Ένα ασυνήθιστο κοσμικό φαινόμενο μελέτησαν οι αστρονόμοι. Πρόκειται για μια ισχυρή ροή πλάσματος που προέρχεται από τον μπλάζαρ PKS 1424+240, στο κέντρο του οποίου βρίσκεται μια υπερμεγέθης μαύρη τρύπα.
Το αντικείμενο αυτό ξεχωρίζει για τη φωτεινότητά του σε συγκεκριμένα μήκη κύματος, γεγονός που το καθιστά ένα από τα πιο εμφανή στον ουρανό. Ο μπλάζαρ εκτοξεύει πίδακα υπέρθερμου πλάσματος, κορεσμένου με σωματίδια υψηλής ενέργειας, ο οποίος κινείται με σχεδόν την ταχύτητα του φωτός και εκτείνεται σε τεράστιες αποστάσεις.
Για την παρατήρηση αυτού του φαινομένου, οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν ένα δίκτυο δέκα ραδιοκεραιών, γνωστό ως VLBA, που βρίσκεται στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε γειτονικά νησιά. Σε διάστημα 15 ετών οι ερευνητές συνέλεξαν δεδομένα, ώστε να δημιουργήσουν μια εικόνα εξαιρετικά υψηλής ανάλυσης. Το αποτέλεσμα ήταν η ανακάλυψη μιας ασυνήθιστης δακτυλιοειδούς δομής του μαγνητικού πεδίου, η οποία αποδείχθηκε ότι κατευθύνεται ακριβώς προς τον πλανήτη μας.
Ο PKS 1424+240 βρίσκεται σε απόσταση περίπου δέκα δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και ο πίδακας πλάσματος εντυπωσιάζει με την ισχύ του. Η μοναδικότητα του αντικειμένου έγκειται στο ότι η ροή του κατευθύνεται ακριβώς προς τον πλανήτη μας, δημιουργώντας μια σπάνια ευκαιρία για λεπτομερή μελέτη. Οι ερευνητές τόνισαν ότι αυτή η προσανατολισμένη κατεύθυνση επιτρέπει την παρατήρηση λεπτομερειών που συνήθως παραμένουν κρυμμένες.
Μία από τις απρόσμενες ανακαλύψεις ήταν ότι ο πίδακας φαίνεται αργός, παρότι θεωρητικά θα έπρεπε να κινείται με τεράστια ταχύτητα για να παράγει τις παρατηρούμενες εκπομπές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένων νετρίνων και ακτίνων γάμμα.
Οι επιστήμονες εξήγησαν ότι αυτή η φαινομενική βραδύτητα δεν είναι παρά μια οπτική ψευδαίσθηση, που οφείλεται στον προσανατολισμό του πίδακα προς τη Γη, με αποτέλεσμα η αντίληψη της ταχύτητάς του να παραμορφώνεται.
Το μαγνητικό πεδίο που περιβάλλει τον πίδακα έχει σχήμα δακτυλίου, το οποίο πιθανότατα αποτελεί σπείρα ή τοροειδή δομή. Αυτή η μορφή εξασφαλίζει τη σταθερότητα της ροής του πλάσματος, επιτρέποντάς του να διατηρεί την ακεραιότητά του σε αποστάσεις εκατομμυρίων ετών φωτός. Μια τέτοια ανακάλυψη προσθέτει νέα ερωτήματα στη μελέτη της φυσικής των κοσμικών πίδακων και της αλληλεπίδρασής τους με το περιβάλλον διάστημα.
Επιπλέον, ο μπλάζαρ PKS 1424+240 ξεχωρίζει επειδή παράγει νετρίνα -σωματίδια σχεδόν χωρίς μάζα και χωρίς ηλεκτρικό φορτίο- καθώς και ακτίνες γάμμα εξαιρετικά υψηλής ενέργειας. Αυτά τα σήματα έχουν τεράστια επιστημονική αξία, καθώς βοηθούν στην κατανόηση των διεργασιών που λαμβάνουν χώρα στο σύμπαν σε κλίμακες απρόσιτες για άμεση παρατήρηση.
Ενδιαφέρον έχει ότι η εικόνα που προέκυψε από τον πίδακα προκάλεσε συνειρμούς με τη φανταστική λογοτεχνία. Οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το δακτυλιοειδές μαγνητικό πεδίο, στραμμένο προς τη Γη, θυμίζει έναν γιγάντιο οφθαλμό που περιβάλλεται από τέλειο δαχτυλίδι. Λόγω της ομοιότητας με το σύμβολο από τα έργα του Tolkien, το εν λόγω αντικείμενο έλαβε το όνομα «το μάτι του Σάουρον». Αν και μια τέτοια ονομασία είναι ασυνήθιστη για επιστημονικούς κύκλους, υπογραμμίζει τη μοναδικότητα και τη θεαματικότητα αυτού του κοσμικού φαινομένου.
