Ο Βλαντιμίρ Πούτιν υπέγραψε την Παρασκευή (30/9) συμφωνία για την προσάρτηση τεσσάρων περιοχών της Ουκρανίας, αφού δήλωσε ότι η Ρωσία δεν θα τα παρατούσε ποτέ και θα τις υπερασπιζόταν με όλα τα διαθέσιμα μέσα.
Στη διάρκεια της ομιλίας του, ο Πούτιν είπε για την προσάρτηση των περιοχών: «Οι πολίτες στις περιοχές της Ουκρανίας έκαναν τις επιλογές τους, υπογράψαμε την προσάρτησή τους και ελπίζουμε το κοινοβούλιο να την κάνει αποδεκτή. Εξάλλου, το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, προβλέπεται στον χάρτη του ΟΗΕ. Εδώ μάχονταν οι προπαππούδες μας. Όλοι εκείνοι που θέλουν να έχουν το δικαίωμα να ζήσουν, είναι θύματα των απάνθρωπων ενεργειών του καθεστώτος του Κιέβου. Θα φτιάξουμε τις υποδομές και θα αυξήσουμε την ασφάλεια, ώστε να αισθανθούν οι πολίτες την πλήρη υποστήριξη της μητέρας Ρωσίας. Δεν θα τους προδώσουμε ποτέ, θα γίνουν Ρώσοι πολίτες. Η απόφαση του 1991 δεν βασίστηκε στην επιθυμία των πολιτών. Η Ρωσία δεν έχει βλέψεις για την αναβίωση της ΕΣΣΔ. Η αλήθεια είναι με το μέρος μας».
Γιατί τώρα
Σύμφωνα με το BBC, ο πρόεδρος της Ρωσίας επέλεξε τώρα να προχωρήσει στην ανακοίνωση της προσάρτησης καθώς βρίσκεται σε θέση άμυνας. Επτά μήνες μετά την εισβολή έχει χάσει τον βηματισμό του με την Ουκρανία ενώ η αντεπίθεση του Κιέβου εκτροχιάζει την αρχική του αξίωση στις δύο ανατολικές περιοχές του Λουχάνσκ και του Ντόνετσκ.
Προσαρτώντας τις ανατολικές περιοχές, καθώς και τη Ζαπορίζια και τη Χερσώνα στο νότο, θα είναι σε θέση να στείλει όσους εφέδρους κλήθηκαν εσπευσμένα να υπηρετήσουν στο μέτωπο. Παράλληλα, μπορεί να απειλήσει τη Δύση εάν συνεχίσει να εξοπλίζει την Ουκρανία με πυραύλους τις περιοχές που ο ίδιος αποφάσισε ότι αποτελούν πλέον ρωσικά έδαφη.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες καταδίκασε την προσάρτηση λέγοντας ότι πρόκειται για μια επικίνδυνη κλιμάκωση.
Ακριβώς όπως η Κριμαία;
Το σκηνικό θυμίζει αντίγραφο αυτού που έκανε ο Πρόεδρος Πούτιν τον Μάρτιο του 2014 όταν άρπαξε την περιοχή της Κριμαίας από την Ουκρανία, προκήρυξε δημοψήφισμα που καταδικάστηκε ευρέως από τη διεθνή κοινότητα και στη συνέχεια την προσάρτησε ούτως ή άλλως, μέσω της ίδιας συνταγματικής διαδικασίας που κορυφώθηκε με ψηφοφορία στο ρωσικό κοινοβούλιο.
Μόνο που δεν πρόκειται για παρόμοιες περιπτώσεις. Η Κριμαία καταλήφθηκε με ελάχιστη αιματοχυσία και τέθηκε υπό πλήρη ρωσικό έλεγχο. Σε διαφορετικό βαθμό, και οι τέσσερις από τις περιοχές που προσαρτώνται τώρα εξακολουθούν να βρίσκονται εν μέρει στα χέρια της Ουκρανίας. Συνολικά αποτελούν περίπου το 15% της ουκρανικής επικράτειας.
Οι δύο ανατολικές περιοχές κατέχονται εν μέρει από αυτονομιστές που υποστηρίζονται από τη Ρωσία από το 2014, αλλά μετά από επτά μήνες πολέμου μόνο το 60% του Ντόνετσκ είναι υπό ρωσικό έλεγχο και το Λουχάνσκ βρίσκεται στο επίκεντρο μιας μεγάλης ουκρανικής αντεπίθεσης. Οι ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται κοντά στην απώλεια της πόλης του Λίμαν που έχει μεγάλη στρατηγική σημασία.
Το ερώτημα που τίθεται είναι πώς μπορεί η Ρωσία να προσαρτήσει τέσσερις περιοχές που δεν ελέγχει πλήρως; Όποια κι αν ήταν η απάντηση, ο ηγέτης της Ρωσίας βιαζόταν σαφώς να το κάνει, ανακοινώνοντας τα αυτοαποκαλούμενα δημοψηφίσματα χωρίς καμία ειδοποίηση.
Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε την Παρασκευή ότι οποιοδήποτε χτύπημα σε προσαρτημένο έδαφος θα θεωρηθεί ως πράξη επιθετικότητας κατά της Ρωσίας.
Τι θα αλλάξει
Αυτό δεν είναι ακόμη σαφές. Ακόμη και ο Πεσκόφ δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει πού θα χαράξει η Ρωσία τα νέα της σύνορα στην κατεχόμενη νότια Ουκρανία. Ωστόσο, είπε ότι η χώρα του θεωρεί όλη την περιοχή του Ντόνετσκ ως μέρος της Ρωσίας. Όσο για εκείνα τα μέρη που δεν βρίσκονται υπό ρωσική κατοχή, είπε ότι θα πρέπει να απελευθερωθούν.
«Eίναι ένας αντιπερισπασμός για τον ρωσικό λαό και το ρωσικό κράτος», λέει ο Πολ Στρόνσκι του Carnegie Endowment for International Peace (μια ακομμάτιστη δεξαμενή σκέψης διεθνών υποθέσεων με έδρα την Ουάσιγκτον DC), ο οποίος πιστεύει ότι πρακτικά λίγα θα αλλάξουν.
Πριν από την εισβολή του Φεβρουαρίου, η Ρωσία αναγνώριζε το σύνολο των δύο ανατολικών περιοχών ως ανεξάρτητες «λαϊκές δημοκρατίες» ενώ πλέον η Μόσχα τις ορίζει ως ρωσικό έδαφος.
Πώς θα απαντήσει η Ουκρανία
Ο Πρόεδρος Βολόντιμιρ Zελένσκι ανταπέδωσε τις κινήσεις προσάρτησης της Ρωσίας επιδιώκοντας την ταχεία ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ.
Κατέστησε επίσης σαφές ότι η προσάρτηση δεν θα φέρει στο Κρεμλίνο αυτό που ελπίζει: «Η Ουκρανία δεν μπορεί και δεν πρόκειται να ανεχτεί οποιεσδήποτε προσπάθειες της Ρωσίας να καταλάβει οποιοδήποτε μέρος της γης μας».
«Προσπαθώντας να προσαρτήσει τις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα της Ουκρανίας, ο Πούτιν προσπαθεί να αρπάξει εδάφη που δεν ελέγχει καν στο πεδίο», έγραψε στο twitter ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα.
«Τίποτα δεν αλλάζει για την Ουκρανία: συνεχίζουμε να απελευθερώνουμε τη γη και τον λαό μας, αποκαθιστώντας την εδαφική μας ακεραιότητα».
