Σε μια εποχή όπου η έκθεση σε χημικές ουσίες έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας, νέα μελέτη στο Liver International αναδεικνύει μια ιδιαίτερα ανησυχητική πτυχή: οι ουσίες που χρησιμοποιούνται στο στεγνό καθάρισμα φαίνεται πως μπορεί να τριπλασιάζουν τον κίνδυνο σοβαρής ηπατικής βλάβης. Το εύρημα αυτό έρχεται να ενισχύσει τους φόβους των ειδικών για τον ρόλο των περιβαλλοντικών ρύπων στις νόσους του ήπατος.
Στο επίκεντρο βρίσκεται το τετραχλωροαιθυλένιο (PCE), ένας διαλύτης ευρείας χρήσης στη βιομηχανία του στεγνού καθαρισμού. Το 2024, η EPA στις ΗΠΑ προχώρησε σε αυστηρούς περιορισμούς με δεκαετή περίοδο σταδιακής κατάργησης, έχοντας ήδη ταξινομήσει την ουσία ως «πιθανώς καρκινογόνο». Η νέα μελέτη, ωστόσο, δείχνει ότι οι επιπτώσεις είναι ακόμη πιο εκτεταμένες.
Η έκθεση δεν περιορίζεται στα ρούχα
Η ανησυχία δεν αφορά μόνο όσους παραλαμβάνουν ρούχα από καθαριστήριο. Το PCE διαφεύγει στην ατμόσφαιρα και στο νερό, εκθέτοντας το κοινό σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Η έρευνα καταγράφει πως η περιβαλλοντική έκθεση μπορεί να τριπλασιάσει τον κίνδυνο μεταβολικής στεατωτικής νόσου του ήπατος (MASLD), μιας πάθησης που ξεκινά από λίπος στο ήπαρ και μπορεί να εξελιχθεί σε ίνωση, κίρρωση ή καρκίνο.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνια ανέλυσαν δεδομένα από 1.614 ενήλικες στο πλαίσιο της έρευνας NHANES (2017-2020). Σε 81 συμμετέχοντες ανιχνεύτηκαν επίπεδα PCE στο αίμα, και σε αυτούς καταγράφηκαν τριπλάσιες πιθανότητες σημαντικής ηπατικής βλάβης σε σχέση με τους υπόλοιπους.
Πώς τραυματίζει το ήπαρ
Όταν το PCE μεταβολίζεται, δημιουργεί παραπροϊόντα που επιτίθενται στα λιπίδια των κυτταρικών μεμβρανών. Αυτό πυροδοτεί φλεγμονή και, μακροπρόθεσμα, ουλοποίηση των ηπατικών ιστών. Για κάθε αύξηση ενός νανογραμμαρίου ανά χιλιοστόλιτρο PCE στο αίμα, ο κίνδυνος ίνωσης αυξανόταν πέντε φορές.
Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Δρ. Brian Lee, υπογραμμίζει πως τα ευρήματα δηλώνουν μια καθαρά δοσο-εξαρτώμενη σχέση, γεγονός που ενισχύει την πιθανότητα αιτιώδους σύνδεσης. Ο ίδιος τονίζει ότι οι γιατροί πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους τις πιθανές περιβαλλοντικές εκθέσεις των ασθενών, ενώ παράλληλα απαιτούνται πολιτικές που προστατεύουν το κοινό από τοξίνες που βρίσκονται κυριολεκτικά γύρω μας.
Μια νόσος που εξαπλώνεται
Η έρευνα έρχεται σε μια περίοδο που οι ηπατικές νόσοι αυξάνονται δραματικά. Εμφανίζονται πλέον σε νεότερους ενήλικες και ακόμη και στα παιδιά, όπου τα περιστατικά έχουν διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια. Το British Liver Trust εκτιμά ότι η πάθηση ίσως αφορά έως και το 40% του πληθυσμού στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι περίπου το 80% των πασχόντων παραμένουν αδιάγνωστοι, αφού η νόσος εξελίσσεται αθόρυβα και τα συμπτώματα συχνά συγχέονται με κόπωση ή γενική αδιαθεσία.
Οι επιστήμονες ελπίζουν ότι η νέα μελέτη θα οδηγήσει σε έγκαιρο εντοπισμό των ατόμων που κινδυνεύουν περισσότερο και θα ενισχύσει την πίεση για αυστηρότερα μέτρα προστασίας από περιβαλλοντικές τοξικές ουσίες που, χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε, επηρεάζουν το πιο ζωτικό «εργοστάσιο» του οργανισμού μας: το ήπαρ.
