Για τους αρχαιολόγους, το Zawit al-Arian, γνωστό και ως η «Αιγυπτιακή Ζώνη 51», είναι ένα από τα πιο μυστηριώδη μέρη της Αιγύπτου: Ούτε οι τουρίστες, ούτε οι επιστήμονες επιτρέπεται να πλησιάσουν εδώ.
Λιγότερο από τρία μίλια από τις Πυραμίδες της Γκίζας, εκεί όπου τελειώνει η συνηθισμένη τουριστική διαδρομή, εκτείνεται μια στρατιωτική περιοχή περιφραγμένη με συρματόπλεγμα.
Στις δορυφορικές εικόνες φαίνεται σαν ένας λόφος της ερήμου με σχεδόν αόρατα περιγράμματα αρχαίων πετρών.
Για τους αρχαιολόγους, είναι ένα από τα πιο μυστηριώδη μέρη της Αιγύπτου: το Zawit al-Arian, γνωστό και ως η «Αιγυπτιακή Ζώνη 51».
Ούτε οι τουρίστες, ούτε οι επιστήμονες επιτρέπεται να πλησιάσουν εδώ.
Και ό,τι γνωρίζουμε για αυτό το μέρος είναι φωτογραφίες του Ιταλού αρχαιολόγου Alessandro Barsanti, που τραβήχτηκαν πριν από πάνω από έναν αιώνα.
Οι ανασκαφές που διέκοψε η ιστορία
Στις αρχές του 1900, ο Barsanti παρατήρησε μια ανωμαλία στην επίπεδη αμμώδη πλαγιά.
Ξεκινώντας τις ανασκαφές, ανακάλυψε έναν τεράστιο ορυχείο σε σχήμα «Τ», λαξευμένο απευθείας στον ασβεστόλιθο.
Το βάθος του φτάνει σχεδόν τα 30 μέτρα, ενώ οι τοίχοι του είναι επενδυμένοι με γρανιτένιες πλάκες μήκους έως πέντε μέτρα.
Στο κάτω μέρος, στην κεντρική αίθουσα, ο αρχαιολόγος βρήκε έναν ωοειδή γρανιτένιο κάλυμμα με σφιχτά τοποθετημένο καπάκι, μέσα στο οποίο υπήρχαν ίχνη μιας άγνωστης ουσίας.
Ο επιστήμονας περιέγραψε την ανακάλυψη ως «την πιο περίεργη δομή που έχει βρεθεί ποτέ στην Αίγυπτο».
Ωστόσο, αμέσως μετά την δημοσίευση της αναφοράς, το έργο σταμάτησε. Πρώτα λόγω της ασταθούς κατάστασης της περιοχής, και μετά λόγω στρατιωτικού ελέγχου.
Από τη δεκαετία του 1960, το αντικείμενο έχει κλείσει τελείως, και κάθε έρευνα έχει σταματήσει.
Το μυστήριο της Γρανιτένιας Λεκάνης
Οι διαστάσεις αυτής της λεκάνης είναι εντυπωσιακές — περίπου τρία μέτρα σε μήκος, δύο σε πλάτος και ενάμιση μέτρο σε βάθος.
Η κάμερα στην οποία βρίσκεται είναι επενδυμένη με τέλεια τοποθετημένες πλάκες — χαρακτηριστικό σημάδι ναού ή βασιλικής κατασκευής. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία υπέργεια πυραμίδα.
Κάποιοι αιγυπτιολόγοι πιστεύουν ότι το Ζάουιτ αλ-Αριαν είναι ένα ημιτελές έργο της πυραμίδας της IV δυναστείας, ίσως συνδεδεμένο με τον βασιλιά Jedephra, γιο του Χέοπος. Αυτό υποδεικνύεται από μια σπασμένη επιγραφή αφιέρωσης που βρέθηκε κοντά.
Άλλοι πιστεύουν ότι η δομή ήταν ένας πειραματικός τάφος — μια πλατφόρμα για τη δοκιμή κατασκευαστικών τεχνολογιών που χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στη Γκίζα.
«Πύλη για τα Άστρα»
Όμως, δεν είναι όλοι ικανοποιημένοι με τις παραδοσιακές εξηγήσεις.
Στους τοίχους του συγκροτήματος, ο Barsanti βρήκε τύπου γκράφιτι — επιγραφές με μαύρη και κόκκινη ώχρα.
Σε μία από αυτές υπήρχε η λέξη «Seba» — μια αρχαία αιγυπτιακή έννοια που μπορεί να μεταφραστεί ως «αστέρι», αλλά και ως «πύλη».
Αυτή η λεπτομέρεια ενέπνευσε σύγχρονους εναλλακτικούς ερευνητές.
Στο Podcast Limitless, ο ερασιτέχνης ιστορικός Derek Olsen χαρακτήρισε το Zawit al-Arian, «μια πιθανή πύλη για τα άστρα».
Σύγκρινε τη δομή με το Serapeum στη Σακκάρα, υπόγειες γκαλερί με γιγάντιους γρανιτένιους σαρκοφάγους.
Σύμφωνα με τον ίδιο, οι λείες τοίχοι και το σφραγισμένο κέρατο μπορεί να χρησίμευαν ως «θαλάμους τελετουργικής ανάβασης» — είτε φυσικής είτε πνευματικής.
Οι αιγυπτιολόγοι επιστήμονες, ωστόσο, είναι σκεπτικιστές.
Πιστεύουν ότι η επιγραφή Saba-Ka θα μπορούσε απλά να σημαίνει το όνομα του κατασκευαστή ή του ιερέα.
Στρατός και σιωπή
Στη δεκαετία του 1960, οι αιγυπτιακές ένοπλες δυνάμεις κήρυξαν το οροπέδιο ως στρατηγικό αντικείμενο.
Τι ακριβώς βρίσκεται εκεί — η βάση επικοινωνίας, το οπλοστάσιο ή το στρατιωτικό πεδίο εκπαίδευσης — παραμένει άγνωστο.
Προσπάθειες αρχαιολόγων να αποκτήσουν πρόσβαση απορρίπτονται «για λόγους ασφαλείας».
Αυτό το κλείσιμο έχει προκαλέσει πολλές φήμες: από «αρχαίο εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας» έως «στρατηγική εξωγήινων αντικειμένων».
Ωστόσο, μέχρι να επαναληφθούν οι επιστημονικές ανασκαφές, όλες οι εκδοχές θα παραμείνουν στο πεδίο των εικασιών.
Τι λέει η επιστήμη
Κρίνοντας από τις τεχνικές κατασκευής — μαζικές γρανιτένιες πλάκες και η απουσία επένδυσης — το αντικείμενο πιθανόν να αναφέρεται στην μεταβατική περίοδο μεταξύ της III και IV δυναστείας (περίπου το 2600 π.Χ.). Τότε οι αιγύπτιοι μάστες πειραματίζονταν με τις μορφές των τάφων — από τις κλιμακωτές πυραμίδες μέχρι τα υπόγεια.
Οι γεωφυσικοί που ανέλυσαν παλιούς χάρτες πιστεύουν ότι οι λάκκοι ενδέχεται να χρησίμευαν ως θεμέλια για την πυραμίδα, η οποία δεν κατασκευάστηκε λόγω του θανάτου του φαραώ ή της αλλαγής εξουσίας.
Και η μυστηριώδης λεκάνη από γρανίτη θα μπορούσε να είναι σκεύος για θυσίες ή καθαρμούς, παρόμοιο με αυτά που χρησιμοποιούνταν στις τελετές «ανοίγματος του στόματος» — μια τελετή αναζωογόνησης της αγαλματικής ή μουμιοποιημένης μορφής.
Μεταξύ μύθου και πραγματικότητας
Ελλείψει άμεσης πρόσβασης, το Zawit al-Arian, παραμένει μια οθόνη στην οποία ο καθένας βλέπει το δικό του όραμα.
Για τους αρχαιολόγους, είναι μια ημιτελής πυραμίδα.
Για τους μυστικιστές, μια πύλη σε άλλους κόσμους. Γ
Για τις αιγυπτιακές αρχές, μια ζώνη που απαιτεί προστασία.
Αλλά ακόμη και αν κάτω από την άμμο κρύβεται μόνο η παγωμένη κατασκευή της αρχαιότητας, παραμένει υπενθύμιση του πόσο λίγα γνωρίζουμε για την αρχή του αιγυπτιακού πολιτισμού — και πόσο εύκολα το μυστήριο μετατρέπεται σε μύθο.
