Μια εξέλιξη με σαφές στρατηγικό αποτύπωμα ανακοίνωσε η ηγεσία της Λευκορωσίας, καθώς επιβεβαιώθηκε η ανάπτυξη ρωσικών πυραύλων Oreshnik με δυνατότητα πυρηνικής χρήσης στο έδαφός της. Η ανακοίνωση ήρθε σε μια χρονική συγκυρία κατά την οποία οι συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, με τις στρατιωτικές και διπλωματικές κινήσεις να εξελίσσονται παράλληλα.
Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο, δήλωσε ότι το σύστημα Oreshnik έχει ήδη αφιχθεί στη χώρα και έχει τεθεί σε μάχιμη υπηρεσία. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, η άφιξη των πυραύλων πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, χωρίς ωστόσο να δοθούν λεπτομέρειες για τον αριθμό τους ή για τη διάταξη ανάπτυξής τους.
Το Oreshnik αποτελεί σύστημα βαλλιστικών πυραύλων ενδιάμεσου βεληνεκούς, με δυνατότητα μεταφοράς είτε συμβατικών είτε πυρηνικών κεφαλών. Οι πύραυλοι αυτού του τύπου έχουν επιχειρησιακό εύρος από 500 έως 5.500 χιλιόμετρα, κατηγορία όπλων που είχε απαγορευτεί στο παρελθόν βάσει συνθήκης της σοβιετικής εποχής. Η συγκεκριμένη συνθήκη εγκαταλείφθηκε τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από τη Μόσχα το 2019.
Η Ρωσία δοκίμασε για πρώτη φορά συμβατικά οπλισμένη έκδοση του Oreshnik τον Νοέμβριο του 2024, πλήττοντας ουκρανικό βιομηχανικό στόχο. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν είχε τότε υποστηρίξει ότι το σύστημα είναι αδύνατο να αναχαιτιστεί, προβάλλοντας τις τεχνικές του δυνατότητες ως μέσο αποτροπής.
Δηλώσεις από το Κρεμλίνο και προειδοποιήσεις
Ο Πούτιν δήλωσε ότι οι πύραυλοι Oreshnik θα αναλάβουν μάχιμη υπηρεσία εντός του μήνα, χωρίς να δώσει περαιτέρω επιχειρησιακές λεπτομέρειες. Οι δηλώσεις έγιναν στο πλαίσιο συνάντησης με ανώτατους Ρώσους στρατιωτικούς, όπου προειδοποίησε ότι η Μόσχα θα επιδιώξει να επεκτείνει τα εδαφικά της κέρδη στην Ουκρανία εάν το Κίεβο και οι δυτικοί του σύμμαχοι απορρίψουν τις ρωσικές απαιτήσεις στις ειρηνευτικές συνομιλίες.
Η ρωσική πλευρά έχει προειδοποιήσει ότι η χρήση πυραύλων μεγαλύτερου βεληνεκούς από την Ουκρανία, με τη στήριξη δυτικών χωρών, θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίποινα εναντίον κρατών που θεωρούνται σύμμαχοι του Κιέβου.
Λευκορωσία και ρωσικά πυρηνικά όπλα
Η ανάπτυξη των Oreshnik έρχεται να προστεθεί σε μια ήδη υφιστάμενη πραγματικότητα. Η Ρωσία είχε προηγουμένως αναπτύξει τακτικά πυρηνικά όπλα στη Λευκορωσία, χώρα από το έδαφος της οποίας εξαπολύθηκε η πλήρους κλίμακας εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Ο Λουκασένκο έχει αναφέρει στο παρελθόν ότι στη χώρα βρίσκονται αρκετές δεκάδες ρωσικά τακτικά πυρηνικά όπλα.
Σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές, ακόμη και αν ο έλεγχος των πυραύλων παραμένει στη Μόσχα, το Μινσκ θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει πιθανούς στόχους. Σε περιπτώσεις στόχων που βρίσκονται πιο κοντά στη Λευκορωσία, οι πύραυλοι θα μπορούσαν να φέρουν βαρύτερο ωφέλιμο φορτίο.
Τα τεχνικά δεδομένα και οι χρόνοι πλήγματος
Ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης υποστήριξαν ότι ο πύραυλος Oreshnik θα μπορούσε να φτάσει σε αεροπορική βάση στην Πολωνία σε περίπου 11 λεπτά και στο αρχηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες σε περίπου 17 λεπτά. Ένα από τα κρίσιμα χαρακτηριστικά του συστήματος είναι ότι, πριν από την πρόσκρουση, δεν είναι δυνατό να διαπιστωθεί εάν φέρει πυρηνική ή συμβατική κεφαλή.
Ο Πούτιν έχει αναφέρει ότι οι πολλαπλές κεφαλές του Oreshnik κινούνται με ταχύτητες που φτάνουν τα 10 Mach, υποστηρίζοντας ότι ακόμη και συμβατικά πλήγματα με αυτό το σύστημα θα μπορούσαν να έχουν καταστροφικό αποτέλεσμα συγκρίσιμο με πυρηνική επίθεση.
Το αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα
Το 2024, το Κρεμλίνο παρουσίασε αναθεωρημένο πυρηνικό δόγμα, σύμφωνα με το οποίο μια συμβατική επίθεση κατά της Ρωσίας από χώρα που υποστηρίζεται από πυρηνική δύναμη θα θεωρείται κοινή επίθεση. Η διατύπωση αυτή εκλήφθηκε ως σαφής προειδοποίηση προς τη Δύση, με στόχο να αποτραπεί η παροχή όπλων μεγαλύτερης εμβέλειας στην Ουκρανία.
Το ίδιο δόγμα έθεσε τη Λευκορωσία υπό τη ρωσική πυρηνική ομπρέλα, ενισχύοντας θεσμικά τη στρατιωτική σύνδεση των δύο χωρών.
Πολιτικές διαστάσεις και διεθνείς αντιδράσεις
Ο Λουκασένκο, που κυβερνά τη Λευκορωσία για περισσότερες από τρεις δεκαετίες, έχει βρεθεί επανειλημμένα στο στόχαστρο δυτικών κυρώσεων για ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και για τη στήριξή του στη ρωσική στρατιωτική δράση. Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα επιδίωξε περιορισμένη προσέγγιση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, απελευθερώνοντας 123 πολιτικούς κρατούμενους, στο πλαίσιο συμφωνίας που οδήγησε σε άρση αμερικανικών κυρώσεων σε κρίσιμους εξαγωγικούς τομείς της χώρας.
Η ηγέτης της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Sviatlana Tsikhanouskaya, δήλωσε ότι η ανάπτυξη του Oreshnik βαθαίνει τη στρατιωτική και πολιτική εξάρτηση της Λευκορωσίας από τη Ρωσία, μετατρέποντας τη χώρα σε πιθανό στόχο και ενισχύοντας τη στρατιωτικοποίησή της.
