Η περιστροφή του πλανήτη Γη παρουσιάζει διακυμάνσεις, καθώς ταξιδεύει γύρω από τον Ήλιο και οι μετρήσεις υποδηλώνουν ότι χάνουμε περισσότερο από ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου κατά τη διάρκεια των μακρών ημερών του καλοκαιριού.
Αυτή την εβδομάδα καταγράφηκαν οι συντομότερες ημέρες του έτους μέχρι στιγμής.
Σύμφωνα με στοιχεία από το Ναυτικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ και τη Διεθνή Υπηρεσία Περιστροφής και Συστημάτων Αναφοράς της Γης, η περιστροφή της Τρίτης ήταν περίπου 1,34 χιλιοστά του δευτερολέπτου λιγότερη από 24 ώρες.
Προς τα τέλη του Ιουλίου αλλά και στις αρχές του Αυγούστου αναμένονται περισσότερες γρήγορες περιστροφές της Γης, σύμφωνα με προβλέψεις από την ιστοσελίδα Time and Date.
Κάτι τέτοιο όμως, δεν είναι εντελώς ασυνήθιστο. Οι περιστροφές του πλανήτη μας είναι ταχύτερες από το συνηθισμένο τελευταία. Η μέση ημέρα έχει μειωθεί σε μεγάλο βαθμό την τελευταία δεκαετία και, μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια περίπου, η πλήρης περιστροφή έχει ολοκληρωθεί σε λιγότερο από 24 ώρες τις περισσότερες φορές.
Οι παράγοντες που οδηγούν στην αλλαγή είναι -μεταξύ άλλων- οι «κινήσεις» στον πυρήνα της Γης, η ατμοσφαιρική αλλαγή και η θέση της Σελήνης. Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες βλέψεις δεν δείχνουν ότι οι ημέρες θα μικραίνουν επ’ αόριστον. Στην πραγματικότητα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Για πολλές χιλιετίες οι ημέρες… μεγαλώνουν.
Η τάση επιμήκυνσης αναμένεται να συνεχιστεί, δήλωσε ο Κλαρκ Ρ. Γουίλσον, ερευνητής καθηγητής στο Κέντρο Διαστημικής Έρευνας στο πανεπιστήμιο του Τέξας στο Ώστιν, αν και η διαδικασία είναι τόσο αργή που «ξεπερνά κατά πολύ τις ανθρώπινες χρονικές κλίμακες».
Ο κύριος λόγος έχει να κάνει με την ενέργεια που χάνεται από τις παλίρροιες. Η βαρυτική έλξη της Σελήνης είναι υπεύθυνη για τις παλιρροιακές αλλαγές στη Γη. Τα παλιρροιακά ρεύματα θερμαίνουν τον ωκεανό πολύ ελαφρά, διαχέοντας ενέργεια, η οποία επιβραδύνει την περιστροφή της Γης και επιτρέπει στη Σελήνη να απομακρύνεται με την πάροδο του χρόνου. Προς το παρόν, ο ρυθμός υποχώρησης είναι περίπου τέσσερα εκατοστά κάθε χρόνο.
Με πιο απλά λόγια, η Σελήνη και η Γη μπορούν να θεωρηθούν ως ένα ενιαίο σύστημα, στο οποίο όσο το Φεγγάρι αυξάνει τον χρόνο της περιστροφής του τόσο η Γη θα μειώνει τον δικό της. Επομένως, οι μέρες μεγαλώνουν. Αλλά αυτή είναι μια διαδικασία που διαρκεί δισεκατομμύρια χρόνια και περιπλέκεται από βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις.
Αιώνες δεδομένων δείχνουν ότι η ταχύτητα περιστροφής της Γης δεν ήταν ποτέ σταθερή. Υπήρξαν αργές περίοδοι, όπως στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ή του 1970, όταν η διάρκεια μιας ημέρας ξεπερνούσε τακτικά τις 24 ώρες κατά περισσότερο από 2 χιλιοστά του δευτερολέπτου. Και υπήρξαν και ταχύτερες περίοδοι, όπως τώρα.
Πολλοί παράγοντες τόσο στο εσωτερικό όσο και στην επιφάνεια της Γης προκαλούν αυτές τις αλλαγές και μπορούν να αλλάζουν από μέρα σε μέρα ή από δεκαετία σε δεκαετία. Η μετακίνηση υλικών μέσα στη Γη, από τον πυρήνα προς τον μανδύα και τον φλοιό, μπορεί να επηρεάσει τις ταχύτητες περιστροφής. Ομοίως, επιρροή ασκούν ο καιρός και οι μακροπρόθεσμες κλιματικές μεταβολές.
Ο δρ. Αντικάρι έχει επίσης συμβάλει σε έρευνα που δείχνει ότι η πρόσφατη κλιματική αλλαγή για την οποία ευθύνεται κατά κύριο λόγο ο ανθρώπινος παράγοντας θα μπορούσε να αποτελεί τον βασικό λόγο των μεγαλύτερων ημερών. Όταν οι πάγοι λιώνουν στη θάλασσα, απλώνουν το νερό μακριά από τους πόλους και προς τον Ισημερινό. Αυτό κάνει τον πλανήτη πιο πλατύ, γεγονός που μπορεί να επιβραδύνει την περιστροφή του.
«Όλα αυτά τα φαινόμενα αλληλοεπιδρούν με πολύπλοκους τρόπους», δήλωσε ο Νικ Σταματάκος, επικεφαλής του Τμήματος Προσανατολισμού της Γης στο Ναυτικό Αστεροσκοπείο των ΗΠΑ. «Και επειδή η Γη είναι αρκετά μεγάλη και πολύπλοκη, και οι αλλαγές που πρέπει να μετρήσουμε είναι πολύ μικρές, η ικανότητά μας να προβλέψουμε την κίνηση της Γης είναι πολύ δύσκολη».
Αλλά τα δεδομένα από το πρόσφατο παρελθόν είναι αρκετά σαφή: Η ταχύτητα περιστροφής της Γης έχει πράγματι αυξηθεί αυτή την εποχή. Και για όσους βρίσκονται στο βόρειο ημισφαίριο, όπου το καλοκαίρι μόλις ξεκίνησε, αποτελεί μια αστρονομική υπενθύμιση ότι ο χρόνος μπορεί να πετάξει γρήγορα ακόμα και όταν οι μέρες… βαραίνουν.
