρων του Σβάλμπαρντ (Svalbard Global Seed Vault) στη Νορβηγία – δέχτηκε πάνω από 14.000 νέα δείγματα σπόρων, προσφέροντας ελπίδα για το μέλλον της βιοποικιλότητας και της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας.
Χτισμένη βαθιά μέσα σε ένα βουνό στο απομακρυσμένο νησί Σπίτσμπεργκεν στο αρχιπέλαγος του Σβάλμπαρντ, η αποθήκη αυτή αποτελεί από το 2008 το υπόγειο καταφύγιο των σπόρων της Γης, σχεδιασμένο να αντέχει ακόμη και καταστροφές από πυρηνικό πόλεμο ή την κλιματική αλλαγή.
Σαν ένα φρούριο του ζωτικού γενετικού κώδικα των φυτών, το Θησαυροφυλάκιο λειτουργεί ως παγκόσμιο αντίγραφο ασφαλείας για τις τράπεζες γενετικού υλικού ανά τον κόσμο.
Άνοιξε επίσημα στις 26 Φεβρουαρίου 2008 και χρηματοδοτήθηκε εξ ολοκλήρου από την κυβέρνηση της Νορβηγίας.
Η κατασκευή της κόστισε περίπου 8,8 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.
Η εγκατάσταση αυτή λειτουργεί ως ασφαλές αντίγραφο ασφαλείας για τις εθνικές και διεθνείς τράπεζες γενετικού υλικού, προστατεύοντας τη βιοποικιλότητα των τροφίμων από φυσικές καταστροφές, πολέμους, κλιματική αλλαγή και άλλες απειλές.
Η θερμοκρασία εντός της κιβωτού διατηρείται στους -18°C, ενώ η γύρω περιοχή διαθέτει μόνιμο πάγο (permafrost), προσφέροντας φυσική ψύξη και επιπλέον ασφάλεια.
Η τοποθεσία επιλέχθηκε λόγω της γεωλογικής σταθερότητας, της χαμηλής υγρασίας και της φυσικής προστασίας από πλημμύρες, καθιστώντας το ιδανικό για μακροχρόνια αποθήκευση σπόρων.
Η πρόσβαση στο Svalbard Global Seed Vault είναι περιορισμένη και επιτρέπεται μόνο τρεις φορές το χρόνο για να διασφαλιστεί η ακεραιότητα των σπόρων.
Η εγκατάσταση λειτουργεί ως «μαύρο κουτί», όπου οι καταθέτες διατηρούν την κυριότητα των σπόρων τους και μόνο αυτοί έχουν δικαίωμα να τους ανακτήσουν.
Τα νέα δείγματα που προστέθηκαν, όπως ανέφερε ο Stefan Schmitz, εκτελεστικός διευθυντής του Crop Trust, «δεν αντιπροσωπεύουν μόνο τη βιοποικιλότητα, αλλά και τη γνώση, τον πολιτισμό και την ανθεκτικότητα των κοινοτήτων που τα καλλιεργούν».
Ιδιαίτερα σημαντική είναι η προσθήκη 15 ειδών από το Σουδάν, κυρίως ποικιλιών σόργου — ενός φυτού ζωτικής σημασίας για την επισιτιστική ασφάλεια και την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
Το Σουδάν, που βρίσκεται σε δίνη πολέμου μεταξύ των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης και του στρατού, με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και 12 εκατομμύρια εκτοπισμένους, αντιμετωπίζει επισιτιστική κρίση και περιοχές με πείνα.
Η διευθύντρια του Κέντρου Διατήρησης και Έρευνας Γενετικών Πόρων Φυτών του Σουδάν τόνισε ότι «αυτοί οι σπόροι αντιπροσωπεύουν ελπίδα» για το μέλλον της χώρας.
Συνολικά, 14.022 νέα δείγματα κατατέθηκαν, ανάμεσά τους σπόροι βορείων δέντρων από τη Σουηδία και ρύζι από την Ταϊλάνδη, ενισχύοντας το παγκόσμιο απόθεμα που φυλάσσει το μέλλον της τροφής μας.
