ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ! ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ-ΚΑΜΠΑΝΑΚΙ – 369.000 ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ 20-64 ΕΤΩΝ ΖΟΥΝ ΠΛΕΟΝ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ – ΕΚΡΗΞΗ 71% ΣΤΟΥΣ ΠΤΥΧΙΟΥΧΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΟ 2014, ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ, ΓΗΡΑΝΣΗ-ΡΕΚΟΡ ΚΑΙ ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΗ ΒΟΜΒΑ ΠΟΥ ΑΠΕΙΛΕΙ ΤΗΝ ΥΠΑΡΞΗ ΜΑΣ

Η μετανάστευση των Ελλήνων προς το εξωτερικό δεν έχει ανακοπεί, όπως προκύπτει από την τελευταία έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για τη δημοσιονομική βιωσιμότητα. εγκαταλείποντας 

Η εξέλιξη αυτή έχει διπλή αρνητική διάσταση, καθώς από τη μία πλευρά αποδυναμώνει την ποιότητα του εργατικού δυναμικού, αφού μεταναστεύουν κυρίως πτυχιούχοι και εξειδικευμένοι επαγγελματίες, και από την άλλη επιβαρύνει το ασφαλιστικό σύστημα, καθώς χάνεται ένα κρίσιμο τμήμα νέων εργαζομένων, την ώρα που οι γεννήσεις μειώνονται.

Πάνω από 369.000 Έλληνες στο εξωτερικό

Με βάση τα στοιχεία της Eurostat, που παραθέτει το Ελεγκτικό Συνέδριο, το 2024, 369.300 Έλληνες ηλικίας 20-64 ετών ζούσαν σε χώρες της ΕΕ και της ΕΖΕΣ (Ελβετία, Νορβηγία, Ισλανδία και Λιχτενστάιν). Σε σχέση με το 2023, καταγράφεται αύξηση 3,5%, τη στιγμή που κυβερνητικά στελέχη υποστηρίζουν ότι το brain drain έχει ανακοπεί.

Ακόμη πιο αποκαλυπτική είναι η εικόνα για τους πτυχιούχους, που δείχνει ότι ο αριθμός των Ελλήνων με ανώτατη εκπαίδευση που ζουν στο εξωτερικό αυξήθηκε κατά 71% την περίοδο 2014-2024. Μόνο το 2024 υπολογίζεται ότι 117.000 πτυχιούχοι Έλληνες βρίσκονται σε χώρες της ΕΕ και της ΕΖΕΣ, αριθμός αυξημένος κατά 9.600 άτομα από το προηγούμενο έτος.

Δημογραφική «βόμβα»

Η συνεχιζόμενη μετανάστευση έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά παραγόντων που οξύνουν το δημογραφικό πρόβλημα και πιέζουν το ασφαλιστικό σύστημα. Οι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά το συνταξιοδοτικό και το ασφαλιστικό είναι:

• Αρνητικό φυσικό ισοζύγιο. Το 2024 οι γεννήσεις υπολείπονταν των θανάτων κατά 58.449, με τη δεκαετία να δείχνει σταθερή επιδείνωση.
• Συρρίκνωση του πληθυσμού. Από το 2011 έως το 2024 ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 415.000 άτομα, ενώ για το 2070 προβλέπεται να φτάσει τα 7,77 εκατ., δηλαδή 3,04 εκατ. λιγότερα από το 2011.
• Κατάρρευση της γονιμότητας. Ο δείκτης ολικής γονιμότητας έπεσε στο 1,26 το 2023, πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης του πληθυσμού (2,1) και χαμηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (1,38).
• Ραγδαία γήρανση του πληθυσμού. Ο δείκτης γήρανσης ανέβηκε στις 178,5 μονάδες το 2024, από 171,8 το 2023. Δηλαδή σε κάθε 100 παιδιά αντιστοιχούν σχεδόν 179 άτομα άνω των 65.
• Αύξηση προσδόκιμου ζωής. Αν οι προβλέψεις επαληθευτούν, έως το 2070 το προσδόκιμο ζωής θα αυξηθεί κατά 7,1 έτη για τους άνδρες και 5,8 για τις γυναίκες. Χωρίς αύξηση των ορίων ηλικίας, ο συνταξιοδοτικός χρόνος θα επεκταθεί, επιβαρύνοντας τη δαπάνη.
• Άνοδος του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων. Το 2024 ο δείκτης εξάρτησης έφτασε στο 40%, από 39% το 2023, ενώ ο μέσος ευρωπαϊκός είναι στο 37%. Αυτό σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι «σηκώνουν» όλο και μεγαλύτερο βάρος.
• Ισοζύγιο μετανάστευσης. Η καθαρή μετανάστευση το 2024 ήταν θετική κατά 42.658 άτομα, με αύξηση σε σχέση με το 2022. Ωστόσο, περιλαμβάνει και όσους αναζητούν διεθνή ή προσωρινή προστασία, γεγονός που δεν αντισταθμίζει τις απώλειες του εργατικού δυναμικού υψηλής ειδίκευσης.