Μια καταδικαστική έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) αποκαλύπτει τις μυστικές πυρηνικές δοκιμές του Ιράν και την ύπαρξη 408,6 κιλών ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60%, ποσότητα ικανή για την κατασκευή εννέα πυρηνικών βομβών, προκαλώντας παγκόσμιο συναγερμό.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καλεί τη διεθνή κοινότητα να «δράσει άμεσα».
Η νέα έκθεση του IAEA φέρνει στο φως ότι το Ιράν πραγματοποίησε κρυφές πυρηνικές δραστηριότητες σε τρεις μη δηλωμένες τοποθεσίες, Λαβισάν-Σιάν, Βαραμίν και Τουρκουζαμπάντ, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000, συμπεριλαμβανομένων δοκιμών πυροκροτητή το 2003, σχεδιασμένου για πυρηνικά όπλα.
Η έκθεση, που χαρακτηρίστηκε «περιεκτική» και ζητήθηκε από το 35μελές Συμβούλιο Διοικητών του IAEA, επιβεβαιώνει ότι το Ιράν παρέλειψε να δηλώσει πυρηνικό υλικό και δραστηριότητες σε αυτές τις τοποθεσίες, παραβιάζοντας τις υποχρεώσεις του βάσει της Συνθήκης για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT).
Σύμφωνα με τον IAEA, το απόθεμα ουρανίου εμπλουτισμένου κατά 60% του Ιράν έφτασε τα 408,6 κιλά στις 17 Μαΐου 2025, ποσότητα ικανή να παράγει εννέα πυρηνικές βόμβες αν εμπλουτιστεί περαιτέρω στο 90%, επίπεδο κατάλληλο για όπλα.
Αυτό καθιστά το Ιράν τη μοναδική χώρα χωρίς πυρηνικά όπλα που παράγει τόσο υψηλά εμπλουτισμένο ουράνιο, προκαλώντας «σοβαρή ανησυχία» στους αξιωματούχους του IAEA.
Η έκθεση καταγράφει την έλλειψη συνεργασίας του Ιράν με τον IAEA, χαρακτηρίζοντας τις απαντήσεις του σε ερωτήσεις για ίχνη ουρανίου στις μη δηλωμένες τοποθεσίες ως «μη ικανοποιητικές».
Στη Λαβισάν-Σιάν, ένας δίσκος μεταλλικού ουρανίου χρησιμοποιήθηκε το 2003 για την παραγωγή πηγών νετρονίων μέσω εκρηκτικής συμπίεσης, κρίσιμου στοιχείου για την πυροδότηση πυρηνικής έκρηξης.
Πυρηνικό υλικό αποθηκεύτηκε επίσης στο Τουρκουζαμπάντ μεταξύ 2009 και 2018, τοποθεσία που ο Νετανιάχου αποκάλυψε δημοσίως το 2018 ως «μυστική αποθήκη ατομικών υλικών».
Το Ιράν αρνήθηκε τους ισχυρισμούς, αλλά επιθεωρητές του IAEA εντόπισαν τεχνητά σωματίδια ουρανίου εκεί το 2019.
Το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν απέρριψε την έκθεση ως «πολιτικά υποκινούμενη» και δεσμεύτηκε να λάβει «κατάλληλα μέτρα» εάν το Συμβούλιο Διοικητών του IAEA, που συνεδριάζει την εβδομάδα της 9ης Ιουνίου, κηρύξει το Ιράν μη συμμορφούμενο, υπό την πίεση των ΗΠΑ, της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας.
Μια τέτοια απόφαση, η πρώτη εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, μπορεί να οδηγήσει στην παραπομπή του Ιράν στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κλιμακώνοντας τις εντάσεις και πιθανώς εκτροχιάζοντας τις συνεχιζόμενες πυρηνικές διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, μιλώντας την Παρασκευή 30/05, εξέφρασε αισιοδοξία για την επίτευξη νέας πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν, δηλώνοντας:
«Δεν θέλουν να ανατιναχθούν. Προτιμούν να κάνουν συμφωνία».
Ωστόσο, Ιρανοί αξιωματούχοι απέρριψαν τις εικασίες για επικείμενη συμφωνία, επιμένοντας ότι οποιαδήποτε συμφωνία πρέπει να άρει όλες τις κυρώσεις και να επιτρέψει τη συνέχιση του πυρηνικού τους προγράμματος.
Ενώ οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών εκτιμούν ότι το Ιράν δεν έχει επανεκκινήσει επίσημο πρόγραμμα όπλων, σημειώνουν ότι η Τεχεράνη έχει κάνει βήματα που την τοποθετούν σε θέση να παράγει πυρηνική συσκευή αν το επιλέξει.
Ο γενικός διευθυντής του IAEA, Ραφαέλ Γκρόσι, κάλεσε το Ιράν να συνεργαστεί πλήρως με τις έρευνες του οργανισμού, προειδοποιώντας ότι το τρέχον απόθεμα ουρανίου σχεδόν στρατιωτικού επιπέδου αποτελεί σημαντικό κίνδυνο.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, σε σπάνια δήλωση που εκδόθηκε το Σάββατο 31/05, κάλεσε τη διεθνή κοινότητα να «δράσει τώρα για να σταματήσει το Ιράν», υποστηρίζοντας ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν είναι ειρηνικό και ότι τα επίπεδα εμπλουτισμού του «δεν έχουν καμία πολιτική δικαιολογία».
Το γραφείο του Νετανιάχου επισήμανε τα ευρήματα της έκθεσης ως απόδειξη της πρόθεσης του Ιράν να αναπτύξει πυρηνικά όπλα.
