Ένας αρχαίος επισκέπτης, δημιουργημένος σε μια μακρινή γωνιά του σύμπαντος, ετοιμάζεται να πλησιάσει τη Γη. Πρόκειται για τον κομήτη 3I/ATLAS, ο οποίος ανακαλύφθηκε πριν από πέντε μήνες από το δίκτυο τηλεσκοπίων ATLAS στο Ρίο Ουρτάδο της Χιλής.
Αν και για τα ανθρώπινα δεδομένα η απόσταση μοιάζει αδιανόητη, για ένα αντικείμενο που προέρχεται από άλλο αστρικό σύστημα θεωρείται «κοντινή». Καθώς διέρχεται από το ηλιακό μας σύστημα, σύμφωνα με την El Pais, η παρουσία του προσφέρει στη διεθνή επιστημονική κοινότητα τη μοναδική ευκαιρία να αναλύσει τη σύστασή του, δίνοντάς μας μια σπάνια ματιά στις συνθήκες που επικρατούν σε άλλες γωνιές του γαλαξία.
Παράξενη χημική σύσταση του κομήτη 3I/ATLAS
Ο César González, εκπρόσωπος του Πλανηταρίου της Μαδρίτης, εξηγεί ότι ο κομήτης 3I/ATLAS διαφέρει φυσικά από τους άλλους κομήτες που γνωρίζουμε: «Έχει ανακαλυφθεί μεγαλύτερος όγκος αερίων, κυρίως διοξειδίου του άνθρακα, στο νέφος αερίου και σκόνης που περιβάλλει τον πυρήνα. Παρατηρήθηκε, επίσης, μεγαλύτερη ποσότητα ιονισμένου νικελίου, υλικό που δεν είχε εντοπιστεί σε άλλους κομήτες».
Η ασυνήθιστη δομή του κομήτη 3I/ATLAS και η χημική σύσταση που έχει ανιχνευθεί μέχρι στιγμής, θα μπορούσαν να εξηγηθούν από τον συνδυασμό υψηλής περιεκτικότητας σε μέταλλα και άφθονου πάγου νερού. «Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν ανιχνεύουμε πάγο διοξειδίου ή μονοξειδίου του άνθρακα στους δικούς μας κομήτες, αλλά ότι η σχετική αναλογία αυτών των πάγων είναι διαφορετική», επισημαίνει η αστρονόμος Julia de León από το Ινστιτούτο Αστροφυσικής των Καναρίων Νήσων.
Η θεωρία περί εξωγήινης τεχνολογίας
Λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύστηκαν από εικασίες ότι ενδεχομένως πρόκειται για τεχνολογικό δημιούργημα εξωγήινων. Πρόκειται για μια υπόθεση που εξετάστηκε και από τον Avi Loeb, φυσικό του Χάρβαρντ. Ωστόσο, η NASA απέρριψε αυτή την ιδέα αφού εξέτασε τις φωτογραφίες και τα σήματα που κατέγραψαν τα σκάφη της.
«Αυτές οι θεωρίες δημιουργούν περιττό θόρυβο και αποσπούν την προσοχή από το πραγματικό επιστημονικό ενδιαφέρον αυτών των αντικειμένων, τα οποία είναι ήδη πολύ ενδιαφέροντα από μόνα τους», σχολιάζει η Julia de León.
Εκρήξεις αερίων και «παρθένα» υλικά
Ο Josep María Trigo, ερευνητής στο Ινστιτούτο Διαστημικών Επιστημών (CSIC), ηγήθηκε μιας πρόσφατης μελέτης που δημοσιεύθηκε στην πλατφόρμα ArXiv του Πανεπιστημίου Cornell. Στη μελέτη περιγράφεται πώς ο κομήτης εξέπεμψε πίδακες αερίου και σωματιδίων σκόνης κατά το περιήλιό του — το σημείο της τροχιάς του όπου βρίσκεται πιο κοντά στον Ήλιο.
Αυτό συνέβη στις 29 Οκτωβρίου και ανιχνεύθηκε από το Τηλεσκόπιο Joan Oró του παρατηρητηρίου Montsec. Το φαινόμενο συμβαίνει επειδή η εσωτερική θερμότητα του αντικειμένου λιώνει τον πάγο, προκαλώντας εκρήξεις που εκτοξεύουν αέριο, ατμό και σκόνη στο διάστημα.
«Πρόκειται για ένα μεταβατικό αντικείμενο, στα μισά του δρόμου μεταξύ κομήτη και αστεροειδούς· είναι εξαιρετικά παρθένο», αναφέρει ο Josep María Trigo, προσθέτοντας: «Η μελέτη μας επιβεβαιώνει φασματοσκοπικά ότι τα χαρακτηριστικά του είναι συμβατά με τα αντικείμενα που ονομάζουμε μεταποσειδώνια [πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα]».
Μια άλλη ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τον επιστήμονα Nathan X. Roth, εργάστηκε από το παρατηρητήριο ALMA, που εδρεύει επίσης στη Χιλή, και ανίχνευσε τις πιο εμπλουτισμένες συγκεντρώσεις μεθανόλης και υδροκυανίου από οποιονδήποτε άλλο κομήτη, δεύτερες μόνο μετά τον κομήτη C/2016 R2 (PanSTARRS).
Βέβαια, σύμφωνα με τον Josep María Trigo, αντικείμενα όπως ο κομήτης 3I/ATLAS έχουν μεγάλο αστροβιολογικό ενδιαφέρον, καθώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως «δοχεία» οργανικής ύλης και καταλυτικών ορυκτών, ικανά να δημιουργήσουν τα συστατικά-προδρόμους για τη ζωή, εάν βρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον. «Αλλά προσοχή! Αυτό δεν σημαίνει ότι περιέχουν ζωή», προειδοποιεί ο ίδιος.
Πότε και πώς θα δείτε τον κομήτη 3I/ATLAS
Ο κομήτης 3I/ATLAS θα περάσει κοντά από τη Γη, αλλά σε αντίθεση με άλλες περιπτώσεις, δεν θα είναι ορατός με γυμνό μάτι. Ο César González και η Julia de León συμφωνούν ότι η καλύτερη ώρα για παρατήρηση θα είναι τα μεσάνυχτα μεταξύ 18 και 19 Δεκεμβρίου. «Θα φτάσει στην υψηλότερη θέση του στον ουρανό στις έξι το πρωί», σημειώνει ο César González.
Για την παρατήρησή του, ο César González συνιστά τη χρήση τηλεσκοπίου ή κυαλιών με διάφραγμα 50 mm, ώστε να μπορέσει κανείς να τον διακρίνει ως ένα «φωτεινό σημείο». Οι αγροτικές περιοχές με ελάχιστη φωτορύπανση είναι ιδανικές για να απολαύσει κανείς αυτό το φαινόμενο. Σε κάθε περίπτωση, ο επιστήμονας επιμένει ότι η σημασία αυτού του κομήτη έγκειται στο γεγονός ότι σφυρηλατήθηκε σε ένα ξένο ηλιακό σύστημα.
«Είναι μια καλή ευκαιρία να επαληθεύσουμε αν οι θεωρίες που έχουμε αναπτύξει παρατηρώντας τη δημιουργία του δικού μας ηλιακού συστήματος, ισχύουν και για άλλα συστήματα και άλλα άστρα», καταλήγει ο ίδιος.
