Μικροπλαστικά. Η λέξη αυτή έχει γίνει πια συνώνυμο της σύγχρονης εποχής, καθώς τα πλαστικά απορρίμματα εισχωρούν στα πιο απομακρυσμένα σημεία του πλανήτη και του ανθρώπινου σώματος. Από τους ωκεανούς και το έδαφος μέχρι τον αέρα που αναπνέουμε και το νερό που πίνουμε, τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού. Και ενώ τα αποτελέσματα της συσσώρευσης αυτών των μικροσκοπικών πλαστικών σωματιδίων στο περιβάλλον είναι καλά καταγεγραμμένα, οι συνέπειες για την υγεία του ανθρώπου μόλις αρχίζουν να αποκαλύπτονται.
Η τελευταία έρευνα από επιστήμονες σε διάφορες περιοχές του κόσμου έχει αποκαλύψει ότι τα μικροπλαστικά δεν περιορίζονται μόνο στην αναπνοή ή την κατάποση: φτάνουν ακόμη και στα οστά μας.
Ένα από τα πιο σοκαριστικά ευρήματα ήρθε από ερευνητές στην Κίνα, οι οποίοι ανακάλυψαν μικροπλαστικά σε δείγματα οστών και μυών ασθενών που είχαν υποβληθεί σε εγχειρήσεις αντικατάστασης αρθρώσεων. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η παρουσία αυτών των σωματιδίων μπορεί να έχει αντίκτυπο στην κινητικότητα των ατόμων, ενώ άλλες μελέτες προειδοποιούν για την πιθανή καθυστέρηση στην ανάπτυξη των οστών και των μυών.
Ωστόσο, τα μικροπλαστικά δεν περιορίζονται μόνο στα οστά και τους μύες. Επιστήμονες από την Ιταλία ανίχνευσαν μικροπλαστικά στις πλάκες των καρωτίδων, των κύριων αιμοφόρων αγγείων που παρέχουν αίμα στον εγκέφαλο, σε άτομα με πρώιμη καρδιοπάθεια. Οι μελέτες τους δείχνουν ότι η παρουσία αυτών των σωματιδίων σχετίζεται με την επιδείνωση της κατάστασης της καρδιοαγγειακής υγείας, αυξάνοντας τον κίνδυνο για εγκεφαλικά επεισόδια και έμφραγμα.
Αλλά τα πιο ανησυχητικά αποτελέσματα ήρθαν από μελέτες σε ανθρώπινους εγκεφάλους. Σε μία έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Φεβρουάριο του 2025, επιστήμονες εντόπισαν μικροπλαστικά στα εγκεφαλικά κύτταρα νεκρών ανθρώπων. Και το πιο ανησυχητικό: τα άτομα που είχαν διαγνωστεί με άνοια πριν το θάνατό τους είχαν μέχρι 10 φορές περισσότερα μικροπλαστικά στον εγκέφαλό τους από εκείνα που δεν είχαν την πάθηση.
Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα μικροπλαστικά, λόγω του μικρού τους μεγέθους, μπορεί να διαπεράσουν το φραγμό του αίματος και να εισέλθουν στον εγκέφαλο. Εκεί, τα πλαστικά σωματίδια πιθανότατα συνδέονται με τα λίπη που χρειάζεται ο εγκέφαλος για ενέργεια, και λόγω της αργής διαδικασίας απομάκρυνσης τους από τον οργανισμό, συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου.
Το ερώτημα παραμένει: ποια είναι η ακριβής επίδραση αυτών των μικροπλαστικών στον ανθρώπινο οργανισμό; Ορισμένοι ερευνητές προειδοποιούν ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να προκαλούν φλεγμονές και να συμβάλλουν σε χρόνια προβλήματα υγείας, όπως καρδιοπάθειες, διαταραχές στο αναπνευστικό σύστημα και ακόμη και καρκίνο. Παρά το γεγονός ότι οι μελέτες είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο, οι επιστήμονες συμφωνούν ότι η συνεχής έκθεση στα μικροπλαστικά μπορεί να είναι επικίνδυνη.
Για παράδειγμα, πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι τα μικροπλαστικά μπορεί να επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα φαρμάκων, ενώ αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης χρόνιων παθήσεων, όπως το άσθμα και άλλες αναπνευστικές ασθένειες. Ειδικά οι ηλικιωμένοι ή τα άτομα με προϋπάρχουσες ασθένειες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτοι στις επιπτώσεις αυτών των σωματιδίων.
Η αυξανόμενη ανησυχία γύρω από τα μικροπλαστικά τονίζει την ανάγκη για πιο αποτελεσματική έρευνα και δράση. Ενώ η πλήρης κατάργηση των πλαστικών φαντάζει αδύνατη σε αυτήν τη φάση, οι επιστήμονες επικεντρώνονται στο να προσδιορίσουν το όριο ασφαλούς έκθεσης στα μικροπλαστικά και να εντοπίσουν τις πηγές τους. Μια τέτοια μελέτη μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη στρατηγικών για την αποφυγή ή τον περιορισμό της έκθεσης στα μικροπλαστικά, ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει σε αλλαγές στην παραγωγή και τον σχεδιασμό των πλαστικών προϊόντων.
Εν τω μεταξύ, οι πολίτες καλούνται να παραμείνουν ενημερωμένοι και να εξετάσουν τρόπους να μειώσουν την προσωπική τους έκθεση σε μικροπλαστικά, όπως η αποφυγή της χρήσης πλαστικών μπουκαλιών και συσκευασιών, η μείωση της χρήσης προϊόντων μίας χρήσης και η προτίμηση προϊόντων χωρίς πλαστικό.
Όσο η έρευνα συνεχίζεται, ο αντίκτυπος των μικροπλαστικών στην ανθρώπινη υγεία παραμένει ασαφής, αλλά είναι σαφές ότι η επόμενη γενιά επιστημόνων θα έχει να διαχειριστεί μια από τις πιο ανησυχητικές συνέπειες της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας.
