Ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή, τις ιδέες και το κοινωνικό έργο του Μ. Βασιλείου, τα γυρίσματα του οποίου έγιναν στην Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιταλία και τη Συρία. Ο Βασίλειος γεννήθηκε το 330μ.Χ στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Σπούδασε φιλοσοφία, ιατρική, μαθηματικά και ρητορική στην Αθήνα.
Πολέμησε τις αιρέσεις και αντιτάχθηκε στις αυθαιρεσίες της εξουσίας.
Το 367-368 έπληξε την περιοχή της Καισάρειας λιμός. Ο Βασίλειος πούλησε την τεράστια οικογενειακή του περιουσία, στηλίτευε τους μαυραγορίτες, οργάνωνε λαϊκά συσσίτια και μερίμνησε για τα παιδιά όχι μόνο των χριστιανών αλλά και των εβραίων και των ειδωλολατρών, χωρίς καμία διάκριση.
Όταν έγινε αρχιεπίσκοπος το 370, έχτισε τη Βασιλειάδα, ένα συγκρότημα από νοσοκομεία, γηροκομεία, λεπροκομεία, ορφανοτροφεία και σχολείο για την επαγγελματική κατάρτιση όσων ήθελαν να μάθουν μια τέχνη. Η Βασιλειάδα είναι το πρώτο γνωστό στην ιστορία κοινωνικό ίδρυμα, μια ολόκληρη πολιτεία που φιλοξενούσε 30.000 ανθρώπους.
Ο Βασίλειος διακήρυττε ότι η ελεημοσύνη από μόνη της δεν αποτελεί απάντηση στη φτώχεια, αντίθετα μόνη απάντηση είναι η εργασία και η δίκαιη κατανομή των αγαθών:
– «Εσύ δεν είσαι πλεονέκτης; Δεν είσαι άρπαγας; Δεν κρατάς για τον εαυτό σου όσα σου δόθηκαν για να τα διαχειρισθείς προς όφελος όλων; Αυτός που γδύνει τον ντυμένο θα ονομαστεί λωποδύτης, αλλά αυτός που δεν ντύνει τον γυμνό μήπως δεν αξίζει αυτή την ονομασία; Το ψωμί που αποθηκεύεις είναι του πεινασμένου, τα ρούχα που συσσωρεύεις είναι του γυμνού, τα παπούτσια που τα ‘χεις και σαπίζουν είναι του ξυπόλυτου, τα λεφτά που θάβεις για να μη στα κλέψουν είναι του φτωχού. Είναι τόσοι αυτοί που αδικείς όσοι αυτοί που θα μπορούσες να βοηθήσεις.»
«Παραινέσεις προς τους νέους όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων» (Μεγ. Βασιλείου)
Ισχυρίζονται μερικοί νεοειδωλολάτρες, ότι δήθεν ο Χριστιανισμός είναι εναντίον της αρχαιοελληνικής παιδείας και ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας υπήρξαν μισαλλόδοξοι καί εχθρικοί απέναντι στην αρχαία σοφία. Μάλιστα, εντοπίζουν την εχθρότητα αυτή στο Βυζάντιο.
Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Ο Χριστιανισμός διέσωσε την ελληνική αρχαιότητα και κατόρθωσε -με την διάκριση καιί με το φρόνημα της εκλεκτικής και σώφρονος χρησιμοποιήσεως των καλών στοιχείων της αρχαιότητος- να δημιουργήσει τον ανώτερο πολιτισμό της ανθρωπότητος, που έχει λάβει το όνομα ελληνοχριστιανικός ή ελληνορθόδοξος πολιτισμός.
Αυτή τη σπουδαία συνάντηση των μεγάλων μεγεθών του Ελληνισμού καί του Χριστιανισμού, την έχουμε ενώπιον μας με το αξιόλογο καί περίφημο σύγγραμμα του Οικουμενικού Διδασκάλου, του πατρός της Εκκλησίας, Μεγάλου Βασιλείου. Το έργο του αυτό φέρει τον τίτλο «ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ, ΟΠΩΣ ΑΝ ΕΞ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΩΦΕΛΟΙΝΤΟ ΛΟΓΩΝ». Κατά τον καθηγητή της Πατρολογίας κ. Στυλιανό Παπαδόπουλο, «εκφωνήθηκε καί γράφηκε μάλλον μεταξύ των ετών 359 καί 362, όταν ασκήτευε στα Άννησα και στο ασκητήριο του Πόντου, όπου δεχόταν και νουθετούσε νέους» (Στ. Παπαδόπουλου, Πατρολογία Β’, “Αθήνα 1990, σελ. 397). Το έργο αυτό άσκησε μεγάλη καί θετική επίδραση στους εκπαιδευτικούς καί στους καθοδηγούς της νεότητος, εξεδόθη δε κατά τους χρόνους της Αναγεννήσεως είκοσι φορές από το 1450-1500. Ο σοφός Μέγας Βασίλειος στην πραγματεία του αυτή αποφαίνεται κατ’ άριστον τρόπον για την επαφή καί σχέση της χριστιανικής παιδείας με την κλασσική παιδεία. Δεν απεδοκίμασε τη σοφία των αρχαίων Ελλήνων αλλά έλαβε απ’ αυτήν ό,τι ωραίο, ενάρετο, σοφό, αληθινό και ωφέλιμο. Σπούδασε καί μελέτησε ο ίδιος πολύ καλά την ελληνική φιλοσοφία, και με γόνιμη καί αποδοτική μέθοδο διετύπωσε την χριστιανική διδασκαλία στον θησαυρό των συγγραμμάτων του, καθότι ως γνωστόν ήταν ταλαντούχος καί εξαίρετος συγγραφέας, κατέχοντας σπουδαιότατη θέση στην ιστορία της παγκόσμιας φιλολογίας.
Βασίλειος ο Μέγας – Λόγος προς τους νέους
