Το TikTok και άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης φιλοξενούν deepfake βίντεο που δημιουργούνται με τεχνητή νοημοσύνη, στα οποία γιατροί εμφανίζονται να προωθούν συμπληρώματα διατροφής και να διαδίδουν ψευδείς πληροφορίες υγείας. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, η οργάνωση ελέγχου γεγονότων Full Fact εντόπισε εκατοντάδες τέτοια βίντεο, στα οποία άτομα παριστάνουν γιατρούς και influencers, κατευθύνοντας χρήστες στην αμερικανική εταιρεία συμπληρωμάτων Wellness Nest.
Όλα τα βίντεο βασίζονται σε υπαρκτό υλικό ειδικών υγείας, αλλά εικόνα και ήχος έχουν υποστεί επεξεργασία ώστε να φαίνεται ότι οι εμφανιζόμενοι ενθαρρύνουν γυναίκες σε εμμηνόπαυση να αγοράσουν προϊόντα, όπως προβιοτικά, από την ιστοσελίδα της εταιρείας. Οι αποκαλύψεις αυτές έχουν προκαλέσει εκκλήσεις για αυστηρότερη εποπτεία του περιεχομένου που δημιουργείται με τεχνητή νοημοσύνη και ταχύτερη αφαίρεση παραποιημένου υλικού.
«Πρόκειται για μια σκοτεινή και ανησυχητική νέα τακτική», δήλωσε ο Λίο Μπενέντικτους, factchecker του Full Fact. Πρόσθεσε ότι οι δημιουργοί χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη ώστε να φαίνεται ότι «κάποιος σεβαστός ή δημοφιλής υποστηρίζει αυτά τα συμπληρώματα για διάφορες παθήσεις».
Ο καθηγητής Ντέιβιντ Τέιλορ-Ρόμπινσον, ειδικός στις ανισότητες υγείας στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, ήταν ανάμεσα στα θύματα: τον Αύγουστο ανακάλυψε ότι το TikTok φιλοξενούσε 14 παραποιημένα βίντεο που τον έδειχναν να συστήνει προϊόντα με ατεκμηρίωτα οφέλη.
«Κάποιοι εμπορεύονταν προϊόντα χρησιμοποιώντας τη δική μου εικόνα και διαδίδοντας παραπληροφόρηση για θέματα υγείας», λέει καθηγητής παιδιατρικής
Αν και ο Τέιλορ-Ρόμπινσον είναι ειδικός στην παιδιατρική υγεία, σε ένα από τα βίντεο η deepfake εκδοχή του μιλούσε για μια υποτιθέμενη παρενέργεια της εμμηνόπαυσης που ονομαζόταν «thermometer leg». Στο βίντεο φαινόταν να προτρέπει τις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση να επισκεφθούν την ιστοσελίδα της Wellness Nest για να αγοράσουν ένα «φυσικό προβιοτικό» που, όπως ισχυριζόταν, περιείχε «10 φυτικά εκχυλίσματα που έχουν επιλεχθεί από επιστήμονες για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης».
Ο καθηγητής δεν είχε ιδέα ότι κυκλοφορούσαν αυτά τα βίντεο, μέχρι που μια συνάδελφός του τον ενημέρωσε.
«Στην αρχή ήταν πραγματικά περίεργο, σχεδόν σουρεαλιστικό. Τα παιδιά μου το βρήκαν ξεκαρδιστικό» δήλωσε. «Δεν ένιωσα ότι με πλήγωσε προσωπικά, αλλά όσο περνούσε ο καιρός με ενοχλούσε όλο και περισσότερο το γεγονός ότι κάποιοι εμπορεύονταν προϊόντα χρησιμοποιώντας τη δική μου εικόνα και διαδίδοντας παραπληροφόρηση για θέματα υγείας».
Από συνέδριο του 2017 τα deepfake βίντεο
Το υλικό που χρησιμοποιήθηκε για να κατασκευαστούν τα deepfake βίντεο είχε ληφθεί από μια ομιλία που είχε δώσει ο καθηγητής το 2017 σε συνέδριο του Public Health England (PHE) για τους εμβολιασμούς, καθώς και από μια κοινοβουλευτική ακρόαση για την παιδική φτώχεια στην οποία συμμετείχε φέτος τον Μάιο. Σε ένα παραπλανητικό βίντεο, παρουσιαζόταν να βρίζει και να κάνει μισογυνιστικά σχόλια σε μια συζήτηση για την εμμηνόπαυση.
Το TikTok αφαίρεσε τα εν λόγω βίντεο έξι εβδομάδες μετά την καταγγελία του καθηγητή. «Αρχικά είπαν ότι κάποια βίντεο παραβίαζαν τις οδηγίες τους, ενώ άλλα όχι. Αυτό ήταν παράλογο – και περίεργο – γιατί σε όλα εμφανιζόμουν εγώ και όλα ήταν deepfake. Ταλαιπωρήθηκα αρκετά μέχρι να τα κατεβάσουν», είπε.
Το Full Fact εντόπισε παρόμοια deepfake βίντεο στο X, στο Facebook και στο YouTube, όλα συνδεδεμένα με την Wellness Nest ή με ένα βρετανικό παρακλάδι της, τη Wellness Nest UK.
Η εταιρεία δήλωσε στο Full Fact ότι τα deepfake βίντεο που παρακινούν τους χρήστες να επισκεφθούν την ιστοσελίδα της είναι «100% άσχετα» με την εταιρεία. Ανέφερε ότι «δεν έχει χρησιμοποιήσει ποτέ περιεχόμενο που έχει δημιουργηθεί με τεχνητή νοημοσύνη, αλλά δεν μπορεί να ελέγχει ή να παρακολουθεί συνεργάτες ανά τον κόσμο».
Εκπρόσωπος του TikTok δήλωσε: «Αφαιρέσαμε αυτό το περιεχόμενο επειδή παραβιάζει τους κανόνες μας κατά της επιβλαβούς παραπληροφόρησης και της παραπλάνησης της κοινότητάς μας. Το επιβλαβές και παραπλανητικό περιεχόμενο που δημιουργείται με τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί πρόκληση για ολόκληρο τον κλάδο και συνεχίζουμε να επενδύουμε σε νέους τρόπους εντοπισμού και αφαίρεσης περιεχομένου που παραβιάζει τις οδηγίες μας».
