Η απώλεια βάρους είναι, για πολλούς ανθρώπους, ένας επιθυμητός στόχος που συνοδεύεται από αλλαγές στη διατροφή και την καθημερινή φυσική δραστηριότητα. Όμως τι συμβαίνει όταν το σώμα αρχίζει να χάνει βάρος χωρίς καμία προσπάθεια και χωρίς εμφανή εξήγηση;
Μια νέα μεγάλη μελέτη από το Ινστιτούτο Καρκίνου Dana-Farber έρχεται να ρίξει φως σε αυτό το ερώτημα, προειδοποιώντας ότι η ανεξήγητη απώλεια κιλών μπορεί να είναι πρώιμο σημάδι καρκίνου – και σε κάποιες περιπτώσεις να προηγείται της διάγνωσης μέχρι και έναν χρόνο.
Πίσω από τα κιλά, ένα καμπανάκι;
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο JAMA, ανέλυσε δεδομένα από περισσότερους από 157.000 επαγγελματίες υγείας ηλικίας 54-70 ετών, μέσα από δύο μακροχρόνιες μελέτες παρακολούθησης. Η διάρκεια της παρακολούθησης έφτασε, κατά μέσο όρο, τα 28 χρόνια – δίνοντας στους ερευνητές τη δυνατότητα να καταγράψουν τόσο τις υγιείς όσο και τις ανεξήγητες απώλειες βάρους.
Οι συμμετέχοντες κατατάχθηκαν σε τρεις κατηγορίες:
-
Άτομα που είχαν υψηλή προσπάθεια απώλειας βάρους (μέσω διατροφής και άσκησης)
-
Άτομα με μεσαία προσπάθεια (μόνο μία παρέμβαση)
-
Άτομα με καμία αλλαγή στις συνήθειές τους (χαμηλή προσπάθεια)
Το βασικό ερώτημα των ερευνητών ήταν πότε η απώλεια βάρους είναι «υγιής» και πότε όχι.
«Η υγιής απώλεια βάρους είναι αποτέλεσμα συνειδητών αλλαγών στον τρόπο ζωής. Η ανθυγιεινή, όμως, μπορεί να είναι το πρώτο σημάδι μιας σοβαρής νόσου, όπως ο καρκίνος», εξηγεί ο δρ. Qiaoli Wang, επικεφαλής της μελέτης.
Καρκίνος μέσα σε 12 μήνες από την απώλεια κιλών
Τα ευρήματα ήταν αποκαλυπτικά: Άτομα που χάσανε βάρος χωρίς να αλλάξουν διατροφή ή άσκηση, είχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου εντός 12 μηνών. Ειδικότερα, εντοπίστηκε συσχέτιση με καρκίνους:
-
Του ανώτερου πεπτικού (οισοφάγος, στομάχι, ήπαρ, χολή, πάγκρεας)
-
Του παχέος εντέρου
-
Του πνεύμονα
-
Αιματολογικών τύπων (λέμφωμα, λευχαιμία, πολλαπλό μυέλωμα)
Αντίθετα, η απροσδόκητη απώλεια βάρους δεν φάνηκε να σχετίζεται με καρκίνο του μαστού, του ουροποιητικού, του εγκεφάλου ή μελανώματα.
«Η ακούσια απώλεια κιλών μπορεί να είναι ο τρόπος του σώματος να φωνάζει ότι κάτι δεν πάει καλά – και πρέπει να το ακούσουμε», προειδοποιεί ο δρ. Brian Wolpin, διευθυντής του Κέντρου Γαστρεντερικού Καρκίνου στο Dana-Farber.
Ένα σύμπτωμα που δεν πρέπει να αγνοείται
Το πιο ανησυχητικό ίσως στοιχείο της μελέτης είναι ότι η απώλεια βάρους μπορεί να είναι σύμπτωμα ακόμα και στα πρώιμα στάδια της νόσου – κάτι που καθιστά την παρατήρησή της πολύτιμη για την έγκαιρη διάγνωση και τη βελτίωση της πρόγνωσης.
Η σύσταση των ερευνητών είναι σαφής: Όταν παρατηρείται αιφνίδια μείωση βάρους χωρίς σαφή λόγο ή αλλαγές στον τρόπο ζωής, πρέπει να γίνει ιατρικός έλεγχος. Ο οικογενειακός γιατρός ή ο γιατρός πρωτοβάθμιας φροντίδας είναι το πρώτο βήμα, καθώς μπορεί να καθορίσει εάν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση.
Το βάρος που χάνεται χωρίς εξήγηση, ίσως να κοστίζει ακριβά
Σε μια εποχή που η απώλεια βάρους συχνά προβάλλεται ως δείγμα «προόδου» ή «υγείας», η νέα μελέτη υπενθυμίζει πως όχι κάθε απώλεια κιλών είναι θετική. Και ότι μερικές φορές, το σώμα προσπαθεί να προειδοποιήσει πριν μιλήσουν οι εξετάσεις.
Μπορεί λοιπόν, το νούμερο στη ζυγαριά να πέφτει. Το ερώτημα είναι γιατί. Και σε αυτό, δεν πρέπει να δίνουμε απαντήσεις μόνοι μας.
