Η πρόσφατη ανακάλυψη ενός διαστρικού αντικειμένου έχει πυροδοτήσει μια έντονη σεναριολογία… για την εμφάνιση εξωγήινων.
Σύμφωνα με τον αστροφυσικό, Avi Leb, το διαστρικό αντικείμενο μπορεί να αποδειχθεί διαστημόπλοιο εξωγήινων που πλησιάζει κρυφά τη Γη, εκτίμηση πάντως που δεν συμμερίζονται οι συνάδελφοι του, οι οποίοι επιχειρούν να δώσουν άλλες πιο λογικές εξηγήσεις… αναβάλλοντας προς το παρόν την εποχή της επαφής με εξωγήινους.
«Πού είναι όλοι;»
Το διαστρικό αντικείμενο 3I/ATLAS παρατηρήθηκε την 1η Ιουλίου.
Γρήγορα διαπιστώθηκε ότι είναι κομήτης από άλλο αστρικό σύστημα.
Η κόμη του (το νέφος αερίου και σκόνης γύρω από τον πυρήνα) έχει διάμετρο περίπου 24 χιλιόμετρα.
Ένα υπολογιστικό μοντέλο έδειξε την κατά προσέγγιση ηλικία του: πάνω από 7,5 δισεκατομμύρια χρόνια. δηλαδή τρία δισεκατομμύρια χρόνια πιο παλιό από τον Ήλιο μας.
Είναι πιθανώς ο αρχαιότερος κομήτης που έχει παρατηρηθεί ποτέ.
Ο αρχαιότερος κομήτης ή εχθρικό διαστημόπλοιο;
Λίγο αργότερα, στην ιστοσελίδα των προδημοσιεύσεων (preprints) δημοσιεύτηκε μια προκαταρκτική έκδοση επιστημονικής μελέτης: προτείνεται ότι το διαστρικό αντικείμενο μπορεί να είναι πιθανώς εχθρικό διαστημόπλοιο.
Ωστόσο, οι συνεργάτες διευκρινίζουν ότι η εργασία τους είναι «κυρίως εκπαιδευτική άσκηση».
Στην έρευνα συνέβαλε ο αστρονόμος του Πανεπιστημίου του Harvard, Abraham (Avi) Leb, που ασχολείται εδώ και καιρό με την αναζήτηση εξωγήινων.
Σύμφωνα με τον ίδιο, αν η υπόθεση για τεχνολογική προέλευση του αντικειμένου είναι σωστή, επιβεβαιώνει την υπόθεση του σκοτεινού δάσους.
Η θεωρία του σκοτεινού δάσους
Το 1950, ο φυσικός Enrico Fermi, σε συζήτηση με συναδέλφους, είπε τη διάσημη φράση: «Πού είναι όλοι;».
Σύμφωνα με τις επιστημονικές αντιλήψεις, στο Σύμπαν θα πρέπει να υπάρχουν και άλλοι ανεπτυγμένοι πολιτισμοί, όμως οι κάτοικοι της Γης δεν βλέπουν κανένα σημάδι της ύπαρξής τους — ούτε διαστημόπλοια, ούτε σήματα.
Η υπόθεση του σκοτεινού δάσους προσφέρει απάντηση σε αυτό το παράδοξο: οι εξωγήινοι κρύβονται σκόπιμα.
Είτε φοβούνται ότι θα καταστραφούν, είτε θέλουν να επιτεθούν αθέατοι.
Έτσι και το 3I/ATLAS, κατά τη γνώμη του Leb, συμπεριφέρεται σαν να σχεδιάζει να πλησιάσει τη Γη κρυφά.
«Απαιτούνται μέτρα προστασίας»
Υπάρχουν «αποδείξεις»
Πρώτον, το 3I/ATLAS κινείται με μεγάλη ταχύτητα — πιο γρήγορα από άλλα γνωστά διαστρικά αντικείμενα.
Κανένα διαστημόπλοιο εξερευνητής δεν πρόκειται να το προλάβει στο εγγύς μέλλον.
Δεύτερον, η τροχιά του περνά κοντά από τον Δία, τον Άρη και την Αφροδίτη, στις τροχιές των οποίων οι εξωγήινοι θα μπορούσαν να τοποθετήσουν παρατηρητικούς δορυφόρους.
Τέλος, στα τέλη Οκτωβρίου, ο επισκέπτης από άλλο αστρικό σύστημα θα πλησιάσει τη Γη από την άλλη πλευρά του Ήλιου.
Αυτό θα δυσκολέψει την παρατήρησή του με επίγεια τηλεσκόπια «στην περίοδο μέγιστης φωτεινότητας του αντικειμένου», ενώ, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα επιτρέψει την κρυφή αποστολή παρατηρητικών οργάνων προς τον πλανήτη μας.
Επιπλέον, με τη βοήθεια του Ήλιου, το 3I/ATLAS μπορεί να πραγματοποιήσει ελιγμό φρεναρίσματος ώστε να βρεθεί στην περιοχή της Γης στα τέλη Νοεμβρίου — αρχές Δεκεμβρίου, υποστηρίζει ο Leb.
«Αν η υπόθεση αποδειχτεί σωστή, οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές για την ανθρωπότητα και ενδεχομένως να απαιτήσουν μέτρα προστασίας», έγραψε ο Leb στο blog του.
Δεν είναι το πρώτο
Το 3I/ATLAS δεν είναι το πρώτο διαστρικό αντικείμενο στο οποίο επιχειρείται να δουν διαστημόπλοιο εξωγήινων.
Το 2017 ανακαλύφθηκε ο αστεροειδής Oumuamua («ανιχνευτής» στη γλώσσα της Χαβάη).
Έχει μη τυπικό σχήμα για ουράνια σώματα τέτοιου τύπου — επίμηκες.
Επιπλέον, παρουσιάζει μη βαρυτική επιτάχυνση — τέτοια που δεν μπορεί να εξηγηθεί από τη βαρυτική έλξη άλλων ουρανίων σωμάτων.
Ο Leb εξέδωσε άρθρα και βιβλία, όπου υποστήριζε ότι το Oumuamua είναι τεχνολογικός ηλιακός ιστός (solar sail).
Ωστόσο, η άποψη του επιστήμονα παραμένει περιθωριακή.
Άλλοι ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχουν πιο απλές εξηγήσεις για τις «παραξενιές» των διαστρικών αντικειμένων.
«Χαλαρά διπλά πιάτα»
Η εποχή των παρατηρήσεων «επισκεπτών» από άλλα αστρικά συστήματα ξεκίνησε χάρη στο υπέρυθρο τηλεσκόπιο WISE, που εκτοξεύτηκε σε τροχιά το 2009, λέει ο επικεφαλής επιστημονικός συνεργάτης του Pulkovski Αστρονομικού Παρατηρητηρίου της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, Georgiy Goncharov.
«Έδειξε ότι η πλειονότητα των μικρών διαστημικών αντικειμένων τύπου κομητών και αστεροειδών, πρώτον, έχουν επίπεδο σχήμα, σαν πιάτα, δεύτερον, είναι διπλά, και τρίτον, πολύ χαλαρά.
Η ακριβής ύλη από την οποία αποτελούνται συνήθως δεν είναι γνωστή, αλλά η πυκνότητά τους είναι τέτοια που είτε είναι χιόνι, είτε πέτρες με συνολική πυκνότητα σαν του χιονιού.
Δηλαδή, δύο χαλαρά πιάτα περιστρέφονται το ένα γύρω από το άλλο.
Φυσικά, οι «Ουφο-λόγοι» κολλάνε σε αυτό», λέει ο Ρώσος επιστήμονας που επεξεργάστηκε τα δεδομένα του WISE.
Επιστημονικές εξηγήσεις
Ωστόσο, οι αστροφυσικοί διαπίστωσαν ότι όλα τα παράξενα χαρακτηριστικά των αντικειμένων εξηγούνται από τους νόμους της φύσης.
Για παράδειγμα, η ξαφνική επιτάχυνση οφείλεται στο φαινόμενο Yarkovsky, όταν εξαιτίας της άνισης θέρμανσης από τον Ήλιο δημιουργείται ώθηση αντίδρασης.
«Αν το αντικείμενο είναι «ιπτάμενο πιάτο» πάχους δύο μέτρων και πλάτους 500 μέτρων, είναι φυσικό να συμπεριφέρεται σαν πανί σκάφους και όχι σαν στρογγυλή πέτρα υπό την επίδραση της βαρυτικής δύναμης», σημειώνει ο Goncharov.
«Έχουμε χτυπήσει σε τοίχο»
Την προσπάθεια να δουν «διαστημόπλοια» στα διαστρικά αντικείμενα την αποδίδει, πρώτον, στο «ρομαντικό κλίμα» κάποιων συναδέλφων και, δεύτερον, στο γεγονός ότι οι ειδικοί δεν γνωρίζουν καλά συναφή πεδία.
Υπάρχει όμως και ένα τρίτο, πιο σοβαρό πρόβλημα, πιστεύει ο Goncharov.
«Η θεμελιώδης επιστήμη παγκοσμίως περνά δύσκολες στιγμές, η χρηματοδότηση μειώνεται προς όφελος της εφαρμοσμένης επιστήμης, και στη Δύση αυτό συμβαίνει ακόμη πιο γρήγορα από ό,τι στη Ρωσία.
Ως αποτέλεσμα, στη θεμελιώδη επιστήμη παραμένουν οι λιγότερο ικανοί επιστήμονες και η νεολαία πηγαίνει εκεί απρόθυμα», λέει ο Goncharov.
Κατανόηση… μέχρι ενός ορίου
Η κρίση, κατά την εκτίμηση του Goncharov, μπορεί να εξηγηθεί από το γεγονός ότι οι ερευνητές έφτασαν σε κάποιο όριο στην κατανόηση της δομής του Σύμπαντος, χτύπησαν σε τοίχο και η χρηματοδότηση άρχισε να στερεύει.
Η εφαρμοσμένη επιστήμη όμως είναι πάντα αναγκαία.
Οι συνέπειες όμως της δραστηριότητας ανθρώπων όπως ο Avi Leb είναι τουλάχιστον αμφιλεγόμενες — από τη μία προσελκύει το ενδιαφέρον του κοινού για την αστρονομία, από την άλλη πλήττει ακόμα περισσότερο την επιστήμη με υπερβολικά τολμηρές υποθέσεις.
Ωστόσο, έχει μια ευκαιρία να σώσει τη φήμη του, αν οι εξωγήινοι όντως έρθουν.
Απομένει να περιμένουμε τον Νοέμβριο.
