Μία ιδιαίτερα δυσμενή εικόνα για την προσιτότητα κατοικίας στην Ελλάδα και εν γένει το στεγαστικό ζήτημα αποκαλύπτει η φετινή έρευνα της Deloitte, η οποία εξετάζει τις τάσεις της αγοράς κατοικίας σε 28 χώρες της Ευρώπης, καθώς και σε Ισραήλ και Τουρκία. Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι Έλληνες καλούνται να καταβάλουν 15,3 φορές τον ετήσιο ακαθάριστο μισθό τους για να αποκτήσουν ένα διαμέρισμα 70 τ.μ. στην Αθήνα -επίδοση που κατατάσσει τη χώρα στη δεύτερη χειρότερη θέση πανευρωπαϊκά.
Στην κορυφή της δυσκολίας βρίσκεται το Άμστερνταμ, όπου οι Ολλανδοί πρέπει να πληρώσουν 15,4 φορές το ετήσιο εισόδημά τους για αντίστοιχη κατοικία. Στον αντίποδα, πιο ευνοϊκή είναι η κατάσταση σε πόλεις όπως η Οντένσε (Δανία) και το Τορίνο (Ιταλία), όπου το αντίστοιχο μέγεθος περιορίζεται στις 4,9 φορές, ενώ στο Μάντσεστερ (Ηνωμένο Βασίλειο) διαμορφώνεται στις 5,3 φορές.
Η εικόνα για το στεγαστικό στις ευρωπαϊκές πόλεις
Η κατάταξη των πιο ακριβών πόλεων σε σχέση με τα εισοδήματα δείχνει:
- 1η θέση: Άμστερνταμ – 15,4 φορές τον ετήσιο μισθό
- 2η θέση: Αθήνα – 15,3 φορές
- 3η θέση: Πράγα – 15 φορές
Όπως σχολιάζεται στη μελέτη, τα υψηλά αυτά νούμερα αποκαλύπτουν έντονη ανισορροπία ζήτησης και προσφοράς σε συγκεκριμένες μητροπόλεις, ανεξάρτητα από τα επίπεδα εισοδημάτων.
Η Deloitte επισημαίνει ότι το έλλειμμα ιδιόκτητων κατοικιών και η αδυναμία πρόσβασης σε αυτές ενισχύει την αγορά μισθώσεων, με τα ενοίκια να αυξάνονται σημαντικά όχι μόνο σε πρωτεύουσες αλλά και σε πόλεις της περιφέρειας. Η κατάσταση επιβαρύνεται από:
- τα υψηλά επιτόκια,
- την αύξηση των ενοικίων,
- την επιβράδυνση της κατασκευής νέων κατοικιών.
Παρά τα εμπόδια, η ζήτηση παραμένει ισχυρή, ιδιαίτερα σε πόλεις με αυξανόμενο πληθυσμό.
Τιμές πώλησης: Πρωταθλητής το Λουξεμβούργο
Σε επίπεδο χωρών, το Λουξεμβούργο αναδεικνύεται η ακριβότερη αγορά με μέση τιμή 8.760 ευρώ/τ.μ. για νέες κατοικίες. Ακολουθούν:
- Ισραήλ: 6.131 ευρώ/τ.μ.
- Ηνωμένο Βασίλειο: 5.203 ευρώ/τ.μ.
Η Ελλάδα, παρά το διψήφιο άλμα 10,2% στις τιμές πώλησης μέσα σε έναν χρόνο, παραμένει στις φθηνότερες αγορές με μέση τιμή 1.792 ευρώ/τ.μ. Ωστόσο, η Αθήνα ξεχωρίζει από την υπόλοιπη χώρα:
- Μέση τιμή νέας κατοικίας: 4.098 ευρώ/τ.μ.
- 6η θέση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο αύξησης τιμών, με +10,8%.
Οι ακριβότερες πόλεις:
- Τελ Αβίβ: 13.970 ευρώ/τ.μ.
- Πόλη Λουξεμβούργου: 11.074 ευρώ/τ.μ.
- Φρανκφούρτη: 10.800 ευρώ/τ.μ.
- Παρίσι: 10.760 ευρώ/τ.μ.
Στον αντίποδα, η φθηνότερη αγορά καταγράφεται στην Άγκυρα, με μόλις 905 ευρώ/τ.μ., ενώ σε επίπεδα Πάτρας κινείται η Κωνσταντινούπολη (1.469 ευρώ/τ.μ. έναντι 1.457 ευρώ/τ.μ. στην ελληνική πόλη).
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στο στεγαστικό
Η μελέτη καταγράφει εντυπωσιακές αυξήσεις σε επιμέρους πόλεις:
- Κρακοβία: +28,1%
- Ιερουσαλήμ: +25,2%
- Τίρανα & Αυλώνα: +25%
- Αθήνα: +10,8% (6η θέση σε 25 πρωτεύουσες)
Βέβαια, στην εγχώρια αγορά, η Αθήνα παραμένει «φθηνή» για τους ξένους. Παρά την εκρηκτική αύξηση ενοικίων στην Ελλάδα, η Αθήνα με μέσο όρο 12,7 ευρώ/τ.μ. θεωρείται ακόμη προσιτή για τους ενοικιαστές.
Ενδεικτικά:
- Λουξεμβούργο: 43,4 ευρώ/τ.μ.
- Παρίσι: 32 ευρώ/τ.μ.
- Δουβλίνο: 31,7 ευρώ/τ.μ.
- Βαρκελώνη: 29,9 ευρώ/τ.μ.
Οι φθηνότερες πόλεις:
- Δυρράχιο: 4,9 ευρώ/τ.μ.
- Αυλώνα: 5 ευρώ/τ.μ.
- Πάτρα: 7 ευρώ/τ.μ.
Στεγαστική πίστη: Επιτόκια σε ανοδική τροχιά
Η Deloitte αφιερώνει ξεχωριστή ενότητα στη στεγαστική πίστη, τονίζοντας ότι τα επιτόκια αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για το κόστος δανεισμού. Είναι χαρακτηριστικό πως το μέσο επιτόκιο στην Ευρώπη (2024) κυμαίνεται στο 4,36%, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην 8η θέση με 4,61%.
Χώρες με τα υψηλότερα επιτόκια:
- Ουγγαρία: 9,35%
- Πολωνία: 7,67%
- Ρουμανία: 6,89%
- Νορβηγία: 5,66%
- Αλβανία: 5,26%
- Τσεχία: 5,07%
Χώρες με τα χαμηλότερα επιτόκια:
- Βουλγαρία: 2,83%
- Κροατία: 2,86%
- Τουρκία: 3,01%
Ετήσιες μεταβολές επιτοκίων
Η μεγαλύτερη αύξηση επιτοκίων σημειώθηκε στην Ουγγαρία (+195 μονάδες βάσης), ενώ σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν και σε:
- Τουρκία & Πορτογαλία: +83 μ.β.
- Νορβηγία: +82 μ.β.
- Ελλάδα: +51 μ.β.
- Σλοβακία: +32 μ.β.
- Βοσνία-Ερζεγοβίνη: +27 μ.β.
Αντίθετα, 18 από τις 28 χώρες είδαν μείωση επιτοκίων, με μεγαλύτερες πτώσεις σε:
- Σερβία: -82 μ.β.
- Ρουμανία & Ιταλία: -79 μ.β.
- Λουξεμβούργο: -77 μ.β.
- Τσεχία & Κροατία: -74 μ.β.
- Δανία: -71 μ.β.
Η έκθεση της Deloitte αποτυπώνει ένα ζοφερό σκηνικό για την ελληνική αγορά κατοικίας. Οι Έλληνες βρίσκονται αντιμέτωποι με τιμές αγοράς δυσανάλογες των εισοδημάτων, αυξανόμενα ενοίκια και επιτόκια που δυσκολεύουν την πρόσβαση σε στεγαστικά δάνεια.
Η Ελλάδα μπορεί να παραμένει τυπικά μία από τις φθηνότερες αγορές σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ωστόσο η πραγματική αγοραστική δύναμη των πολιτών τη φέρνει στη δεύτερη χειρότερη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά την απόκτηση κατοικίας.
