Η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε επίσημα δεκτή την ένσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα SAFE, επικαλούμενη λόγους ασφάλειας και κατοχής ευρωπαϊκών εδαφών. Την ίδια στιγμή, η Ελλάδα —παρά τις δηλώσεις περί “σταθερής στάσης” απέναντι στην Άγκυρα— εμφανίζεται για ακόμη μία φορά επιφυλακτική και διστακτική, αφήνοντας στην Κύπρο το βάρος της σύγκρουσης.
Η Κύπρος λέει “όχι” – η ΕΕ το αποδέχεται
Όπως δήλωσε ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης στις Βρυξέλλες, η ΕΕ αποδέχθηκε πλήρως τη θέση της Κύπρου ότι καμία τρίτη χώρα που κατέχει εδάφη ή απειλεί κράτος-μέλος δεν μπορεί να συμμετέχει στα ευρωπαϊκά εργαλεία άμυνας.
«Είμαι ικανοποιημένος που η θέση μας για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο SAFE έχει υιοθετηθεί», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Χριστοδουλίδης, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα αλλά και προς τους εταίρους που επιλέγουν να “κλείνουν τα μάτια” στην κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους από τουρκικά στρατεύματα.
Ο Υπουργός Άμυνας της Κύπρου, Βασίλης Πάλμας, είχε προηγουμένως ενημερώσει την Ύπατη Εκπρόσωπο Κάγια Κάλας και τον Επίτροπο Άμυνας Άντριους Κουμπίλιους για τις «σοβαρές ανησυχίες» της Λευκωσίας, επαναλαμβάνοντας ότι η συμμετοχή της Τουρκίας θα αποτελούσε ευθεία πρόκληση για το ευρωπαϊκό δίκαιο και τις ίδιες τις αρχές της Ένωσης.
Η Ελλάδα περιορίζεται σε δηλώσεις — η διπλωματία των “προϋποθέσεων”
Αντίθετα, η Αθήνα, αν και επανέλαβε μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών πως “θα ασκήσει βέτο” αν η Άγκυρα δεν ανακαλέσει το casus belli του 1995, στην πράξη δεν έχει αναλάβει καμία πρωτοβουλία στο τραπέζι των Βρυξελλών.
Η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Λάνα Ζωχίου, δήλωσε ότι «όσο παραμένει το casus belli, η Ελλάδα δεν θα αποδεχθεί τη συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE». Όμως, πίσω από τις δηλώσεις αυτές, δεν υπήρξε καμία επίσημη κίνηση βέτο — ούτε καν δημόσια επιστολή ή ρηματική διακοίνωση προς την ΕΕ, όπως έκανε η Κύπρος.
Το αποτέλεσμα; Η Ελλάδα αρκείται να “προειδοποιεί”, την ώρα που η Λευκωσία πράττει. Μία στάση που πολλοί στην Ευρώπη διαβάζουν ως διγλωσσία και φοβικότητα απέναντι σε μια Τουρκία που συνεχίζει να προκαλεί σε Αιγαίο, Κύπρο και Θράκη.
Το ΝΑΤΟ πιέζει υπέρ της Τουρκίας — η Αθήνα σιωπά
Την ίδια ώρα, ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, φέρεται να υποστήριξε την τουρκική αίτηση συμμετοχής στο SAFE, επικαλούμενος «την ανάγκη συντονισμού ΕΕ-ΝΑΤΟ». Ενώ η Κύπρος αντιδρά με σαφήνεια και συνέπεια, η ελληνική κυβέρνηση δεν εξέφρασε καμία δημόσια αντίδραση στις δηλώσεις Ρούτε — παρά το γεγονός ότι η Τουρκία απειλεί ευθέως με πολεμική ενέργεια αν η Ελλάδα ασκήσει το κυριαρχικό της δικαίωμα για επέκταση χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια.
Η Κύπρος εξασφαλίζει κονδύλια – η Ελλάδα εξασφαλίζει σιωπή
Ενδεικτικό της διαφοράς στάσης είναι ότι η Κύπρος έχει ήδη εξασφαλίσει πάνω από 1 δισ. ευρώ για στρατιωτικά προγράμματα μέσω του SAFE, ενώ τα υπόλοιπα 18 συμμετέχοντα κράτη ετοιμάζουν τα σχέδιά τους για το επόμενο πενταετές διάστημα. Η Αθήνα, αν και δικαιούται χρηματοδότηση, δεν έχει παρουσιάσει ακόμα ολοκληρωμένο σχέδιο, με το Υπουργείο Άμυνας να επικαλείται “εσωτερικές αξιολογήσεις”.
Επιλογή ή ατολμία;
Η στάση της κυβέρνησης προκαλεί έντονη κριτική ακόμη και εντός Ελλάδας. Διπλωματικοί κύκλοι σημειώνουν ότι η Αθήνα δείχνει για ακόμη μια φορά να ακολουθεί, αντί να ηγείται, αφήνοντας σε μικρότερα κράτη-μέλη όπως η Κύπρος το δύσκολο έργο της υπεράσπισης ευρωπαϊκών αρχών και κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η απόφαση της ΕΕ να αποδεχθεί το κυπριακό «όχι» συνιστά διπλωματική ήττα για την Άγκυρα, αλλά και δοκιμασία αξιοπιστίας για την Ελλάδα: θα επιλέξει να σταθεί στο πλευρό της Κύπρου με πράξεις — ή θα συνεχίσει να παρακολουθεί σιωπηλά, μετρώντας “ισορροπίες” την ώρα που άλλοι χαράζουν πολιτική;
