Φέτος κλείνουν χίλια χρόνια από τον θάνατο του βασιλιά της Ρωμανίας Βασιλείου Β΄, στις 15 Δεκεμβρίου του έτους 1025. Υπήρξε ο ενδοξότερος βασιλιάς της Μακεδονικής Δυναστείας και σίγουρα ο κορυφαίος αυτοκράτορας της Μέσης Βυζαντινής Περιόδου και βέβαια η βασιλεία του αναφέρεται ως το απόγειο της βυζαντινής ισχύος. Το μικρό αυτό ιστορικό σημείωμα αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη του ανθρώπου, που, ανάμεσα στ’ άλλα, διέσωσε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του τον μακεδονικό ελληνισμό, αποσοβώντας τον βουλγαρικό κίνδυνο από την περιοχή της σημερινής Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, της «πάλαι Μακεδονίας» των βυζαντινών πηγών.
Ο Βασίλειος Β΄ γεννήθηκε το 958. Ήταν πρωτότοκος γιος του αυτοκράτορα Ρωμανού Β΄ (960-963) και της Θεοφανώς, εγγονός του Κωνσταντίνου Ζ΄ Πορφυρογέννητου (945-960). Τα αδέρφια του υπήρξαν ο δευτερότοκος Κωνσταντίνος Η΄(1025-1028), που τον διαδέχτηκε στον θρόνο μετά τον θάνατό του και η μικρότερη αδερφή του Άννα, ο γάμος της οποίας με τον Βλαδίμηρο του Κιέβου έμελε να σφραγίσει τις ελληνορωσικές σχέσεις. Ο Βασίλειος είχε ελληνική καταγωγή από την πλευρά της Λακώνισσας (Σπαρτιάτισσας) μητέρας του και του παππού του, Κρατερού, και μικτή – αρμένικη και ελληνική – από την πλευρά του πατέρα του.
Κατά τα πρώτα έτη της αναγόρευσής του ως βασιλιά η πραγματική εξουσία ήταν στα χέρια του θείου του, του πανίσχυρου, ραδιούργου και ικανότατου προέδρου, Βασιλείου Λεκαπηνού. Ο ίδιος ανέλαβε ουσιαστικά την εξουσία στα 27 του χρόνια, το 985, αφού πρώτα απομάκρυνε τον θείο του. Την ίδια χρονιά ο ηγεμόνας των Βουλγάρων Σαμουήλ, με αντίστοιχα μικτή καταγωγή, βουλγάρικη και αρμένικη, πέτυχε την παράδοση της Λάρισας στη Θεσσαλία και άρπαξε από εκεί τα ιερά λείψανα του Αγίου Αχιλλείου για να τα τοποθετήσει στην ομώνυμη μνημειώδη βασιλική που ανέγειρε στην καρδιά του βασιλείου του στην Πρέσπα. Αν και στην πρώτη του εκστρατεία κατά του Σαμουήλ το 986 ο Βασίλειος γνώρισε την ήττα στις «Πύλες του Τραϊανού», η συνέχεια στις πολεμικές του επιχειρήσεις έμελε να τον αναδείξει νικητή έναντι των αντιπάλων της αυτοκρατορίας.
Πρώτα αντιμετώπισε με επιτυχία τους στασιαστές στρατηγούς Βάρδα Σκληρό και Βάρδα Φωκά, εκπροσώπους της μικρασιατικής αριστοκρατίας της γης, συμμαχώντας με τον Ρώσο ηγεμόνα Βλαδίμηρο του Κιέβου, η βοήθεια του οποίου υπήρξε καθοριστική για τη συντριβή των στασιαστών στη Χρυσόπολη και στην Άβυδο το 989. Την ίδια χρονιά ο Σαμουήλ κατακτούσε τη Βέροια και το 996 έφτασε λεηλατώντας μέχρι τον Ισθμό της Κορίνθου. Στην επιστροφή, όμως, τον περίμενε ο στρατηγός του Βασιλείου Νικηφόρος Ουρανός, ο οποίος και εκμηδένισε τον βουλγαρικό στρατό αιφνιδιάζοντάς τον στη μάχη του Σπερχειού ποταμού. Ο ίδιος ο Βασίλειος εκείνη την εποχή ήταν απασχολημένος στο ανατολικό μέτωπο, όπου κατήγαγε νικηφόρα εκστρατεία στη Συρία έναντι των Φατιμίδων Αράβων, στερεώνοντας την εκεί βυζαντινή παρουσία. Οι νίκες του στο μέτωπο της Συρίας σφραγίστηκαν με μια δεκαετούς διάρκειας συνθήκη ειρήνης το έτος 1001 με το Χαλιφάτο των Φατιμίδων. Πιθανότατα η απεικόνισή του ως θριαμβευτή αυτοκράτορα στην περίφημη μικρογραφία από το ψαλτήρι της Μαρκιανής Βιβλιοθήκης να απηχεί ακριβώς αυτή τη συνθήκη και οι άνδρες που τον προσκυνούν να είναι Έλληνες αιχμάλωτοι που είχε απελευθερώσει. Ο Βασίλειος πέτυχε ακόμη να επιβάλλει τη «βυζαντινή τάξη πραγμάτων» έναντι Γεωργιανών και Αρμενίων και στην ευρύτερη περιοχή νοτίως του Καυκάσου.
Στη συνέχεια, ακούραστος, στράφηκε στο βαλκανικό μέτωπο. Ήδη από το έτος 1000 οι δυνάμεις του είχαν καταλάβει τις παλαιές βουλγαρικές πόλεις Πλίσκα και Πρεσλάβα. Στη συνέχεια και ως το έτος 1005 ο ίδιος ο Βασίλειος επικεφαλής του στρατού του εκδίωξε πλήρως τους Βούλγαρους από την περιοχή Β. – Β.Δ. της Θεσσαλονίκης και ανακατέλαβε τη Βέροια, τα Βοδενά (Έδεσσα), τα Σέρβια τα Σκόπια και το Δυρράχιο, επανακτώντας έτσι και τον πλήρη έλεγχο της αρχαίας Εγνατίας Οδού και κατανικώντας σε μάχες τον βουλγαρικό στρατό. Οι πηγές ουσιαστικά σιωπούν για τις δραστηριότητες στο Βαλκανικό μέτωπο για το διάστημα 1005-1014. Το βέβαιο είναι πως με την καθοριστική μάχη στο Κλειδί το 1014 και τη σκληρή (απάνθρωπη για τα σύγχρονα ήθη) τιμωρία με τύφλωση ως στασιαστών πολλών Βούλγαρων στρατιωτών – δεκαπέντε χιλιάδων κατά τις υπερβολικές αναφορές του ιστορικού Ιωάννη Σκυλίτζη -, ο Βασίλειος πέτυχε τη συντριβή του αντιπάλου του. Ο ίδιος ο Σαμουήλ πέθανε από το σοκ όταν αντίκρισε τους τυφλούς στρατιώτες του. Μέχρι το 1018, η Βουλγαρία είχε γίνει βυζαντινή επαρχία και σε αυτήν ο Βασίλειος εφάρμοσε μια μετριοπαθή πολιτική.
