Εντελώς διαφορετική η έννοια του σωφρονισμού στην Αρχαία Ελλάδα σε σχέση με σήμερα
Οι πρόγονοι μας δεν φυλάκιζαν τους εγκληματίες. Είτε τους έβαζαν πρόστιμο, είτε τους εξόριζαν, είτε τους θανάτωναν. Γι αυτό δεν υπήρχαν φυλακές, παρά μόνο προσωρινά κρατητήρια. Θεωρούσαν τρελή ιδέα να ταΐζουν έναν εγκληματία για χρόνια, ελπίζοντας να γίνει καλός άνθρωπος.
Παρά τα όσα βλέπουμε στις κινηματογραφικές ταινίες ή διαβάζουμε σε αμφίβολης αξιοπιστίας ιστορικά μυθιστορήματα, στην αρχαία Ελλάδα δεν υπήρχαν φυλακές ή μάλλον για να πούμε καλύτερα, δεν υπήρχε η ποινή της φυλάκισης. Σε μια τόσο πρώιμη ιστορικά εποχή, η έννοια του σωφρονισμού όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα δεν ήταν νοητή.
Στον Αθηναίο της εποχής του Δράκοντα και του Σόλωνα ή στον Σπαρτιάτη του πελοποννησιακού πολέμου, θα φαινόταν τελείως παλαβή η ιδέα να κλείνεται ένας εγκληματίας σ’ ένα δωμάτιο και να τρέφεται απ’ όλους τους υπόλοιπους μέχρι να ξαναγίνει καλός άνθρωπος. Στην αρχαία Ελλάδα οι βασικές ποινές ανάλογα με το αδίκημα ήταν το χρηματικό πρόστιμο, η δήμευση της περιουσίας, η εξορία και ο θάνατος. Φυλακές σαν τις σημερινές δεν υπήρχαν, παρά μόνο κάποια οικήματα που προσομοιάζουν με τα σημερινά κρατητήρια, όπου κρατούνταν για λίγο όσοι περίμεναν δίκη ή όσοι είχαν καταδικαστεί και περίμεναν εκτέλεση. Σ’ ένα τέτοιο κρατητήριο ήπιε το κώνειο ο Σωκράτης.
Ο πρώτος που πρότεινε εγκλεισμό σε φυλακή ήταν ο Πλάτωνας στην ιδανική «Πολιτεία» του, όπου μιλούσε για τρία είδη φυλακών. Το πρώτο είδος έπρεπε να είναι κοντά στην αγορά όπου οι έγκλειστοι θα παραδειγμάτιζαν τους άλλους και θα παραδειγματίζονταν παράλληλα οι ίδιοι, έχοντας καθημερινή επαφή με τους πολίτες. Το δεύτερο είδος φυλακής έπρεπε να βρίσκεται στην πιο άγρια περιοχή της πόλης όπου βασικός στόχος θα ήταν η τιμωρία και ο εκφοβισμός. Για το τρίτο είδος φυλακής δεν προσδιόριζε τόπο στέγασης, αλλά περίγραφε την αποστολή της. Σ’ αυτήν θα υπήρχε πενταετής πλήρης απομόνωση των φυλακισμένων και η μόνη τους επαφή θα ήταν μ’ ένα συμβούλιο της πόλης που θα φρόντιζε για την επανένταξη τους.
Ο Πλάτωνας ήταν πολύ κοντύτερα από κάθε άλλον στις σημερινές σωφρονιστικές απόψεις, αφού στους «Νόμους του» διατύπωνε την πεποίθηση ότι «κανένας δεν είναι κακός με τη θέληση του». Διατυπώνοντας λοιπόν έστω και έμμεσα τη θεωρία ότι έχει και η κοινωνία μέρος της ευθύνης για τη μετατροπή ενός πολίτη σε εγκληματία, ήταν πλέον λογικό να προτείνει μέσα κοινωνικού σωφρονισμού και επιστροφής του ανθρώπου αυτού στην κανονικότητα. Σε κάθε περίπτωση, αυτές οι ιδέες του Πλάτωνα ήταν εξαιρετικά πρωτοποριακές για την εποχή, ακόμα και για τα πιο ανοιχτά μυαλά. Ο Αριστοτέλης στα «Ηθικά Νικομάχεια» αμφισβητεί τις Πλατωνικές απόψεις, λέει ότι οι εγκληματίες είναι κοινωνικά επικίνδυνοι και καταλήγει ότι πρέπει να τιμωρούνται σκληρά όπως τα ζώα, ανάλογα με το έγκλημα.
Πάντως, η ανυπαρξία της ποινής της φυλάκισης, αλλά και το γεγονός ότι η τιμωρία του προστίμου και της δήμευσης δεν είχε νόημα για τους φτωχούς, οδηγούσε υποχρεωτικά στην υπερβολική χρήση της έσχατης των ποινών. Η αλήθεια είναι ότι στην αρχαία Ελλάδα καταδίκαζαν ανθρώπους σε θάνατο για ψύλλου πήδημα. Όταν στον Πελοποννησιακό πόλεμο η Εκκλησία του Δήμου των Αθηναίων ανασκεύασε μέσα σε είκοσι τέσσερις ώρες την απόφαση της για εκτέλεση όλων των πολιτών της Μυτιλήνης επειδή είχαν στασιάσει, ο Διόδοτος στη αγόρευση του αναφέρεται διεξοδικά σ’ αυτό το θέμα. Εξηγεί ότι οι ποινές γίνονται ολοένα και αυστηρότερες, με αποτέλεσμα όλα σχεδόν τα αδικήματα να τιμωρούνται τελικά με θάνατο.
Καταλήγει όμως ότι παρά ταύτα, η τέλεση των εγκλημάτων συνεχίζεται, άρα η θανατική ποινή δεν αποτελεί αποτελεσματικό μέτρο πρόληψης των αδικημάτων. Ο Διόδοτος έπεισε τότε τους Αθηναίους να διορθώσουν μια τρομακτική αδικία. Ενώ την προηγούμενη μέρα, εν’ βρασμώ ψυχής είχαν αποφασίσει τον σφαγιασμό όλου του πληθυσμού της Μυτιλήνης και είχαν στείλει τη διαταγή, την επόμενη μέρα το ξανασκέφτηκαν κι έστειλαν δεύτερο πλοίο με επιεικέστερη διαταγή που πρόλαβε το πρώτο πριν μπει στο λιμάνι της πόλης. Έτσι η αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία γλύτωσε από το χειρότερο όνειδος της ιστορίας της.
Ρώτησαν κάποτε τον Φίλιππο γιατί δεν εξορίζει εναν πολίτη που τον συκοφαντούσε και εκείνος τους απάντησε: τι λέτε; θέλετε να τον στείλω να με συκοφαντεί και σε άλλες πόλεις;
.
Αν το είχε διαβάσει αυτό ο Παπαδόπουλος, δεν θα είχε εξορίσει τον ανδρεα παπανδρέου για να παει στην αμερική και να σχεδιάζει την ανατροπή του και τώρα ισως, και να μην ειχαμε φτάσει εδω.
.
Το κάθε αδίκημα κρίνεται ξεχωριστά για το κάθε πρόσωπο. Γι αυτο και – υποτίθεται- πάμε στο Δικαστήριο. Αλλιως τι χρειάζονται; Να μας έλεγε ο δικηγορος απευθείας τι λεει ο ποινικός κώδικας και να γλιτώναμε και τον..χρόνο μας.
..Δεν είναι ολοι οι “φόνοι” έγκλημα. Υπάρχει και η αυτοάμυνα, υπάρχει και ο χρόνιος ψυχολογικός πόλεμος(*), υπάρχει και η σεξουαλική κακοποίηση..κπα. Γι αυτό πας σε ενα Δικαστη. Για να σε ακούσει και να κρινει σύμφωνα με την περίσταση. Και οχι να σε ακούσει και να κάτσει μετά να φυλομετρίσει τι γράφει ο νομος ταδε παραγραφος ταδε κλμ. Και γιατί τότε έκατσες και με άκουσες Δικαστη; Είναι δυνατον ο νομοθέτης να γνωρίζει όλους τους χαρακτήρες και τις περιπτώσεις; Ο Νόμος δεν είναι τζι μπι ες. Ξέρει ο Νόμος αν άνοιξε λσκούβα και πρεπει να στριψεις αριστερά..; αν συνάντησες στον δρομο ενα κοπαδι απο λύκους και καθυστέρησες;.. Ενα όχημα είναι, αλλά το τιμόνι (τού νου) το κρατάει ο Δικαστής.
.
..αλλά, οταν στην εποχή μας αυτά οι ανίκανοι φαύλοι δικηγορίσκοι μετέτρεψαν την υπεράσπιση σε κατεγισμό ψευτιών και υποκριτικής τέχνης.. και οι αγωγες που γράφουν είναι σαν καρποσταλ που απλά αλλάζουν ονόματα, τι να πιστέψεις..;
.
Όταν η ψευδομαρτυρία δεν έχει τιμωρηθεί ΠΟΤΕ, ποιός φταίει..; (*)
.
Όμως η κλοπή είναι η χειρότερη εγκληματική πράξη! Και ενω θα έπρεπε να τιμωρείται με το μέγιστο των ποινων.., παραπαιει σε δυο χρονακια με αναστολή(!).
Γιατί την θεωρώ το όνειδος τού πολιτισμου; Μα, διότι, όλα γίνονται για το χρήμα! Ακόμη και ο φόνος! Άρα το πρωτο σταδιο ειναι η κλοπή και εσυ Δικαστή με αθωώνεις αντι να με τιμωρήσεις παραδειγματικά για να συνετιστώ και να εχουν τον φόβο και οι άλλοι.
Ο κλέφτης, ο διαρήκτης, ο κομπιναδόρος μπορεί και να σκοτώσει κάποιον αν του σταθεί εμπόδιο στην κλοπή του. Όμως αν τον πιάσεις μόνο να κλέβει, τότε τον αφήνεις σε εναν χρόνο έξω; Και μόλις κάνει τον φόνο θα τον κλείσεις ισόβια…; – ε, θα γίνει πιο προσεχτικός την επόμενη φορά..
..Ενω οι,
..πολιτικοί( μίζες- μισθό δεν παίρνουν:)
… επιχειρηματιες (αφηνουν χρεοι στο δημοσιο, απλήρωτους τούς εργαζόμενους και τα λούσα και οι επενδύσεις σε διαμάντια και ρουμπίνια πάνε σύννεφο- οχι ακίνητα είναι για τους αδαης αυτες οι επενδύσεις..),
..δικηγόροι
(δωροδοκια), γιατροί(φακελάκι), εφοπλιστες(αφήνει απλήρωτα τα χρεη του και καταθέτει αυτα τα χρηματα στο εξωτερικο ή κάνει νεες επενδύσεις με λεφτά του δημοσίου!).., επειδή λοιπον για ολους αυτους δεν υπάρχει πτώμα δεν έχουν διαπράξει κακουργηματικες πράξεις; Θέλετε πτώματα..; Ε, χρεωστε τους τα 10.000 άτομα που αυτοκτόνησαν! Δεν είναι η ίδια πράξη κλοπής με του γύφτου-μετανάστη-ναρκωμανη..κλπ που έκλεψε εναν πολίτη; Αθωώνοντας λοιπόν τον “μεγάλο” κλέφτη τής υψηλής κοινωνίας, η ίδια η Δικαιοσύνη δημιουργεί νέους κλέφτες. Γιατί και ο γύφτος σού λέει μετά: εμένα γιατί με κλείνεις τρια χρόνια φυλακή επειδή έκλεψα 1.000€, και τον μέτοχο της cosmote που κλέβει 10€ απο 2.000.000 πολίτες κάθε μήνα δεν τον πειράζεις; Άρα, μόλις βγω θα κλέψω παραπάνω ή θα πω στα παιδιά μου να σπουδάσουν για να γίνουν κουστουμάτοι κλέφτες για να μην τους πειράζει κανεις(!)
.
Επιμύθιον: και έτσι τα παιδιά των “απλών” κλεφτών εξυχρονίστηκαν και γίνανε κλέφτες περιοπής με γραβάτα και κουστούμι!
..
Και ενα τραγουδάκι αφιερωμένο στους Δικαστές,
…
..μη καλοί μου δικαστες εγω δεν είμαι γάτος
εγω ειμαι ενας ανθρωπος με αισθηματα γεματος..
..
Αν μια κόρη έχετε κρατήστε την αθώα
μπορεί ο γάτος να μην ‘ρθει
μα θα ρθουν άλλα ζώα(?)
Κι αν είστε ενας άρχοντας και παρεξηγηθείτε
στα οργανά μου μια χαρά
χωράει να γραφτείτε!
ΓΙΑΥΤΟ ΤΟΝ ΛΟΓΟ ΕΙΜΑΣΤΑΝ ΚΟΡΥΦΑΙΟΙ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΔΙΟΤΙ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΣΗΜΕΡΑ ΤΑ ΠΡΟΔΟΤΑΚΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΠΟΛΗΤΕΥΣΗΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΤΗΝ ΛΕΞΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, ΣΤΟ ΛΥΚΝΑΙΟ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΤΟΤΕ ΕΛΛΑΔΑ, ΔΕΝ ΤΑΪΖΑΝ ΤΩΝ ΚΑΘΕ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΑ Η ΚΛΕΦΤΗ ΟΠΩΣ ΚΑΛΑ ΛΕΕΙ ΤΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ, ΑΛΛΑ ΤΟΥΣ ΚΑΘΑΡΙΖΑΝ, ΠΟΥ; ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΕΤΣΙ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΕΚΛΕΨΕΣ; ΕΞΟΡΙΑ, ΣΚΟΤΩΣΕΣ; ΠΟΙΝΗ ΘΑΝΑΤΟΥ.