Σημαντικές επιβαρύνσεις για νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις αναμένεται να φέρει ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για την απανθρακοποίηση, ο οποίος τίθεται σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2027. Η ρύθμιση αφορά την επέκταση του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της Ε.Ε. (ETS2) στους τομείς των κτηρίων, των οδικών μεταφορών και των μικρών βιομηχανιών, επιβάλλοντας ουσιαστικά έναν νέο «φόρο άνθρακα» στα ορυκτά καύσιμα.
Η νέα φορολόγηση θα μεταφραστεί σε αισθητές αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων. Βάσει των σημερινών τιμών των δικαιωμάτων εκπομπών CO₂, η αγορά εκτιμά ότι η βενζίνη θα επιβαρυνθεί κατά περίπου 10,2 λεπτά/λίτρο, το πετρέλαιο κίνησης κατά 11,3 λεπτά/λίτρο, ενώ το μαζούτ θα αυξηθεί κατά 14 λεπτά/λίτρο. Η τιμολόγηση του άνθρακα θα επιβάλλεται απευθείας στους παρόχους ενέργειας και θα μετακυλίεται στους τελικούς καταναλωτές.
Εφόσον η κατανάλωση παραμείνει στα σημερινά επίπεδα, υπολογίζεται ότι τα ελληνικά νοικοκυριά και οι μικρές επιχειρήσεις – που μέχρι σήμερα εξαιρούνταν από το σύστημα ρύπων – θα κληθούν να πληρώσουν επιπλέον 800 εκατ. ευρώ τον χρόνο μόνο για καύσιμα.
Αντιδράσεις και ανησυχία για τις εξαγωγές
Ο κανονισμός έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Ο διευθύνων σύμβουλος της Ελίν και πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, Γιάννης Αληγιζάκης, εξέφρασε προβληματισμό για τις επιπτώσεις στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. «Θα πρέπει να προβληματιστούμε πόσο αυτές οι επιβαρύνσεις θα επηρεάσουν τις ελληνικές εξαγωγές και εάν και με ποιον τρόπο ο Έλληνας καταναλωτής θα μπορεί να αντεπεξέλθει», δήλωσε, τονίζοντας ότι η πράσινη μετάβαση «πρέπει να γίνει με σύνεση και λογική, και κυρίως με γνώμονα τη βιωσιμότητα των εταιρειών που θα την υλοποιήσουν».
Η συζήτηση αυτή ενισχύει τις φωνές εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ζητούν ρεαλιστικές μεταβάσεις, με πιο ομαλό χρονοδιάγραμμα και λιγότερο βαρύ οικονομικό αποτύπωμα για τους πολίτες.
Για τη μετρίαση των επιπτώσεων από την επιβολή του φόρου άνθρακα, το Green Tank προτείνει ένα συνδυαστικό σχέδιο στήριξης, το οποίο μπορεί να χρηματοδοτηθεί από το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, με συνολικό ύψος 11,9 έως 15,5 δισ. ευρώ.
Η πρόταση προβλέπει άμεσες χρηματικές ενισχύσεις σε 1,15 έως 1,17 εκατ. νοικοκυριά και ειδικά στους μεταφορικά ευάλωτους πολίτες εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης (448.000 – 475.000 νοικοκυριά). Το κόστος των άμεσων πληρωμών υπολογίζεται σε 742 εκατ. ευρώ έως 1,42 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 15,5% – 29,7% των πόρων του ταμείου.
Μακροπρόθεσμα μέτρα για ενεργειακή ανθεκτικότητα
Παράλληλα, προτείνονται δομικές παρεμβάσεις με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, όπως:
Ενίσχυση της κοινωνικής κατοικίας με ενεργειακή αναβάθμιση.
Προγράμματα γενναίας ή ήπιας ανακαίνισης κατοικιών.
Αντικατάσταση των συστημάτων θέρμανσης πετρελαίου με αντλίες θερμότητας.
Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων, είτε ατομικά είτε μέσω ενεργειακών κοινοτήτων, για την κάλυψη των ιδίων αναγκών σε ρεύμα.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την απανθρακοποίηση των μεταφορών και των κτηρίων φέρνει αδιαμφισβήτητα μία μεγάλη αλλαγή με στόχο τη μείωση των εκπομπών ρύπων και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Όμως, η πρόκληση πλέον εστιάζεται στο πώς θα συνδυαστεί η περιβαλλοντική στόχευση με την κοινωνική ανθεκτικότητα και τη διατήρηση της οικονομικής ανταγωνιστικότητας – ειδικά σε χώρες με υψηλό κόστος διαβίωσης και χαμηλά εισοδήματα, όπως η Ελλάδα.
Τα εξοπλιστικά της Γερμανίας ποιος θα τα πληρώσει ; Ψάχνουν βλάκες..