Έκρηξη, η Συρία διαλύεται – Οι Δρούζοι ζητούν αυτονομία – Ο σκοτεινός ρόλος του Ισραήλ

Η πόλη Sweida στη νότια Συρία μετατράπηκε ξανά σε εστία έντονης πολιτικής αναταραχής, καθώς εκατοντάδες Δρούζοι κατέκλυσαν τους δρόμους ζητώντας το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, μετά τα τραγικά γεγονότα του Ιουλίου που συγκλόνισαν την κοινότητα και επανέφεραν τη μνήμη εμφυλιακών συγκρούσεων.

Σημαίες του Ισραήλ στους δρόμους της Sweida

Η διαδήλωση της 16ης Αυγούστου αποτέλεσε την πιο ισχυρή μέχρι σήμερα δημόσια έκφραση απόρριψης της εξουσίας της Ισλαμιστικής μεταβατικής κυβέρνησης στη Δαμασκό.
Ορισμένοι διαδηλωτές κρατούσαν σημαίες του Ισραήλ, ευχαριστώντας το για τη στρατιωτική του παρέμβαση τον Ιούλιο, όταν απέτρεψε την πτώση της Sweida στα χέρια των κυβερνητικών και των φυλών Βεδουίνων.
Το προηγούμενο διάστημα χαρακτηρίστηκε από σφαγές: περισσότεροι από 1.600 άνθρωποι σκοτώθηκαν, μεταξύ των οποίων πάνω από 400 Δρούζοι άμαχοι, πολλοί εκ των οποίων εκτελέστηκαν από κυβερνητικές δυνάμεις και συμμάχους τους. Η πόλη σώθηκε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή, με τη στήριξη Δρούζων μαχητών και την αεροπορική κάλυψη του Ισραήλ.

Protesters rally during an anti-government demonstration in Syria’s southern city of Sweida on September 29, 2023. Peaceful protests have swept Sweida province, the heartland of the country’s Druze minority, since President Bashar al-Assad’s government ended fuel subsidies last month. (Photo by Sam HARIRI / AFP)

Αυτονομία ή αντίσταση;

Σύμφωνα με τοπικούς ακτιβιστές, η εκδήλωση δεν ήταν απλώς μία ακόμη διαμαρτυρία.
Ήταν η πρώτη δημόσια απαίτηση για αυτοδιάθεση των Δρούζων, με ορισμένες φωνές να μιλούν ανοιχτά για ίδρυση ανεξάρτητου κράτους στη Sweida.
Παράλληλα, έχει συγκροτηθεί η Ανώτατη Νομοθετική Επιτροπή υπό την ηγεσία του σεΐχη Hikmat al-Hijri, με στόχο την πολιτική και κοινωνική οργάνωση της περιοχής, σε πλήρη ρήξη με τη Δαμασκό.
Από την άλλη πλευρά, οι φιλοκυβερνητικές φυλές των Βεδουίνων πραγματοποίησαν συνάντηση με εκατοντάδες ενόπλους στην επαρχία Daraa, εκφράζοντας την πρόθεσή τους να «αντιμετωπίσουν τις ένοπλες ομάδες που εξυπηρετούν ξένες ατζέντες στη Sweida».

Νέος διάδρομος προς το Ισραήλ;

Οι γεωπολιτικές διαστάσεις είναι σαρωτικές.
Πληροφορίες κάνουν λόγο για διαπραγματεύσεις ΗΠΑ – Ισραήλ – Δρούζων για την κατασκευή «ανθρωπιστικού διαδρόμου» από τα υψίπεδα του Golan προς τη Sweida, μέσω των περιοχών Quneitra και Daraa.
Ένα τέτοιο άνοιγμα θα μπορούσε να δώσει στους Δρούζους πρόσβαση σε πόρους και υποστήριξη, αλλά ταυτόχρονα θα δημιουργούσε de facto εδαφική αυτονόμηση, εντείνοντας τις ανησυχίες περί διάλυσης της Συρίας.
Το Ισραήλ, από τη δική του πλευρά, φέρεται να εξετάζει το ενδεχόμενο μακροπρόθεσμης παρουσίας στη νότια Συρία, ενδεχομένως ακόμη και με στόχο τη σταδιακή γεωπολιτική κατοχύρωση αυτών των περιοχών.

Αυτοδιάθεση ή απόσχιση

Παρά την έντονη λαϊκή υποστήριξη, η προοπτική ανεξαρτητοποίησης της Sweida φαντάζει αβέβαιη.
Η μεταβατική κυβέρνηση της Δαμασκού απορρίπτει κάθε ενδεχόμενο διαμελισμού, ενώ η Ιορδανία έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα αναγνωρίσει σύνορα με μία de facto κρατική οντότητα Δρούζων.
Το πιθανότερο είναι πως η κοινότητα θα βρεθεί εγκλωβισμένη: σε καθεστώς πολιορκίας από βόρεια και δυτικά, χωρίς πρόσβαση στη θάλασσα ή εμπορικούς διαδρόμους – εκτός αν υπάρξει διεθνής επέμβαση που θα της εξασφαλίσει βιωσιμότητα.
Η έκρηξη της Δρούζικης κοινότητας στη Sweida δεν είναι απλώς μια τοπική διαμαρτυρία. Είναι το πρώτο πολιτικό ρήγμα στη μεταπολεμική Συρία μετά την πτώση του καθεστώτος Assad.
Εάν ενισχυθεί, μπορεί να λειτουργήσει ως σπινθήρας αποσύνθεσης του συριακού κράτους.
Μέσα από τις στάχτες του πολέμου, οι Δρούζοι της Sweida δείχνουν πως είναι έτοιμοι να χαράξουν τη δική τους ιστορική πορεία — αλλά το τίμημα ίσως είναι βαρύ, και ο δρόμος ανεξαρτησίας γεμάτος νέες συγκρούσεις και διεθνή παιχνίδια ισχύος.