Πλησιάζουμε στο τέλος της χρονιάς και φτάνουμε ξανά στις πιο αγαπημένες, τις πιο ζεστές γιορτινές μέρες. Η Πόλη αλλάζει ρυθμό. Τα φώτα χαμηλώνουν, τα σπίτια φωτίζονται από μέσα, και αύριο θα ζήσουμε ακόμη μία καληβραδιά όπως την ξέρουμε και την αγαπάμε. Όχι σαν ανάμνηση, αλλά σαν συνέχεια.
Στις κουζίνες αρχίζουν να απλώνονται αρώματα γνώριμα — μαχλέπι, μαστίχα, βούτυρο που λιώνει σιγά σιγά.
Τα τραπέζια στρώνονται με φροντίδα, όχι για εντύπωση, αλλά για να υποδεχθούν τον χρόνο που έρχεται. Γιατί εδώ, στην Πόλη, η Πρωτοχρονιά δεν μας βρίσκει ποτέ απροετοίμαστους, μας βρίσκει γύρω από ένα τραπέζι, με μεζέδες, ευχές και την ανάγκη να είμαστε μαζί.
Και έτσι, όπως κάθε χρόνο, ετοιμαζόμαστε να ξαναζήσουμε αυτό που δεν έφυγε ποτέ.
Το τραπέζι της καληβραδιάς στην Πόλη
Έτσι υποδεχόμαστε ακόμη τον νέο χρόνο.
Στην Πόλη, η παραμονή της Πρωτοχρονιάς δεν είναι μια ανάμνηση, είναι κάτι που συνεχίζει να συμβαίνει. Ακόμη και σήμερα, στα σπίτια μας, το τραπέζι της καληβραδιάς στρώνεται με τον ίδιο σεβασμό, την ίδια φροντίδα και την ίδια ανάγκη για μοίρασμα. Δεν είναι νοσταλγία, είναι τρόπος ζωής.
Από το πρωί, το σπίτι μπαίνει σε ρυθμό γιορτής. Καθαρίζουμε, αερίζουμε, τακτοποιούμε όχι μηχανικά, αλλά συμβολικά.
Θέλουμε ο νέος χρόνος να μας βρει με ανοιχτό χώρο και καθαρή διάθεση. Το τραπέζι στρώνεται νωρίς, ποτέ βιαστικά. Λευκό τραπεζομάντηλο, καλά πιάτα, μικρά πιατάκια για μεζέδες. Στην Πόλη, το τραπέζι δεν είναι απλώς επιφάνεια,είναι σκηνή.
Στο κέντρο βάζουμε πάντα κάτι που να «μιλά»: ρόδι, καρύδια, αποξηραμένα σύκα, ένα μπολ με ξηρούς καρπούς. Σύμβολα αφθονίας, συνέχειας, ζωής. Το ψωμί ή το τσουρέκι δεν λείπει ποτέ, κόβεται και μοιράζεται, γιατί τίποτα δεν έχει νόημα αν δεν μοιράζεται.
Οι μεζέδες – η ψυχή της καληβραδιάς
Το πολίτικο τραπέζι της παραμονής δεν βασίζεται σε ένα μεγάλο πιάτο, αλλά σε πολλούς μεζέδες. Μικρές γεύσεις, για να κρατήσει η βραδιά ώρα, για να συνοδεύει την κουβέντα, το γέλιο, το ποτήρι που γεμίζει ξανά και ξανά.
Στο τραπέζι μας υπάρχουν σχεδόν πάντα: λακέρδα καλοδουλεμένη, παστό σκουμπρί ή τσιροσαλάτα, λευκή ταραμοσαλάτα αφράτη, ντολμαδάκια γιαλαντζί με άνηθο, παντζάρια με σκόρδο και καρύδι, χόρτα εποχής με λεμόνι, γιαούρτι με αγγούρι ή σκόρδο, παστουρμάς κομμένος λεπτά, τυριά απλά αλλά σωστά.
Οι μεζέδες έρχονται και φεύγουν. Κανείς δεν μετράει ποσότητες. Σημασία έχει να μην αδειάσει ποτέ το τραπέζι. Γιατί στην Πόλη πιστεύουμε πως, αν μείνει γεμάτο εκείνο το βράδυ, θα μείνει γεμάτος και ο χρόνος.
Όλα μοιράζονται. Το ίδιο πιάτο περνά από χέρι σε χέρι. Κανείς δεν τρώει μόνος του. Το τραπέζι είναι κοινό, όπως και η ζωή.
Η Αγιοβασιλόπιτα και το τσουρέκι της Πόλης
Λίγο πριν τα μεσάνυχτα, το τραπέζι ησυχάζει. Τα ποτήρια γεμίζουν για τελευταία φορά μέσα στον χρόνο. Τότε έρχεται η Αγιοβασιλόπιτα.
Τη σταυρώνουμε, κόβουμε τα κομμάτια με σειρά: για τον Χριστό, για το σπίτι, για τους απόντες, για εμάς.
Το φλουρί δεν είναι απλώς τύχη — είναι ευθύνη και ευλογία μαζί.
Το πολίτικο τσουρέκι μοσχοβολά μαχλέπι και μαστίχα. Είναι πλούσιο, βουτυρένιο, ζυμωμένο με υπομονή.
Η ζύμη θέλει τον χρόνο της — όπως όλα τα καλά πράγματα στην Πόλη. Το ζυμώνουμε, το αφήνουμε να φουσκώσει, το πλάθουμε, το περιμένουμε ξανά. Τίποτα δεν γίνεται βιαστικά.
Γιατί ο νέος χρόνος θέλει να τον υποδεχτείς με ηρεμία.
Έτσι συνεχίζουμε…
Αυτά τα έθιμα δεν ανήκουν στο παρελθόν.
Τα ζούμε ακόμη. Στα σπίτια μας, στις κουζίνες μας, στα τραπέζια μας.
Μπορεί οι καιροί να αλλάζουν, αλλά στην Πόλη ξέρουμε πως, όσο στρώνεται τραπέζι με αγάπη, όσο οι μεζέδες μοιράζονται και το τσουρέκι κόβεται ζεστό, η συνέχεια δεν χάνεται.
Γιατί εδώ, η Πρωτοχρονιά δεν έρχεται απλώς.
Την υποδεχόμαστε όπως της αξίζει: καθισμένοι γύρω από ένα τραπέζι.
