Χθες Δευτέρα 25 Μαρτίου 2024 συμπληρώθηκαν ακριβώς 168 χρόνια από τα επιβλητικά εγκαίνια του ναού του Καθεδρικού Ιερού Ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.
Τα θυρανοίξια είχαν πραγματοποιηθεί την 25η Μαρτίου 1856 εν μέσω μεγάλης συγκίνησης των πιστών της παροικίας, οι οποίοι αισθάνθηκαν πως βρήκαν επιτέλους το χριστιανικό τους καταφύγιο. Πλέον μπορούσαν να προσεύχονται, να τελούν τα ιερά τους μυστήρια, να επικοινωνούν να στηρίζονται και κυρίως να μη νιώθουν «άστεγοι» ως ορθόδοξοι χριστιανοί.
Η θεμελίωση ενός τόσο λαμπρού Ναού, απέδιδε τόσο συμβολικά όσο και σημειολογικά, την απαιτούμενη αίγλη που επιθυμούσαν οι ίδιοι να προβάλουν προς τις άλλες ομογένειες της Αλεξάνδρειας, ως η κυρίαρχη Παροικία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού.
Γι’ αυτό και θεωρήθηκε το κόσμημα της χριστιανοσύνης όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά και στον κόσμο ολόκληρο. Την οικοδόμηση του Ναού αποφάσισε και υλοποίησε η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας με πρωτοβουλία κυρίως του πρώτου Προέδρου της και τότε Γενικού Προξένου της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια, Μιχαήλ Τοσίτσα και των Ιωάννη Δ’ Αναστάση και Στέφανου Ζιζίνια.
Όπως αναφέρεται, υπήρξε ανάγκη προκειμένου να εκκλησιάζεται το ποίμνιο σε κεντρικό ναό, δεδομένου ότι ο Καθεδρικός Ναός του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας του Αγίου Σάββα βρισκόταν τότε σε ακατοίκητη περιοχή.
Έτσι, με σχετικό έγγραφο της 23ης Ιανουαρίου 1844 ο τότε Πατριάρχης Αλεξανδρείας Ιερόθεος Α’ έδωσε την άδεια οικοδόμησης Ναού. Συγχρόνως ο Πατριάρχης στο έγγραφο αυτό προέτρεπε τους παροίκους να συμβάλουν όσο περισσότερο μπορούσε ο καθένας.
Την 16η Νοεμβρίου 1847, προεξάρχοντος του Πατριάρχη Ιεροθέου Β’ τέθηκε ο θεμέλιος λίθος σε οικόπεδο που δώρισε στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας ο Μιχαήλ Τοσίτσας.
Η οικοδόμηση του ναού διήρκεσε εννέα χρόνια και τα έξοδα καλύφτηκαν από εράνους.
Τα επιβλητικά εγκαίνια του ναού του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας πραγματοποιήθηκαν την 25η Μαρτίου 1856. Ο αρχιτέκτονας του ναού ήταν ο Ερμέτες Πιερρότης, ενώ σύμφωνα με τα αρχεία για την ολοκλήρωση του ναού εργάστηκε και ο αρχιτέκτονας Λούκοβιτς. Το 1885 ο αρχιτέκτονας Σόφιος επέβλεψε το έργο της προσθήκης της αριστερής πτέρυγας του ναού.
Ο Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας είναι ο μεγαλύτερος Ελληνορθόδοξος ναός που υπάρχει στην Αλεξάνδρεια και λειτουργεί μέχρι και σήμερα.
Η παρούσα του μορφή είναι αποτέλεσμα των επισκευών και των ανακαινίσεων που έχει δεχτεί σε τέσσερεις διαφορετικές χρονικές στιγμές από την ίδρυση του μέχρι και σήμερα (1892, 1926, 1930, 2002-2004).
Η τελευταία ανακαίνιση έγινε με τη στήριξη του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης» από το 2002 μέχρι και το 2004 και τα θυρανοίξια του ναού τελέσθηκαν την 25η Μαρτίου 2006, υπό του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου και του Πατριάρχου Αλεξανδρείας κ.κ. Θεοδώρου Β’, παρόντος του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Καρόλου Παπούλια.
Από τότε ο ναός διατηρεί την παλαιά του αίγλη και συγκεντρώνει τους εναπομείναντες Έλληνες, αλλά και τους περιηγητές από την Ελλάδα και άλλα μέρη της γης, κυρίως τους παλιούς Αλεξανδρινούς και εν γένει Αιγυπτιώτες που επισκέπτονται την Αλεξάνδρεια.
