Η ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΑΠΕΙΛΕΙ ΜΕ ΚΥΡΩΣΕΙΣ, Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΡΥΒΕΙ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ – Ο ΜΗΤΣΟΤΑΚΗΣ «ΜΟΙΡΑΖΕΙ ΔΩΡΑ» ΠΟΥ ΕΠΕΒΑΛΕ Η ΕΥΡΩΠΗ ΕΔΩ ΚΑΙ 18 ΜΗΝΕΣ – ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΣΚΟΠΙΜΗ ΣΤΟΝ ΦΠΑ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΕΙ ΩΣ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΟΧΗ ΣΤΗ ΔΕΘ

Σε τροχιά σύγκρουσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να βρίσκεται η ελληνική κυβέρνηση, καθώς η Κομισιόν απηύθυνε αιτιολογημένη γνώμη – το δεύτερο και κρίσιμο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει – ζητώντας από την Ελλάδα να συμμορφωθεί άμεσα με ευρωπαϊκή οδηγία που επιτρέπει τη μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά. Η χώρα έχει ήδη καθυστερήσει περισσότερο από 18 μήνες να ενσωματώσει την οδηγία στο εθνικό της δίκαιο, γεγονός που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε παραπομπή στο Δικαστήριο της Ε.Ε.

Σύμφωνα με πηγές της Επιτροπής, η Ελλάδα έχει πλέον στη διάθεσή της προθεσμία δύο μηνών για να νομοθετήσει τα προβλεπόμενα μέτρα. Εφόσον δεν το πράξει, αντιμετωπίζει σοβαρό ενδεχόμενο ευρωπαϊκής καταδίκης και επιβολής προστίμων, κάτι που θα πλήξει τόσο την οικονομική εικόνα της χώρας όσο και την πολιτική αξιοπιστία της κυβέρνησης.

Τι προβλέπει η ευρωπαϊκή οδηγία

Η Οδηγία (ΕΕ) 2022/542, η οποία έπρεπε να έχει ενσωματωθεί έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2023, δίνει στα κράτη-μέλη τη δυνατότητα να εφαρμόσουν μειωμένους, υπερμειωμένους ή ακόμα και μηδενικούς συντελεστές ΦΠΑ σε συγκεκριμένες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών πρώτης ανάγκης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• βασικά τρόφιμα και ποτά

• φάρμακα και ιατρικές υπηρεσίες

• παιδικά είδη και σχολικά υλικά

• βιβλία, εφημερίδες και περιοδικά

• υπηρεσίες ενέργειας και μεταφορών

Σκοπός της οδηγίας είναι να επιτρέψει μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη-μέλη για την ανακούφιση των νοικοκυριών από τον πληθωρισμό και τη μείωση του κόστους ζωής – μέτρα που κρίνονται κρίσιμα σε περίοδο οικονομικής αστάθειας.

Και δεύτερη οδηγία σε εκκρεμότητα

Εκτός από την Οδηγία για τον ΦΠΑ, η Κομισιόν εγκαλεί την Ελλάδα και για καθυστέρηση στην ενσωμάτωση της Οδηγίας 2020/285, η οποία αφορά ένα νέο απλουστευμένο φορολογικό καθεστώς για τις μικρές επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών έως 85.000 ευρώ. Η οδηγία αυτή επιδιώκει τη μείωση της γραφειοκρατίας και της φορολογικής επιβάρυνσης για τους πολύ μικρούς επαγγελματίες – μια κοινωνική ομάδα που επλήγη σφόδρα από την ακρίβεια, την ενεργειακή κρίση και τα δυσβάσταχτα έξοδα λειτουργίας.

Πιθανή πολιτική εκμετάλλευση μέσω της ΔΕΘ;

Το γεγονός ότι η κυβέρνηση καθυστέρησε επί 1,5 χρόνο την ενσωμάτωση της οδηγίας έχει ήδη πυροδοτήσει σφοδρές αντιδράσεις στην αντιπολίτευση. Στελέχη της κάνουν λόγο για σκόπιμη πολιτική επιλογή, ώστε η αναμενόμενη νομοθέτηση εντός Σεπτεμβρίου να παρουσιαστεί από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) ως πρωτοβουλία της κυβέρνησης και “δώρο” στους πολίτες, ενώ στην πραγματικότητα αποτελεί καθυστερημένη ευρωπαϊκή υποχρέωση.

Χρήστες στα κοινωνικά δίκτυα κατηγορούν την κυβέρνηση ότι επιχειρεί να εκμεταλλευτεί ένα υποχρεωτικό μέτρο κοινωνικής ανακούφισης για επικοινωνιακούς λόγους, την ώρα που η χώρα απειλείται με κυρώσεις. «Το παρουσιάζουν σαν επίτευγμα, ενώ το επιβάλλει η Ευρώπη εδώ και ενάμιση χρόνο» αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Επιπτώσεις – Ποιος χάνει και ποιος κερδίζει

Η καθυστέρηση της ενσωμάτωσης έχει ήδη στοιχίσει ακριβά στους καταναλωτές, αφού προϊόντα και υπηρεσίες πρώτης ανάγκης παραμένουν σε κανονικούς ή μόνο ελαφρώς μειωμένους συντελεστές ΦΠΑ, επιβαρύνοντας καθημερινά τα νοικοκυριά. Παράλληλα, χιλιάδες μικρομεσαίοι επαγγελματίες δεν έχουν ακόμη τη δυνατότητα να επωφεληθούν από το απλουστευμένο καθεστώς, παραμένοντας σε καθεστώς αυξημένης φορολογικής επιβάρυνσης και πολύπλοκης γραφειοκρατίας.

Τι σημαίνει “αιτιολογημένη γνώμη”

Η αιτιολογημένη γνώμη είναι το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας επί παραβάσει της ΕΕ. Εφόσον η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί εντός της δίμηνης διορίας, η Επιτροπή μπορεί να παραπέμψει την υπόθεση στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, το οποίο έχει τη δυνατότητα να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις.

Το επόμενο βήμα

Με δεδομένη τη χρονική πίεση και την πολιτική φόρτιση ενόψει της ΔΕΘ, η κυβέρνηση Μητσοτάκη καλείται πλέον να κινηθεί ταχύτατα και με διαφάνεια, αποφεύγοντας τις επικοινωνιακές υπερβολές και εφαρμόζοντας πλήρως όσα ορίζει το ευρωπαϊκό δίκαιο. Η άμεση μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, σε συνδυασμό με φορολογικές ελαφρύνσεις στις μικρές επιχειρήσεις, θα μπορούσε να προσφέρει ουσιαστική ανακούφιση στην κοινωνία, χωρίς να παρουσιάζεται ως “δώρο” ή “χάρη”.

Η εφαρμογή των ευρωπαϊκών οδηγιών δεν είναι επιλογή. Είναι υποχρέωση – και όσο καθυστερεί, τόσο μεγαλώνει το κόστος για πολίτες και κράτος.