Μια οικονομική καταιγίδα συγκεντρώνεται πάνω από τη Γαλλία, έτοιμη να πυροδοτήσει μια κρίση που μπορεί να συντρίψει όχι μόνο το Παρίσι αλλά ολόκληρη την Ευρώπη, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των συνεπειών.
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας, που φτάνει τα 3 τρισεκατομμύρια ευρώ, αποτελεί μια ωρολογιακή βόμβα, έτοιμη να εκραγεί το φθινόπωρο του 2025. Με ένα τοξικό μείγμα διογκούμενου ελλείμματος, υπερτροφικού κράτους πρόνοιας και βαθιάς οικονομικής ύφεσης, η Γαλλία οδεύει προς ένα δημοσιονομικό αδιέξοδο που απειλεί να παρασύρει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια πρωτοφανή κρίση, με την Ελλάδα να κινδυνεύει να πληρώσει βαρύ τίμημα.
Ο Ζελένσκι έφτασε στις Βρυξέλλες-Φον ντερ Λάιεν: Η ΕΕ θα συνεχίζει να στηρίζει την Ουκρανία για όσο χρειαστεί
Το δημόσιο χρέος της Γαλλίας δεν δημιουργήθηκε απότομα, αλλά είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πολιτικής κουλτούρας κρατικού παρεμβατισμού, με υψηλές κοινωνικές δαπάνες και συχνή ανοχή στα ελλείμματα. Η σταθερή δημοσιονομική επιδείνωση δεν οδήγησε σε πειθαρχία ούτε σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αντιθέτως, συνεχίστηκε, παρά τις επανειλημμένες συστάσεις της Ε.Ε.
Το γαλλικό χρέος, στο 114% του ΑΕΠ, συνιστά μια δυσοίωνη πραγματικότητα. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Φρανσουά Μπαϊρού, παλεύοντας να περιορίσει το έλλειμμα από 5,8% σε 5,4% του ΑΕΠ για το 2025, κατάφερε να εξοικονομήσει μόλις 5 δισεκατομμύρια ευρώ – μια σταγόνα στον ωκεανό μπροστά στο βουνό των 3 τρισεκατομμυρίων.
Οι αγορές ομολόγων, με τις αποδόσεις των 10ετών γαλλικών ομολόγων να ανεβαίνουν στο 3,3% (αύξηση 30 μονάδων βάσης σε ένα χρόνο), στέλνουν ένα σαφές μήνυμα: το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους, που φτάνει τα 67 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, πνίγει την οικονομία.
Αυτό το ποσό, 16 δισεκατομμύρια περισσότερα από πέρσι, στερεί από τη Γαλλία κάθε περιθώριο ελιγμών, αφήνοντάς την εκτεθειμένη σε έναν επικείμενο κίνδυνο κατάρρευσης. Η Γαλλία, με κρατικές δαπάνες στο 57% του ΑΕΠ – τις υψηλότερες στην ΕΕ – έχει φτάσει σε ένα σημείο χωρίς επιστροφή. Το υπερτροφικό κράτος πρόνοιας, που κάποτε θεωρούνταν σύμβολο κοινωνικής δικαιοσύνης, έχει μετατραπεί σε οικονομικό εφιάλτη.
Οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις του Bayrou, με περικοπές 44 δισεκατομμυρίων ευρώ, πάγωμα συντάξεων, συγχώνευση δημόσιων φορέων και περιορισμούς στην υγειονομική κάλυψη, είναι μια απεγνωσμένη προσπάθεια να αποτραπεί το αναπόφευκτο. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα κινδυνεύουν να πυροδοτήσουν κοινωνικές αναταραχές, καθώς οι Γάλλοι, με ιστορικό μαζικών απεργιών και ταραχών, δεν είναι γνωστοί για την ανοχή τους σε περικοπές κοινωνικών παροχών.
Η κρίση χρέους της Γαλλίας δεν είναι απομονωμένη – είναι ο κρίκος που μπορεί να καταρρεύσει, παρασύροντας ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Οι αγορές ομολόγων, που παρακολουθούν στενά την κατάσταση, γνωρίζουν ότι η Γαλλία, μαζί με την Ιταλία και την Ισπανία, έχει επιβιώσει χάρη στις παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), η οποία κατέστειλε τις αναταραχές από την εποχή της ελληνικής κρίσης χρέους πριν από 15 χρόνια.
Όμως, η ικανότητα της ΕΚΤ να συνεχίσει να «σώζει» χώρες με υπέρογκα χρέη φθίνει, καθώς ο παγκόσμιος εμπορικός πόλεμος με τις ΗΠΑ και η επιδεινούμενη ευρωπαϊκή ύφεση περιορίζουν τα περιθώρια. Αν ο προϋπολογισμός της Γαλλίας αποτύχει να εγκριθεί το φθινόπωρο, οι αγορές μπορεί να πανικοβληθούν, πυροδοτώντας ένα ντόμινο που θα πλήξει την Ιταλία, την Ισπανία και, τελικά, μικρότερες οικονομίες όπως η Ελλάδα.
Οι συνέπειες για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, που ακόμα φέρει τις ουλές της δικής της κρίσης χρέους, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη. Με την οικονομία της να εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ευρωπαϊκή σταθερότητα και τον τουρισμό, μια κρίση στη Γαλλία θα μπορούσε να προκαλέσει σοκ στις διεθνείς αγορές, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού για την Ελλάδα.
Οι ελληνικές τράπεζες, που κατέχουν ευρωπαϊκά ομόλογα, κινδυνεύουν από πτώση της αξίας τους, ενώ η ελληνική εξαγωγική αγορά, ήδη πιεσμένη από την ευρωπαϊκή ύφεση, θα δεχθεί νέο πλήγμα. Οι πολίτες, που ήδη παλεύουν με την ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση, θα αντιμετωπίσουν ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς οι τιμές των βασικών αγαθών θα εκτοξευθούν και οι ευκαιρίες απασχόλησης θα συρρικνωθούν.
Η πρόταση του Bayrou για δημοψήφισμα στον προϋπολογισμό του 2026, αν και τολμηρή, κινδυνεύει να πυροδοτήσει περαιτέρω αναταραχές, ειδικά με μέτρα όπως η κατάργηση της 8ης Μαΐου ως δημόσιας αργίας, που θεωρείται από πολλούς Γάλλους προσβολή στην εθνική τους ταυτότητα. Αν η Γαλλία βυθιστεί σε κοινωνική αναταραχή, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με τις παράπλευρες συνέπειες: μείωση τουριστικών ροών από την Ευρώπη, πτώση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης και πιθανή επιστροφή της αβεβαιότητας που στοίχειωσε τη χώρα πριν από μια δεκαετία.
Καθώς η ύφεση βαθαίνει, η αποβιομηχάνιση της Γαλλίας (με τον δείκτη PMI στη μεταποίηση στο 48 και στον κατασκευαστικό κλάδο στο 43) αντικατοπτρίζει την ευρύτερη ευρωπαϊκή παρακμή. Η Ελλάδα, με την εύθραυστη οικονομία της, δεν μπορεί να αντέξει άλλο ένα κύμα κρίσης. Το φθινόπωρο του 2025 πλησιάζει απειλητικά, και μαζί του έρχεται ο κίνδυνος ενός νέου ευρωπαϊκού δράματος, που μπορεί να αλλάξει για πάντα το τοπίο της ηπείρου και τη ζωή των Ελλήνων.
