Έχετε δει ποτέ τη «γέννηση» ενός πλανήτη; Τώρα μπορείτε. Αστρονόμοι «συνέλαβαν» -ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν- το σχηματισμό ενός νέου πλανήτη, 440 έτη φωτός μακριά από τη Γη.
«Δεν θα δούμε ποτέ το σχηματισμό της Γης αλλά εδώ, γύρω από ένα άστρο που βρίσκεται 440 έτη φωτός μακριά, μπορεί να βλέπουμε έναν πλανήτη να γεννιέται σε πραγματικό χρόνο» λέει ο επικεφαλής της μελέτης Φραντσέσκο Μάγιο, από το πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας.
Ο νέος αυτός πλανήτης εντοπίστηκε γύρω από το άστρο HD 135344, μέσα σε ένα δίσκο αερίων και σκόνης που ονομάζεται «πρωτοπλανητικός δίσκος».
Υπολογίζεται ότι είναι δύο φορές μεγαλύτερος από το Δία -τον μεγαλύτερο πλανήτη του δικού μας ηλιακού συστήματος- και απέχει από τον Ήλιο του όσο και ο Ποσειδώνας από τον δικό μας.
Οι αστρονόμοι προχώρησαν σε αυτή την ανακάλυψη με τη βοήθεια του «Πολύ Μεγάλου Τηλεσκοπίου» του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου και του νέου οργάνου ERIS (Enhanced Resolution Imager and Spectrograph).
Τα πρώτα σημάδια είχαν εντοπιστεί από το 2016, ωστόσο τα μηχανήματα των αστρονόμων τότε δεν ήταν αρκετά ευαίσθητα για να επιβεβαιωθεί αν όντως επρόκειτο για πρωτοπλανήτη.
«Αυτό που κάνει την ανίχνευση ιδιαίτερα σημαντική είναι ότι σε αντίθεση με άλλες αντίστοιχες παρατηρήσεις, αυτή τη φορά καταφέραμε να ανιχνεύσουμε το σήμα του πρωτοπλανήτη, που βρίσκεται ακόμα βαθιά ενσωματωμένος στον δίσκο» είπε ο Φραντσέσκο Μάγιο.
Η έρευνα των ειδικών μπορεί επίσης να ρίξει «φως» στον τρόπο με τον οποίο σχηματίστηκε το δικό μας ηλιακό σύστημα, πριν από τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια.
Μια άλλη ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησε το όργανο ERIS του Ευρωπαϊκού Νότιου Παρατηρητηρίου για να παρατηρήσει ένα άλλο άστρο, ονόματι V960, που βρίσκεται ακόμη στα πρώτα στάδια της ζωής του και βρίσκεται 5000 έτη φωτός μακριά.
Στην έρευνά τους, που δημοσιεύτηκε στις 18 Ιουλίου στο επιστημονικό περιοδικό «The Astrophysical Journal of Letters, εξηγούν ότι εντόπισαν το «σύντροφο» αυτού του νέου άστρου.
Παρόλα αυτά, παραμένει άγνωστο τι ακριβώς είναι αυτός ο διαστημικός σχηματισμός.
Η νέα αυτή μελέτη, με επικεφαλής τον Anuroop Dasgupta, διδακτορικό ερευνητή στο ESO και το πανεπιστήμιο Diego Portales στη Χιλή, προχώρησε σε περαιτέρω έρευνα των πρώτων παρατηρήσεων του V960 Mon και αποκάλυψε ότι το υλικό γυρίζει ως δορυφόρος γύρω του και έχει το σχήμα περίπλοκων σπειροειδών βραχιόνων.
Δείχνει, επίσης, ότι το υλικό έχει αρχίσει να διαλύεται, μια διαδικασία γνωστή ως «βαρυτική αστάθεια» -δηλαδή μεγάλα κομμάτια υλικού γύρω από το άστρο συστέλλονται και αποκολλώνται.
Καθένα από αυτά τα κομμάτια μπορούν να σχηματίσουν ένα νέο πλανήτη ή κάποιο άλλο διαστημικό βράχο.
«Η πρώτη μελέτη αποκάλυψε το ασταθές αυτό υλικό αλλά δεν απάντησε τι θα συμβεί στη συνέχεια. Με το ERIS, προσπαθήσαμε να βρούμε τυχόν συμπαγή, φωτεινά θραύσματα που να σηματοδοτούν την παρουσία ενός συνοδού δορυφόρου στον δίσκο — και τα καταφέραμε» είπε ο Dasgupta.
Η επιστημονική ομάδα εντόπισε ένα συνοδό του άστρου πολύ κοντά στους σπειροειδείς βραχίονες που είχαν παρατηρηθεί παλαιότερα, με τους ειδικούς να εξηγούν ότι το διαστημικό αυτό αντικείμενο ενδεχομένως να είναι ένας νέος πλανητικός σχηματισμός, ένας φαιός νάνος (γνωστός και ως καφέ νάνος) ή και ένα αντικείμενο μεγαλύτερο από πλανήτη, που δεν έχει όμως αρκετά μεγάλη μάζα για να λάμψει ως άστρο.
