Δεκατέσσερα χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης, τα στοιχεία της Eurostat αποτυπώνουν με τον πιο σκληρό τρόπο τη ζοφερή πραγματικότητα: οι Έλληνες παραμένουν κατά 26% φτωχότεροι σε πραγματικούς όρους σε σχέση με το 2010, παρά την πολυδιαφημισμένη «έξοδο από τα μνημόνια».
Την ώρα που χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ –οι οποίες ξεκινούσαν από σαφώς χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο– κατάφεραν να αυξήσουν το πραγματικό τους εισόδημα από 50% έως και 160%, η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα που δεν έχει ακόμη αναπληρώσει τις τεράστιες απώλειες της κρίσης.
Η εικόνα είναι αποκαρδιωτική:
Το πραγματικό διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα το 2024 ανέρχεται μόλις στο 74% του 2010, το χαμηλότερο ποσοστό σε όλη την Ε.Ε.
Ο μέσος όρος στην Ε.Ε. των 27 καταγράφει αύξηση άνω του 20% από το 2010, ενώ ακόμη και η Ευρωζώνη –παρά τις πιέσεις– εμφανίζει μεσοσταθμική άνοδο σχεδόν 5%.
Η Ελλάδα έχει διολισθήσει πλέον στην τρίτη χειρότερη θέση ως προς το ισοδύναμο διάμεσο διαθέσιμο εισόδημα, κάτω ακόμη και από χώρες όπως η Ρουμανία και η Βουλγαρία, που μας ξεπέρασαν μέσα σε ελάχιστα χρόνια.
Τα τρία Μνημόνια που εφαρμόστηκαν με απόλυτη πειθαρχία από τις τότε κυβερνήσεις, όχι μόνο βύθισαν την οικονομία σε πολυετή ύφεση, αλλά διέλυσαν την κοινωνική συνοχή και υπονόμευσαν κάθε προοπτική δημογραφικής και αναπτυξιακής ανάκαμψης.
Το αποτέλεσμα είναι μια κοινωνία με χαμηλούς μισθούς, υπέρογκο κόστος στέγασης και διαρκή ακρίβεια στα είδη πρώτης ανάγκης. Όλα αυτά, συνθέτουν ένα περιβάλλον που αποθαρρύνει τους 600.000 Έλληνες του brain drain να επιστρέψουν στη χώρα.
Η Eurostat καταγράφει επίσης το δραματικό ποσοστό της «σοβαρής υλικής και κοινωνικής στέρησης», το οποίο αγγίζει το 14% των Ελλήνων, υπερδιπλάσιο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (6,4%).
Συγκεκριμένα:
43% των νοικοκυριών δυσκολεύονται να πληρώσουν λογαριασμούς ή δάνεια.
44% αδυνατούν να καλύψουν έκτακτες ανάγκες περίπου 480 ευρώ.
46% δεν μπορούν να διαθέσουν χρήματα ούτε για μία εβδομάδα διακοπές.
Η στέρηση πλήττει πιο έντονα τις γυναίκες και τους νέους, ενώ τα φτωχότερα νοικοκυριά βιώνουν κυριολεκτικά ασφυξία.
Ακόμη πιο αποκαλυπτική είναι η αίσθηση που έχουν οι ίδιοι οι πολίτες για την καθημερινότητά τους. Στην Ελλάδα, δύο στους τρεις (66,8%) δηλώνουν ότι αισθάνονται φτωχοί, έναντι μόλις 23% στον μέσο όρο της Ε.Ε. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη, πολύ μακριά από χώρες που στο παρελθόν θεωρούσαμε «φτωχότερες».
Οι συνταξιούχοι μάλιστα, σε ποσοστό που ξεπερνά το 70%, βιώνουν έντονα την αίσθηση της φτώχειας, παρά το ότι στατιστικά βρίσκονται ελαφρώς πιο προστατευμένοι από άλλες κοινωνικές ομάδες.
Το 86% των Ελλήνων δηλώνει ότι αντιμετωπίζει δυσκολία να τα βγάλει πέρα – ποσοστό διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Το γεγονός αυτό δεν είναι απλώς στατιστικό μέγεθος: είναι ο καθρέφτης μιας κοινωνίας που καθημερινά μετρά απώλειες σε εισοδήματα, ευκαιρίες, ανθρώπινο δυναμικό και, τελικά, σε εθνική ισχύ.
Η Ελλάδα δεν έχει ακόμα ανακτήσει την οικονομική της αυτοπεποίθηση. Τα στοιχεία της Eurostat είναι καμπανάκι κινδύνου: χωρίς ουσιαστικές πολιτικές ανασυγκρότησης, η χώρα κινδυνεύει να παραμείνει εγκλωβισμένη σε έναν φαύλο κύκλο φτώχειας, κοινωνικής ανασφάλειας και μόνιμης υποβάθμισης στον ευρωπαϊκό χάρτη.
