Κάτω από τους βάλτους της Ολλανδίας που είναι γεμάτοι ανεμόμυλους, βρίσκεται το μεγαλύτερο απόθεμα φυσικού αερίου της Ευρώπης.
Το εκτεταμένο κοίτασμα Groningen έχει αρκετή ανεκμετάλλευτη χωρητικότητα για να αντικαταστήσει, ήδη από αυτόν τον χειμώνα, μεγάλο μέρος των καυσίμων που εισήγαγε κάποτε η Γερμανία από τη Ρωσία.
Αντ’ αυτού, το κοίτασμα βρίσκεται σε διαδικασία παύσης λειτουργίας, και η Ολλανδία απορρίπτει τις εκκλήσεις για άντληση περισσότερων ποσοτήτων, ακόμη και όταν η Ευρώπη προετοιμάζεται για τον δυσκολότερο ίσως χειμώνα της μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο λόγος: Η γεώτρηση έχει οδηγήσει σε επανειλημμένους σεισμούς και οι Ολλανδοί αξιωματούχοι δεν θέλουν να διακινδυνεύσουν αντιδράσεις από τους κατοίκους, αθετώντας τις υποσχέσεις τους.
Το Groningen αποτελεί βασικό πυλώνα του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο από το 1963.
Ακόμη και μετά από μισό αιώνα, υπάρχουν ακόμη περίπου 450 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα εξορύξιμου αερίου σε απόθεμα – αξίας περίπου 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων.
Το πιο κρίσιμο είναι ότι υπάρχει περιθώριο για την εξόρυξη περίπου 50 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως περισσότερο από ό,τι ρέει σήμερα, σύμφωνα με τη Shell, έναν από τους δύο μεγάλους εταίρους που συμμετέχουν στην εκμετάλλευση.
Σε άρνηση οι ντόπιοι
Οι ντόπιοι, ωστόσο, λένε ότι η ήπειρος πρέπει να κοιτάξει αλλού.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ο Wilnur Hollaar, 50 ετών, ο οποίος ζει στο Groningen για σχεδόν δύο δεκαετίες, εξακολουθεί να εξοργίζεται για τον τρόπο με τον οποίο οι αξιωματούχοι αγνόησαν τις ανησυχίες του.
“Όταν αγόρασα αυτό το σπίτι το 2004, ήταν ένα παλάτι”, λέει ο Hollaar για το σπίτι του, το οποίο χτίστηκε το 1926 και διαθέτει βιτρό παράθυρα και λεπτομερή λιθοδομή.
Αλλά όπως χιλιάδες σπίτια στην περιοχή, έχει υποστεί ζημιές από τους σεισμούς- είναι γεμάτο ρωγμές και η πρόσοψη βυθίζεται.
“Το σπίτι μου έχει μετατραπεί σε ερείπιο”, λέει.
Ο Ολλανδός υπουργός εξόρυξης Hans Vijlbrief λέει ότι είναι επικίνδυνο να συνεχίσουμε να παράγουμε, αλλά ότι η χώρα δεν μπορεί να αγνοήσει τα δεινά σε άλλες περιοχές της Ευρώπης.
Η έλλειψη φυσικού αερίου “θα μπορούσε να μας αναγκάσει να πάρουμε αυτή την απόφαση”, λέει, προσθέτοντας ότι θα μπορούσε να αποτελέσει ζήτημα ασφάλειας αν τα νοσοκομεία, τα σχολεία και τα σπίτια δεν μπορούν να θερμανθούν σωστά.
Ο ρόλος της Ρωσίας
Η Ρωσία, η οποία αντιπροσώπευε περίπου το ένα τρίτο των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρώπης πριν εισβάλει στην Ουκρανία, έχει περιορίσει τις προμήθειες ως απάντηση στις κυρώσεις.
Και οι πρόσφατες εκρήξεις στον αγωγό Nord Stream έχουν ουσιαστικά εδραιώσει το μειωμένο επίπεδο των ροών προς τη Γερμανία.
Η επιπλέον ροή που η Shell εκτιμά ότι θα μπορούσε να τεθεί σε λειτουργία σχεδόν αμέσως θα ήταν υπεραρκετή για να αντικαταστήσει τα 46 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα που εισήγαγε η Γερμανία από τη Ρωσία πέρυσι.
Ολλανδοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει ότι αν η Γερμανία χρειάζεται περισσότερη ενέργεια, μια ασφαλέστερη επιλογή θα ήταν να παρατείνει περαιτέρω τη διάρκεια ζωής των πυρηνικών εργοστασίων της.
Η Γερμανία έχει ανοίξει την πόρτα σε μια τέτοια κίνηση, η οποία θα αποτελούσε ανατροπή πολιτικής αν εφαρμοζόταν.
Η κυβέρνηση δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι δύο εγκαταστάσεις που προορίζονται για κλείσιμο θα είναι διαθέσιμες και μετά το τρέχον έτος, εάν χρειαστεί.
Ο επίτροπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εσωτερική αγορά Thierry Breton δήλωσε σε πρόσφατη ομιλία του ότι η Ολλανδία θα πρέπει να επανεξετάσει την απόφασή της να κλείσει το Groningen, και ο Vijlbrief έχει δεχθεί πιέσεις και από ομολόγους του από άλλα κράτη της ΕΕ, αλλά η χώρα κρατά προς το παρόν τη γραμμή.
Ο πρωθυπουργός Mark Rutte δεν αποκλείει εντελώς τη χρήση του Groningen για την ενίσχυση των προμηθειών, αλλά “μόνο σε ακραία περίπτωση, αν όλα πάνε στραβά”, λέει, και δεν χρειάζεται αυτή τη στιγμή.
Συνεχείς οι σεισμοί
Το Groningen κατέγραψε τις πρώτες μικρές δονήσεις το 1986.
Από τότε, έχουν σημειωθεί εκατοντάδες ακόμη.
Παρόλο που οι περισσότεροι δεν είναι ανιχνεύσιμοι παρά μόνο με όργανα, ένας σεισμός μεγέθους 3,6 βαθμών έπληξε την επαρχία το 2012, με αποτέλεσμα χιλιάδες αιτήσεις για υλικές ζημιές.
Από το 2014, η ολλανδική κυβέρνηση έθεσε ολοένα και αυστηρότερα όρια στην παραγωγή από το κοίτασμα και η παραγωγή μειώθηκε από 54 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα το 2013 σε αναμενόμενα 4,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φέτος.
Από τα περίπου 327.000 σπίτια στην περιοχή, τουλάχιστον 127.000 έχουν αναφέρει κάποιες ζημιές, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ζημιών Μεταλλείων του Groningen.
Περισσότερα από 3.300 κτίρια έχουν κατεδαφιστεί στην περιοχή από το 2012 επειδή οι σεισμοί τα κατέστησαν μη ασφαλή, ανέφερε ο ολλανδικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας NOS.
Ο Rutte ζήτησε δημόσια συγγνώμη ενώπιον του κοινοβουλίου το 2019, αλλά η ολλανδική κυβέρνηση εξακολουθεί να ταλανίζεται από τις κατηγορίες ότι ήταν αναίσθητη στις καταγγελίες και χαρούμενη για την αποκομιδή εσόδων.
Προσαρμοσμένο στον πληθωρισμό, το πεδίο απέφερε συνολικά κέρδη 428 δισ. ευρώ (422 δισ. δολάρια), από τα οποία το ολλανδικό κράτος έλαβε 363,7 δισ. ευρώ τα τελευταία 60 χρόνια, σύμφωνα με την εφημερίδα Het Financieele Dagblad.
Γύρω από το Groningen, οι αντιδράσεις είναι έντονες.
Στον Hollaar προσφέρθηκε αποζημίωση μόλις 12.000 ευρώ για τις ζημιές στο σπίτι του στο Roodeschool.
Υπολογίζει ότι η αξία του σπιτιού του έπεσε κατά 550.000 ευρώ και λέει ότι καταδικάστηκε επειδή απείλησε έναν επιθεωρητή που το αξιολόγησε.
Η δυσχερής θέση των πολιτών του Groningen έχει κερδίσει τη συμπάθεια όλο και περισσότερων Ολλανδών ψηφοφόρων και προκάλεσε ακόμη και τη διακωμώδηση της κυβέρνησης από έναν δημοφιλή παρουσιαστή της βραδινής τηλεόρασης, του οποίου το ρεπορτάζ για την κατάσταση έγινε viral στο διαδίκτυο.
Αποζημιώσεις
Ο Vijlbrief αναγνωρίζει ότι όλα αυτά τα χρόνια η ολλανδική κυβέρνηση έχει απογοητεύσει ανθρώπους όπως ο Hollaar.
Μαζί με την Nederlandse Aardolie Maatschappij -την επιχείρηση της Shell και της Exxon Mobil που διαχειρίζεται το κοίτασμα- η κυβέρνηση έχει ήδη καταβάλει αποζημίωση ύψους 1,65 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Αλλά αυτό είναι ένα κλάσμα από αυτό που θέλουν οι κάτοικοι.
Αν και έχει μέρος της ευθύνης εκ μέρους της κυβέρνησης, ο Vijlbrief θέλει επίσης η Shell και η Exxon να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο στις αποζημιώσεις.
“Είναι απολύτως υπεύθυνοι -όπως είμαστε εμείς ως κράτος- για αυτές τις ζημιές και για την ενίσχυση των σπιτιών”, λέει.
Η Shell “συνεργάζεται πλήρως” με τις αρχές για να κλείσει το κοίτασμα το συντομότερο δυνατό και έχει “πλήρη επίγνωση” της ευθύνης της, έγραψε ο εκπρόσωπος Tim Kezer.
“Η NAM είναι υπεύθυνη για όλα τα έξοδα που σχετίζονται με το σεισμό” και πάντα αποζημιώνει για τις ζημιές από το σεισμό και τις ενισχύσεις που είναι απαραίτητες για την ασφάλεια, είπε.
Οι εναλλακτικές
Αντί να ενισχύσει την παραγωγή φυσικού αερίου, η Ολλανδία έχει αντ’ αυτού καταργήσει τα όρια στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα για να συμβάλει στη διασφάλιση της ενεργειακής ασφάλειας, ενώνοντας άλλα μέλη της ΕΕ που στρέφονται προς το βαριά ρυπογόνο καύσιμο.
Διπλασίασε επίσης την ικανότητα εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και γέμισε τις αποθήκες φυσικού αερίου για να εξασφαλίσει ότι θα είναι γεμάτες κατά 80% πριν από το χειμώνα.
Η κατάσταση αυτόν τον χειμώνα μπορεί να είναι “μάλλον ασφαλής”, λέει ο Vijlbrief, αλλά ανησυχεί περισσότερο για το τι θα ακολουθήσει μετά.
“Αν αδειάσουμε εντελώς αυτά τα αποθέματα λόγω ενός κρύου χειμώνα, πώς θα τα γεμίσουμε ξανά;” αναρωτιέται.
Πολλοί κάτοικοι του Groningen προετοιμάζονται για το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να ανακαλέσει την απόφασή της και τελικά να αυξήσει την παραγωγή, καθώς οι πιέσεις αυξάνονται.
