Νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό The Lancet φέρνει στο προσκήνιο έναν συχνά παραγνωρισμένο, αλλά κρίσιμο παράγοντα για την υγεία του εγκεφάλου: τον χρόνο – ή μάλλον την έλλειψή του. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι οι ταχύτατοι ρυθμοί της σύγχρονης ζωής, η πίεση για συνεχή παραγωγικότητα και η έλλειψη επαρκούς ξεκούρασης, μπορεί να αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για την εμφάνιση άνοιας.
Η άνοια είναι ήδη η νούμερο ένα αιτία θανάτου στο Ηνωμένο Βασίλειο και επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, με τη νόσο Αλτσχάιμερ να ευθύνεται για τις περισσότερες περιπτώσεις. Αν και γνωστοί παράγοντες κινδύνου είναι το κάπνισμα, το υψηλό σάκχαρο και η ατμοσφαιρική ρύπανση, η νέα μελέτη προσθέτει στη λίστα τον λεγόμενο «χρονικό αποκλεισμό» – όταν δηλαδή οι άνθρωποι στερούνται χρόνου για ύπνο, προσωπική φροντίδα και ψυχική αποφόρτιση.
Οι ομάδες που φαίνεται να πλήττονται περισσότερο από αυτή την πίεση είναι οι φροντιστές, οι εργαζόμενοι με βάρδιες και τα άτομα με χαμηλό εισόδημα. Η «χρονική ανισότητα», όπως την ονομάζουν οι ερευνητές, οδηγεί σε γνωστική κόπωση, διαταραχές ύπνου και χρόνια ψυχική εξάντληση – όλα στοιχεία που μειώνουν την ανθεκτικότητα του εγκεφάλου απέναντι στη γήρανση.
Παράλληλα, νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η παχυσαρκία αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, καθώς φαίνεται να επιταχύνει την εναπόθεση τοξικών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, σχετιζόμενων με τη γνωστική έκπτωση.
Η Alzheimer’s Society τονίζει πως έως και το 40% των περιστατικών άνοιας μπορεί να προληφθεί με σωστές επιλογές στον τρόπο ζωής.
Οι ειδικοί συστήνουν:
-
Πνευματική δραστηριότητα: Εκμάθηση νέων δεξιοτήτων ή γλωσσών, επιτραπέζια, σταυρόλεξα.
-
Σωματική άσκηση: Καθημερινή φυσική δραστηριότητα, με έμφαση στην άσκηση μέτριας έως υψηλής έντασης (π.χ. γρήγορο περπάτημα, HIIT).
-
Κοινωνικές σχέσεις: Διατήρηση στενών επαφών με φίλους και οικογένεια.
-
Διατροφή: Πλούσια σε αντιοξειδωτικά και θρεπτικά συστατικά.
Η ηλικία μεταξύ 45 και 65 ετών θεωρείται το ιδανικό «παράθυρο» για δράση, ώστε να ενισχυθούν οι άμυνες του εγκεφάλου πριν την έναρξη της ηλικιακής φθοράς.
Οι ερευνητές τονίζουν ότι η πρόληψη της άνοιας δεν εξαρτάται μόνο από τον ατομικό τρόπο ζωής, αλλά και από ευρύτερες κοινωνικές συνθήκες, όπως η πρόσβαση στον χρόνο, την ξεκούραση και τη φροντίδα.
