Το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ, μέσω του Γραφείου Ελέγχου Περιουσιακών Στοιχείων Ξένου (OFAC), ανακοίνωσε σήμερα μια σειρά από κυρώσεις σε δίκτυο εταιρειών και μεσαζόντων που χρηματοδοτούν τις ιρανικές ένοπλες δυνάμεις μέσω πωλήσεων πετρελαίου. Κυρώσεις που χτυπούν «καρφί» και το Μαξίμου με τους Μπάκο και Καϋμενάκη άμεσους εμπλεκόμενους. Οι πωλήσεις αυτές, ιδιαίτερα μετά την ήττα του Ιράν στον πόλεμο των 12 ημερών με το Ισραήλ, αποτελούν βασική πηγή εσόδων για τον ιρανικό στρατό, βοηθώντας τόσο στον εξοπλισμό όσο και στην ανασυγκρότηση των δυνάμεών του.
Ο Υπουργός Οικονομικών Scott Bessent τόνισε ότι «η αποσταθεροποίηση των εσόδων του ιρανικού καθεστώτος είναι κρίσιμη για τον περιορισμό των πυρηνικών του φιλοδοξιών». Στο πλαίσιο αυτό, οι κυρώσεις δεν περιορίζονται μόνο σε εταιρείες και μεσάζοντες, αλλά επεκτείνονται και σε έξι πλοία που αποτελούν μέρος του λεγόμενου shadow fleet, του σκοτεινού στόλου δεξαμενόπλοιων μέσω του οποίου το Ιράν εξάγει πετρέλαιο, συχνά παρακάμπτοντας διεθνείς κυρώσεις.
Η εμπλοκή ελληνικών εταιρειών
Μεταξύ των εταιρειών που εντοπίστηκαν, ιδιαίτερη σημασία έχουν οι ελληνικές εφοπλιστικές εταιρείες, όπως η Altomare S.A., των Μπάκου και Καϋμενάκη που δραστηριοποιείται στη διαχείριση του πλοίου KALLISTA (IMO 9411965). Ιδιοκτήτης φαίνεται κάποιος Φώτης Γιαννόπουλος που προφανώς πρόκειται για «μπροστινό». Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μεταδίδει το αμερικανικό ΥΠΟΙΚ, το πλοίο, εγγεγραμμένο στον Παναμά, μετέφερε σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια ιρανικού πετρελαίου στις αρχές του 2025 για λογαριασμό της Sepehr Energy Jahan, του βραχίονα πωλήσεων πετρελαίου του ιρανικού στρατού. Οι δύο επιχειρηματίες που έχουν «χωθεί» παντού, κατέχουν συμφέρον στο πλοίο, το οποίο εντάσσεται στον μακρύ κατάλογο πλοίων που χρησιμοποιούνται για να καλύψουν την προέλευση του ιρανικού πετρελαίου.
Η ανακοίνωση του αμερικανικού ΥΠΟΙΚ έρχεται να ξεσκεπάσει την ανακοίνωση των δύο επιχειρηματιών – «φίλων» του Μητσοτάκη, οι οποίοι είχαν εκδώσει ανακοίνωση το Σάββατο 22 Νοεμβρίου με την οποία δήλωναν ότι δεν συναλλάσσονται με το Ιράν και ότι σέβονται όλους τους διεθνείς κανονισμούς.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, «η Εταιρεία μας ενημερώθηκε σήμερα το πρωί ότι συμπεριελήφθη σε κατάλογο κυρώσεων της αμερικανικής υπηρεσίας OFAC.
Η Εταιρεία εκφράζει την πλήρη έκπληξη και απογοήτευσή της για τη συγκεκριμένη αναφορά, καθώς το διαχειριζόμενο πλοίο κατά το επίμαχο χρονικό διάστημα με βάση την ανακοίνωση των αρχών, όντας ναυλωμένο από φερέγγυους και αξιόπιστους ναυλωτές βρισκόταν στο λιμάνι της Μπάσρα στο Ιράκ σε διαδικασία φόρτωσης με τελικό προορισμό το λιμάνι εκφόρτωσης στο Παραντίπ, στην Ινδία.
Η Εταιρεία μας δηλώνει κατηγορηματικά ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τα γεγονότα που αναφέρονται και ουδέποτε πραγματοποίησε οποιαδήποτε ενέργεια που θα μπορούσε να συνδέεται με τις κατηγορίες ή να εγείρει ζητήματα συμμόρφωσης με τις αμερικανικές κυρώσεις (sanctions).
Καθ’ όλο το διάστημα της λειτουργίας μας, τηρούμε απαρέγκλιτα όλους τους διεθνείς κανονισμούς, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων των ΗΠΑ, της ΕΕ και των διεθνών οργανισμών.
Η Εταιρεία μας μέσω των συμβούλων της έχει προχωρήσει άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες για τη διόρθωση της καταχώρησης στη λίστα των κυρώσεων, την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης και την αποκατάσταση της φήμης της εταιρείας δηλώνοντας παράλληλα ότι θα συνεχίσει να συνεργάζεται με διαφάνεια με όλες τις αρμόδιες αρχές».
Άλλες ελληνικές εταιρείες που εμφανίζονται σε παρόμοιες δραστηριότητες περιλαμβάνουν εγγεγραμμένα πλοία μέσω Παναμά, Λιβερίας και άλλων χωρών, τα οποία λειτουργούν στο πλαίσιο της διεθνούς «σκιάς» των ιρανικών μεταφορών πετρελαίου. Η OFAC επισημαίνει ότι οι εταιρείες αυτές, συχνά με ελληνική ιδιοκτησία, συνεργάζονται με διεθνείς μεσάζοντες για να εκτελέσουν μεταφορές εκατομμυρίων βαρελιών ιρανικού πετρελαίου, αποφεύγοντας ταυτόχρονα τον άμεσο εντοπισμό και τις κυρώσεις.
Ο ρόλος των διεθνών μεσαζόντων
Το δίκτυο περιλαμβάνει εταιρείες στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπως η Luan Bird Shipping Service L.L.C και η Mars Investment L.L.C, που χρηματοδοτούν τη ναύλωση πλοίων και τη διαμετακόμιση του πετρελαίου. Επιπλέον, η γερμανική BPT Berlin Petroleum Trading GmbH και η UAE-based Shandong Independent Energy Trading DMCC συμμετείχαν σε συμφωνίες αγοράς εκατομμυρίων βαρελιών ιρανικού πετρελαίου, συχνά με μεγάλη έκπτωση, προκειμένου να εξασφαλιστεί η μεταφορά τους μέσω του shadow fleet.
Οι εταιρείες αυτές συνεργάζονται στενά με Ιρανούς αξιωματούχους και με υπαλλήλους των front companies του Sepehr Energy Jahan, που περιλαμβάνουν ειδικούς στη ναυτιλία, τη διαχείριση εμπορευμάτων και ακόμα και την παραποίηση συστημάτων εντοπισμού πλοίων (AIS), προκειμένου να καλύψουν την ταυτότητα των πλοίων και των φορτίων.
Κυρώσεις και επιπτώσεις
Όλα τα περιουσιακά στοιχεία και συμφέροντα των κυρωμένων εταιρειών και προσώπων στις ΗΠΑ ή υπό τον έλεγχο Αμερικανών πολιτών ή εταιρειών μπλοκάρονται πλήρως. Οι συναλλαγές με αυτές απαγορεύονται αυστηρά χωρίς ειδική άδεια, ενώ οι παραβάτες αντιμετωπίζουν αυστηρές αστικές και ποινικές κυρώσεις. Οι ελληνικές εφοπλιστικές εταιρείες που εμφανίζονται στη λίστα πρέπει να προσαρμόσουν άμεσα τις δραστηριότητές τους, καθώς η παραμικρή εμπλοκή σε τέτοιες μεταφορές μπορεί να τις θέσει σε νομικό κίνδυνο και να πλήξει τη διεθνή φήμη τους.
Γεωπολιτικές προεκτάσεις
Η υπόθεση δείχνει ξεκάθαρα τη σύνδεση μεταξύ του ιρανικού στρατού και του διεθνούς ναυτιλιακού εμπορίου, αλλά και το πώς ελληνικές εταιρείες, υπό την ανοχή του Μητσοτάκη και μέσω της συμμετοχής τους σε πλοία με ξένες σημαίες, εμπλέκονται έμμεσα ή άμεσα σε δραστηριότητες που χρηματοδοτούν στρατιωτικούς εξοπλισμούς και proxy groups στη Μέση Ανατολή. Το ζήτημα φέρνει στην επιφάνεια και την ανάγκη για αυστηρότερη εποπτεία και συμμόρφωση των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών με διεθνείς κυρώσεις. Κάτι αδύνατο όταν έχεις τις κυβερνητικές «πλάτες».
