Το δόγμα της «ανταπόδοσης» και η επιστροφή των δημόσιων εκτελέσεων
Σε μια εικόνα που θυμίζει τις πιο σκοτεινές ημέρες της πρώτης διακυβέρνησης των Ταλιμπάν, δεκάδες χιλιάδες Αφγανοί συγκεντρώθηκαν σε στάδιο για να παρακολουθήσουν έναν 13χρονο να εκτελεί δημόσια τον άνθρωπο που είχε καταδικαστεί για τη δολοφονία της οικογένειάς του.
Οι συγγενείς των θυμάτων είχαν τη δυνατότητα να δώσουν συγχώρεση, κάτι που θα έσωζε τη ζωή του καταδικασμένου, όμως επέλεξαν την εσχάτη των ποινών. Με το περιστατικό αυτό, οι δημόσιες εκτελέσεις από την επιστροφή των Ταλιμπάν το 2021 φτάνουν πλέον τις δώδεκα.
Εκτέλεση μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους
Το αγόρι πυροβόλησε τρεις φορές τον καταδικασμένο, ενώ το στάδιο των 80.000 θεατών ξέσπασε σε συνθήματα «Allahu Akbar». Σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο του Αφγανιστάν, το θύμα, με το όνομα Μανγκάλ, είχε σφαγιάσει 13 μέλη της οικογένειας του παιδιού, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά.
Η θανατική ποινή είχε επικυρωθεί από τρία δικαστικά επίπεδα και είχε λάβει τελική έγκριση από τον ανώτατο ηγέτη της χώρας, Χιμπατουλάχ Ακχουντζαντά.
Ο καταδικασμένος συμμετείχε σε ένοπλη εισβολή σε σπίτι στην επαρχία Χοστ τον Ιανουάριο του 2025, όπου δολοφονήθηκαν τα μέλη της οικογένειας.
Το δόγμα της «ανταπόδοσης» και η επιστροφή των δημόσιων εκτελέσεων
Οι Ταλιμπάν εφαρμόζουν αυστηρή ερμηνεία της Σαρία, επαναφέροντας δημόσιες εκτελέσεις και ενισχύοντας την καταπίεση σε γυναίκες και κορίτσια, στις οποίες απαγορεύεται η ανώτερη εκπαίδευση και μεγάλο μέρος της εργασίας.
Οι εκτελέσεις γίνονται στο πλαίσιο της «Κίσα», του «οφθαλμόν αντί οφθαλμού». Όπως ανακοινώνει το δικαστήριο, η υπόθεση είχε εξεταστεί «επακριβώς και επανειλημμένως», ενώ οι συγγενείς είχαν δικαίωμα να δώσουν συγχώρεση, κάτι που αρνήθηκαν.
Οι αρχές κάλεσαν τον κόσμο να παρακολουθήσει την εκτέλεση, ενώ πολλοί προσήλθαν. Κάτοικος της περιοχής δήλωσε πως η τιμωρία μπορεί να λειτουργήσει «αποτρεπτικά», ώστε «κανείς να μην τολμήσει να σκοτώσει ξανά».
Ωστόσο ο ΟΗΕ έχει προειδοποιήσει για ραγδαία επιδείνωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αφγανιστάν, με τον ειδικό εισηγητή Ρίτσαρντ Μπένετ να χαρακτηρίζει τέτοιες πράξεις «απάνθρωπες, σκληρές και αντίθετες με το διεθνές δίκαιο». Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε άμεσο τέλος στις δημόσιες εκτελέσεις.
Δυτικοί influencers «γυαλίζουν» την εικόνα της χώρας
Την ίδια στιγμή, η εικόνα της χώρας «εξάγεται» μέσα από βίντεο δυτικών influencers, που παρουσιάζουν ένα Αφγανιστάν «ειδυλλιακό» και ασφαλές, την ώρα που ο ΟΗΕ κάνει λόγο για καθημερινή καταπίεση.
Παρά τις ταξιδιωτικές προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ, σχεδόν 4.000 τουρίστες επισκέφθηκαν τη χώρα το 2024 και περίπου 3.000 στο πρώτο τρίμηνο του 2025.
Η Αφγανή ακτιβίστρια Ορζάλα Νεμάτ κατηγορεί τους influencers ότι «εξωραΐζουν» την πραγματικότητα, σβήνοντας τις ωμές συνθήκες ζωής των γυναικών, που δεν μπορούν να κυκλοφορήσουν χωρίς άνδρα συνοδό και τηρούν αυστηρούς ενδυματολογικούς κανόνες.
Αντιδράσεις για βίντεο
Αίσθηση προκάλεσε και διαφημιστικό βίντεο ταξιδιωτικού γραφείου, στο οποίο ο υπεύθυνος εμφανίζεται πίσω από άνδρες με κουκούλες στο κεφάλι, σε σκηνή που παραπέμπει σε βίντεο αποκεφαλισμών, πριν αποκαλύψει την ταυτότητα ενός influencer που χαμογελά λέγοντας «Καλώς ήρθατε στο Αφγανιστάν!». Το βίντεο αναπαρήχθη και από φιλοταλιμπανικούς λογαριασμούς.
Το νέο περιστατικό έρχεται μετά την εκτέλεση ενός άνδρα τον Οκτώβριο, επίσης σε στάδιο, για τη δολοφονία ενός ζευγαριού – η γυναίκα ήταν οκτώ μηνών έγκυος. Η εκτέλεση έγινε από συγγενή των θυμάτων.
Την άνοιξη, τέσσερις άνδρες εκτελέστηκαν δημόσια σε τρεις επαρχίες την ίδια ημέρα. Οι συγγενείς των θυμάτων πυροβολούσαν τους ενόχους μέσα σε στάδια γεμάτα θεατές και κυβερνητικούς αξιωματούχους.
Κλιμάκωση της βίας και επιστροφή σε «νόμους Ηθικής και Αρετής»
Ο ΟΗΕ επισημαίνει ότι η κατάσταση θυμίζει έντονα την περίοδο 1996-2001, με τους σκληρούς νόμους «Ηθικής και Αρετής» να επιστρέφουν. Πέρυσι το καλοκαίρι, τουλάχιστον 63 άνθρωποι –ανάμεσά τους 14 γυναίκες– μαστιγώθηκαν δημόσια για αδικήματα όπως «ανήθικες σχέσεις» και κατανάλωση αλκοόλ.
Ο ίδιος ο ανώτατος ηγέτης των Ταλιμπάν έχει δηλώσει πως «οι γυναίκες θα λιθοβολούνται ή θα μαστιγώνονται δημόσια» εάν παραβούν τους νόμους, υποστηρίζοντας πως όσοι αντιδρούν «εκπροσωπούν τον Σατανά».
