Οι πρώτες πράξεις στην αγορά δείχνουν τιμές εκκίνησης από 4,5 έως 5 ευρώ το κιλό, ωστόσο η παραγωγή αναμένεται σημαντικά μειωμένη, φτάνοντας μόλις στο 60%-70% μιας κανονικής χρονιάς.
Η μείωση αυτή αποδίδεται στις ακραίες καιρικές συνθήκες του καλοκαιριού που επηρέασαν σοβαρά την καρποφορία, ενώ σε πανελλαδικό επίπεδο η παραγωγή εκτιμάται στους 250.000-270.000 τόνους.
«Ο καρπός είναι λιγοστός, αλλά το λάδι ποιοτικό»
Ο Γιώργος Σκαρπαλέζος, ιδιοκτήτης ελαιοτριβείου στη Μεσσηνία, περιγράφει την κατάσταση με ρεαλισμό:
«Περιμένουμε 50%-60% λιγότερη παραγωγή από πέρυσι. Ο καρπός είναι λίγος, αλλά το λάδι που βγαίνει δείχνει πολύ καλά χαρακτηριστικά, χαμηλή οξύτητα και ωραίο άρωμα».
Οι πρόσφατες βροχοπτώσεις έδωσαν μια προσωρινή ανάσα, κυρίως σε ορεινές περιοχές, ωστόσο οι ξηρές πεδινές ζώνες παραμένουν σε δύσκολη κατάσταση. Η χαμηλή παραγωγή συνδυάζεται με εκτόξευση του κόστους: τα μεροκάματα φτάνουν τα 70 ευρώ, ενώ τα καύσιμα και τα υλικά συγκομιδής πιέζουν περαιτέρω τα περιθώρια κέρδους.
Ο παραγωγός Παντελής Θεοδωράκης σημειώνει:
«Με 4,5 ευρώ το κιλό δεν βγαίνουμε. Τα έξοδα τρέχουν και δεν πληρωνόμαστε τον κόπο μας».
Παράλληλα, καθυστερήσεις στη δακοκτονία και ελλείψεις σε σκευάσματα δημιουργούν φόβους για προβλήματα στην ποιότητα του ελαιολάδου, κάτι που θα μπορούσε να πιέσει και τις τιμές παραγωγού.
Συναγερμός στην Κρήτη: Στο μισό η φετινή παραγωγή ελαιολάδου
Λειψυδρία, καύσωνες και δακοκτονία «γονάτισαν» τους παραγωγούς και η παραγωγή ελαιολάδου εκτιμάται ότι θα φτάσει μόλις το μισό της περσινής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Αντιπρόεδρος της Ένωσης Συνεταιριστικών Οργανώσεων Ελλάδας, Μιχάλης Καμπιτάκης, η φετινή παραγωγή δεν αναμένεται να ξεπεράσει τους 40.000–45.000 τόνους, έναντι των 80.000 τόνων που καταγράφηκαν την προηγούμενη χρονιά.
«Τα λιόφυτα εμφανίζουν ξηρασία, με τα δέντρα να απορροφούν υγρό από τους καρπούς για να επιβιώσουν», σημείωσε, εξηγώντας ότι το φαινόμενο αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου.
Οργή για τη δακοκτονία στην Κρήτη
Ο κ. Καμπιτάκης δεν έκρυψε την αγανάκτησή του για τη διακοπή της δακοκτονίας από το Υπουργείο, υπογραμμίζοντας ότι η απουσία της σε μια τόσο κρίσιμη περίοδο θα έχει καταστροφικές συνέπειες για τον κλάδο.
Η μη έγκαιρη αντιμετώπιση του δάκου, σε συνδυασμό με την ήδη μειωμένη ανθεκτικότητα των ελαιόδεντρων λόγω των κλιματικών συνθηκών, εντείνει ακόμη περισσότερο τις απώλειες στην παραγωγή.
Το «χρυσάφι» της Κρήτης, όπως συχνά αποκαλείται το ελαιόλαδο, βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή: η ποιότητα και η ποσότητα της παραγωγής του εξαρτώνται πλέον από την αντιμετώπιση αυτών των παραγόντων και από τον τρόπο που η Πολιτεία και οι αρμόδιοι φορείς θα στηρίξουν ουσιαστικά τον κλάδο.
Διεθνείς πιέσεις και ευκαιρίες
Στην Ισπανία, τη μεγαλύτερη παραγωγό χώρα, η φετινή παραγωγή εκτιμάται σε 1,3–1,4 εκατ. τόνους, ελαφρώς μειωμένη, γεγονός που μπορεί να στηρίξει διεθνώς τις τιμές. Αντίθετα, η Ιταλία αναμένει αύξηση 30%, διατηρώντας ωστόσο υψηλές τιμές στα 8–9 ευρώ/κιλό.
Σύμφωνα με την Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου (ΕΔΟΕ), η παγκόσμια παραγωγή θα καθορίσει τη φετινή πορεία της αγοράς. Ο πρόεδρος της, Μανώλης Γιαννούλης, τονίζει:
«Εάν η διεθνής παραγωγή κινηθεί χαμηλότερα, θα έχουμε καλύτερη απορρόφηση και στήριξη τιμών για το ελληνικό λάδι».
Στη Λακωνία, η πρώτη δημοπρασία του Αγροτικού Ελαιουργικού Συνεταιρισμού Αγίων Αποστόλων έδειξε θετικό κλίμα: το αγουρέλαιο έφτασε τα 7,85 ευρώ/κιλό, ξεπερνώντας τις αρχικές προσδοκίες.
Ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Παναγιώτης Μπατσάκης, ανέφερε:
«Η ζήτηση ήταν μεγάλη – πουλήσαμε 80 τόνους σε μία δημοπρασία. Αυτό δείχνει ότι η αγορά αναγνωρίζει την ποιότητα».
Κατά τη διάρκεια ημερίδας του ΠΑΣΕΛ και του Επιμελητηρίου Αρκαδίας, παρουσιάστηκαν τα νέα ευρωπαϊκά όρια για τα υπολείμματα πετρελαίου (MOAH) στα τρόφιμα – τα οποία από το 2027 θα μειωθούν σταδιακά από 4,0 σε 2,0 mg/kg, για λόγους ασφάλειας τροφίμων.
Ευρωπαϊκή απειλή για το ελληνικό ελαιόλαδο
Η ελαιοπαραγωγή στην Ελλάδα βρίσκεται αντιμέτωπη με μια νέα πρόκληση από τις Βρυξέλλες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει νέες ρυθμίσεις για τα όρια των ουσιών ΜΟΑΗ (Αρωματικοί Υδρογονάνθρακες Ορυκτελαίων) στο ελαιόλαδο, με την Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) να εκφράζει έντονες ανησυχίες για τις επιπτώσεις στον κλάδο.
Η Κομισιόν, παρά τα αβέβαια επιστημονικά δεδομένα που η ίδια παραδέχεται, επιμένει να θεσπίσει αυστηρά ποσοτικά όρια για τις ουσίες ΜΟΑΗ. Το προτεινόμενο σχέδιο κανονισμού αναμένεται να τεθεί προς ψηφοφορία τον Νοέμβριο 2025, με την ελληνική ελαιοπαραγωγή να κινδυνεύει να βρεθεί σε δύσκολη θέση.
Οι ΜΟΑΗ προέρχονται από ορυκτέλαια και μπορούν να φτάσουν στα τρόφιμα μέσω υλικών συσκευασίας, μηχανημάτων επεξεργασίας ή ακόμη και από το ίδιο το έδαφος. Η ανησυχία των ευρωπαίων ρυθμιστών στηρίζεται στο γεγονός ότι ορισμένες από αυτές τις ενώσεις ενδέχεται να έχουν καρκινογόνο δράση.
Το βασικό πρόβλημα, όπως επισημαίνει η 4Ε, είναι ότι οι σημερινές αναλυτικές μέθοδοι δεν μπορούν να διαχωρίσουν με ακρίβεια τις τοξικές από τις μη τοξικές ενώσεις, δημιουργώντας σύγχυση και ψευδή αποτελέσματα.
Σοβαρές επιπτώσεις για τον ελληνικό κλάδο
Το παρθένο ελαιόλαδο ενδέχεται να επηρεαστεί λιγότερο, αλλά δεν αποκλείεται να βρεθεί και αυτό «εκτός ορίων» σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Το πυρηνέλαιο αντιμετωπίζει μεγαλύτερη πρόκληση, καθώς οι φυσικές ενώσεις που περιέχει μπορούν να ανιχνευθούν λανθασμένα ως επικίνδυνες ΜΟΑΗ.
Τα ελαιοτριβεία και οι μονάδες επεξεργασίας πιθανώς θα αναγκαστούν να επενδύσουν σε νέο εξοπλισμό ή να τροποποιήσουν τις διαδικασίες παραγωγής τους, αυξάνοντας σημαντικά το κόστος συμμόρφωσης.
Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος το ελληνικό ελαιόλαδο να αποκλειστεί από αγορές ή να χάσει τη φήμη του ως υγιεινή τροφή. Αυτό θα πλήξει το brand του ελαιολάδου ως θεμελιώδους συστατικού της μεσογειακής διατροφής, κάτι που είναι κρίσιμο για τις ελληνικές εξαγωγές.
Πηγή: εφημερίδα ΜΑΚΕΛΕΙΟ
