Μια επιτροπή από σημαίνοντα στελέχη του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος μόλις πριν λίγες ημέρες ολοκλήρωσε κεκλεισμένων των θυρών την κατάρτιση του επόμενου πενταετούς οικονομικού σχεδίου της χώρας – ενός εκτεταμένου σχεδίου που καλύπτει τα πάντα, από την επιτάχυνση της τεχνολογικής καινοτομίας έως τον εξορθολογισμό του τρόπου με τον οποίο οι κινεζικές αγροτικές εκμεταλλεύσεις θα καλλιεργούν τρόφιμα.
Τα διακυβεύματα για τη διαμόρφωση αυτής της στρατηγικής είναι υψηλά, με τους Κινέζους αξιωματούχους να δέχονται πιέσεις να μειώσουν την εξάρτηση από την εισαγόμενη τεχνολογία και να αντιμετωπίσουν τις οικονομικές αδυναμίες, καθώς η χώρα αντιμετωπίζει μια ολοένα και πιο έντονη αντιπαλότητα με τις ΗΠΑ. «Η επιστημονική διαμόρφωση και η συνεχής εφαρμογή του πενταετούς σχεδίου είναι… ένα βασικό πολιτικό πλεονέκτημα του σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά. Πολλά ξένα πολιτικά κόμματα μας ζηλεύουν γι’ αυτό», δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου την Παρασκευή ο Τζιανγκ Τζινκουάν, αξιωματούχος του Γραφείου Πολιτικής Έρευνας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος, προσθέτοντας ότι τέτοια σχέδια είναι απαραίτητα για την «απόκτηση στρατηγικής πρωτοβουλίας εν μέσω έντονου διεθνούς ανταγωνισμού».
«Ο μακροπρόθεσμος προσανατολισμός είναι ένα μείγμα συνέχειας και ευελιξίας, κάτι που οι δυτικές χώρες δυσκολεύονται να συναγωνιστούν», σύμφωνα με άρθρο στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Ξινχούα.
Αυτή η ρητορική δεν είναι ασυνήθιστη στο αυστηρά ελεγχόμενο προπαγανδιστικό περιβάλλον της Κίνας. Οι αξιωματούχοι του καθεστώτος προσπαθούν εδώ και καιρό να ενισχύουν την εικόνα τους στο εγχώριο και, ολοένα και περισσότερο, διεθνές κοινό.
Η εκπόνησης του επερχόμενου πενταετούς σχεδίου, δεν θα μπορούσε να έρθει σε καλύτερη στιγμή για τον Σι, λίγες ημέρες πριν συναντηθεί με τον Τραμπ την προσεχή Πέμπτη (30/10) στο περιθώριο μιας διεθνούς συνόδου κορυφής στη Νότια Κορέα.
Το πενταετές σχέδιο
Οι πλήρεις λεπτομέρειες του επερχόμενου πενταετούς σχεδίου δεν θα δημοσιευτούν παρά μόνο μετά την έγκρισή του από την νομοθετική εξουσία της Κίνας τον Μάρτιο. Ωστόσο, η επισκόπηση των προτεραιοτήτων που εγκρίθηκαν από μια ισχυρή επιτροπή του Κομμουνιστικού Κόμματος απέπνεε εμπιστοσύνη στη συνεχιζόμενη άνοδο της Κίνας.
«Θα αγωνιστούμε για άλλα πέντε χρόνια ώστε να επιτύχουμε ένα σημαντικό άλμα προς τα εμπρός στην οικονομική ισχύ, τις επιστημονικές και τεχνολογικές δυνατότητες, την εθνική αμυντική ισχύ, την ολοκληρωμένη εθνική ισχύ και τη διεθνή επιρροή της χώρας μας έως το 2035», ανέφερε ανακοίνωση που δημοσιεύθηκε πριν από λίγες ημέρες από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Οι Κινέζοι ηγέτες έδωσαν το έναυσμα να συνεχίσουν την πορεία τους για «επιτάχυνση της υψηλού επιπέδου επιστημονικής και τεχνολογικής αυτοδυναμίας» και την εισαγωγή υψηλής τεχνολογίας στη βιομηχανία – βασιζόμενοι στις τρέχουσες προσπάθειες της Κίνας να αναβαθμίσει την παραγωγή και την ικανότητά της για καινοτομία.
Τα μηνύματα που ακολούθησαν τη σύσκεψη της επιτροπής στο Πεκίνο υποδήλωναν ότι η Κίνα θα ενίσχυε τη θέση της ως μεταποιητικής και βιομηχανικής δύναμης, παρά τις μακροχρόνιες απόψεις ορισμένων αναλυτών ότι θα πρέπει να μεταβεί σε μια οικονομία που βασίζεται στις υπηρεσίες, όπως έχουν κάνει πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες. Το ανακοινωθέν τόνισε επίσης τη σημασία της εθνικής ασφάλειας και την ανάγκη επιτάχυνσης της οικοδόμησης προηγμένων μαχητικών δυνατοτήτων για τον στρατό.
Ο τρόπος με τον οποίο οι αξιωματούχοι σχεδιάζουν με ακρίβεια την επίτευξη αυτών των στόχων θα γίνει σαφέστερος τους επόμενους μήνες και χρόνια.
Ο κινέζικος τρόπος
Οι παρατηρητές έχουν από καιρό επισημάνει την ικανότητα του αυστηρά ελεγχόμενου συστήματος της Κίνας να επιτυγχάνει μακροπρόθεσμους στόχους.
Η χώρα έχει βγάλει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια, έχει μετατραπεί στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και σε κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας ανάπτυξης, και πιο πρόσφατα αναδείχθηκε σε τεχνολογική δύναμη και υποστηρικτής της πράσινης μετάβασης σε όλο τον κόσμο.
Και καθώς οι ΗΠΑ αναδιαμορφώνουν την εξωτερική και εσωτερική τους πολιτική υπό τον Τραμπ, το Πεκίνο προωθεί τον σχεδιασμό της Κίνας ως απόδειξη ότι η ίδια, και όχι οι ΗΠΑ, είναι ένας υπεύθυνος παγκόσμιος ηγέτης.
«Στο σημερινό παγκόσμιο περιβάλλον, ορισμένες μεγάλες δυνάμεις αλλάζουν συχνά τις πολιτικές τους και αυτή η «απρόβλεπτη φύση» έχει ρίξει τη σκιά της στην παγκόσμια ειρήνη και ανάπτυξη», ανέφερε ένα κύριο άρθρο στην κρατικά υποστηριζόμενη ταμπλόιντ Global Times που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή (25/10).
«Ο αναπτυξιακός χάρτης που διαμορφώνεται για τα επόμενα πέντε χρόνια της Κίνας προσφέρει στον κόσμο κάτι πραγματικά σπάνιο σε αυτούς τους ταραγμένους καιρούς – τη βεβαιότητα», πρόσθεσε.
Μόλις καθοριστούν, τα πενταετή σχέδια λειτουργούν ως οδηγίες για τους αξιωματούχους σε όλο τον εκτεταμένο μηχανισμό της κυβέρνησης και ως οδηγός για επιχειρήσεις, πανεπιστήμια και άλλους οργανισμούς σχετικά με το πώς να ευθυγραμμίσουν τις δικές τους στρατηγικές με αυτές του κόμματος.
Τέτοια σχέδια έχουν κατά καιρούς καταστροφικές συνέπειες. Το «Μεγάλο Άλμα Προς τα Εμπρός» που σχετίζεται με το δεύτερο πενταετές σχέδιο του 1958, το οποίο υποτίθεται ότι θα οδηγούσε την εκβιομηχάνιση της Κίνας, αντίθετα οδήγησε τη χώρα σε λιμό, κοστίζοντας τη ζωή σε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.
Πιο πρόσφατα, τα σχέδια έχουν ωθήσει τις προσπάθειες της Κίνας να αναπτύξει νέες βιομηχανίες όπως η πράσινη τεχνολογία και τα ηλεκτρικά οχήματα και να αναβαθμίσει την παραγωγή των εργοστασίων, αλλά έχουν επίσης δείξει ορισμένα από τα μειονεκτήματα του κρατικά υποστηριζόμενου σχεδιασμού, όπως ο κορεσμός της αγοράς, που προκαλεί πολέμους τιμών και ένα συνεχές κύμα εταιρικών πτωχεύσεων.
Αλλά για τον Σι, ο οποίος εμφανίζεται αποφασισμένος να μην δει την άνοδο της Κίνας να παρεμποδίζεται από τους δυτικούς ελέγχους στις εξαγωγές και τα εμπόδια στις εμπορικές συναλλαγές, είναι σαφές ότι η δύναμη να χαράξει ένα όραμα και να το υλοποιήσει μέχρι το 2030, υπογραμμίζει την πίστη του ότι το σύστημά του τελικά θα πετύχει.
