Ένα βρέφος μόλις μίας ώρας απομακρύνθηκε από τη μητέρα του στη Δανία, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή και πολιτικές αντιδράσεις.
Οι τοπικές αρχές επικαλέστηκαν τεστ «γονικής ικανότητας», αν και η χρήση τους απαγορεύεται για πολίτες γροιλανδικής καταγωγής. Η απόφαση έφερε στο προσκήνιο ερωτήματα σχετικά με τη διαχείριση ευάλωτων γονέων και τις πολιτισμικές προκαταλήψεις που εξακολουθούν να επηρεάζουν τις κρατικές πρακτικές.
Η 18χρονη Ιβάνα Νικολίνε Μπρούνλουντ, γεννημένη στο Νουούκ της Γροιλανδίας και πρώην αθλήτρια της εθνικής ομάδας χάντμπολ, έφερε στον κόσμο την κόρη της, Αβιάγια-Λούνα, στις 11 Αυγούστου, στο νοσοκομείο του Χβιντόβρε, κοντά στην Κοπεγχάγη. Μόλις μία ώρα μετά τη γέννα, οι Αρχές απέσπασαν το βρέφος και το μετέφεραν σε ανάδοχη φροντίδα. Από τότε, η μητέρα έχει δει την κόρη της μόνο μία φορά για λίγα λεπτά, χωρίς να της επιτραπεί η φυσική επαφή ή η συμμετοχή στις βασικές ανάγκες φροντίδας.
Η διαδικασία των τεστ «γονικής ικανότητας» (FKU) είχε απαγορευθεί νωρίτερα φέτος για άτομα γροιλανδικής καταγωγής, μετά από πολυετείς εκκλήσεις ακτιβιστών και οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίοι υποστήριξαν ότι τα τεστ αυτά είναι ρατσιστικά και ακατάλληλα πολιτισμικά για ανθρώπους ιθαγενών Ινουίτ. Παρ’ όλα αυτά, η Μπρούνλουντ υπεβλήθη στη διαδικασία, γεννώντας σοβαρές αμφιβολίες για το πώς εφαρμόστηκε ο νόμος και γιατί δεν σεβάστηκε την προστασία της πολιτισμικής της ταυτότητας.
Η υπουργός Κοινωνικών Υποθέσεων της Δανίας, Σόφι Χέστορπ Άντερσεν, δήλωσε την ανησυχία της για την υπόθεση, ζητώντας εξηγήσεις από τον Δήμο Χόιε-Τάαστροπ που έλαβε την απόφαση. Τόνισε ότι «δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται τυποποιημένα τεστ σε υποθέσεις που αφορούν οικογένειες γροιλανδικής καταγωγής» και υπενθύμισε ότι ο νόμος είναι σαφής.
Η υπόθεση έχει προκαλέσει αντιδράσεις τόσο στη Γροιλανδία όσο και διεθνώς, με διαδηλώσεις να προγραμματίζονται σε Νουούκ, Κοπεγχάγη, Ρέικιαβικ και Μπέλφαστ. Η μητέρα ενημερώθηκε ότι η απομάκρυνση του βρέφους βασίστηκε στο γεγονός ότι είχε υποστεί τραύμα από τον θετό της πατέρα, ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή για σεξουαλική κακοποίηση. Οι αρχές ισχυρίστηκαν ότι η ίδια «δεν ήταν αρκετά Γροιλανδή» ώστε να υπαχθεί στον νέο νόμο, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε από γονείς γροιλανδικής καταγωγής.
Η Ιβάνα, η οποία υιοθετήθηκε ως παιδί από άλλους γροιλανδούς και μεγάλωσε στη Δανία, κρίθηκε ακατάλληλη ως μητέρα από έναν ψυχολόγο, ο οποίος υποστήριξε ότι μπορεί να εκθέσει την κόρη της σε παραμέληση λόγω του μετατραυματικού στρες από την κακοποίηση που υπέστη. Παρά την καταδικαστική απόφαση του θετού πατέρα της το 2022, η Ιβάνα αντιμετωπίζει τις συνέπειες ως ενήλικη, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η δική της επιβίωση και η πολιτισμική της ταυτότητα.
Η διαδικασία των τεστ ξεκίνησε τον Απρίλιο, παρά την απαγόρευση, και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο, όταν ο νόμος είχε ήδη τεθεί σε ισχύ. Η μητέρα ενημερώθηκε μόλις τρεις εβδομάδες πριν τον τοκετό ότι το παιδί της θα αφαιρούνταν. Η πρώτη συνάντηση με την κόρη της διεκόπη, καθώς οι υπεύθυνοι θεώρησαν το βρέφος κουρασμένο και υπερδιεγερμένο. Η Ιβάνα περιέγραψε την εμπειρία της ως «τρομακτική και συντριπτική», λέγοντας ότι ένιωσε την καρδιά της να «ράγισε» όταν έπρεπε να φύγει.
Σήμερα, η Μπρούνλουντ δικαιούται να βλέπει το παιδί της δύο φορές τον μήνα, για δύο ώρες υπό επίβλεψη, ενώ η έφεσή της θα εξεταστεί στις 16 Σεπτεμβρίου. Η θετή της μητέρα σχολίασε: «Είναι σαν να σου λένε ότι δεν μπορείς να έχεις τραύματα, αν θέλεις να γίνεις μητέρα». Ακτιβιστές ζητούν άμεση παρέμβαση από την κυβέρνηση, επισημαίνοντας ότι η απόφαση αποτελεί «αποτυχία απέναντι τόσο στο παιδί όσο και στη μητέρα».
Η υπόθεση αυτή δεν είναι μεμονωμένη. Παράλληλα, άλλη Γροιλανδή μητέρα, η Κέιρα Αλεξάνδρα Κρόνβολντ, είδε τη νεογέννητη κόρη της να αφαιρείται βίαια μόλις δύο ώρες μετά τη γέννα, γεγονός που επίσης προκάλεσε διεθνή κατακραυγή. Τα περιστατικά αυτά εγείρουν κρίσιμα ερωτήματα για τη χρήση τεστ «γονικής ικανότητας» και την ανάγκη σεβασμού της πολιτισμικής ταυτότητας και των δικαιωμάτων γονέων και παιδιών.
Η διευθύντρια παιδιών και νεολαίας του Δήμου Χόιε-Τάαστροπ παραδέχθηκε τα προβλήματα στις διαδικασίες και δήλωσε ότι βρίσκονται σε διάλογο με τη μονάδα VISO για την καθοδήγηση, ώστε να τηρηθούν οι νομικές απαιτήσεις και να βρεθεί η καλύτερη δυνατή λύση για την οικογένεια.
