Η Συρία, επί δεκαετίες ο σημαντικότερος σύμμαχος του Ιράν στη Μέση Ανατολή, έχει μετατραπεί – σχεδόν αθόρυβα – σε εφαλτήριο των ισραηλινών επιχειρήσεων κατά της Τεχεράνης.
Η κατάρρευση του καθεστώτος Assad τον Δεκέμβριο του 2024, αποτέλεσμα μαζικής ισλαμιστικής εξέγερσης, άλλαξε ριζικά τον γεωστρατηγικό χάρτη. Το Ιράν απέσυρε άρον-άρον τις δυνάμεις του, και μέσα σε λίγους μήνες, η Συρία όχι μόνο έπαψε να είναι φιλοϊρανική, αλλά συνεργάζεται πλέον παρασκηνιακά με το Ισραήλ.
Και τώρα, με την επιχείρηση Rising Lion να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, η Συρία χρησιμοποιείται απροκάλυπτα ως εναέριος διάδρομος, επιχειρησιακή βάση και ζώνη υποστήριξης για την ισραηλινή αεροπορική επίθεση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Επιχειρησιακά ίχνη στον συριακό ουρανό
Μόλις ώρες μετά την έναρξη της ισραηλινής επίθεσης στο Ιράν στις 13 Ιουνίου 2025, πλήθος από βίντεο και εικόνες κατέκλυσαν τα κοινωνικά δίκτυα, δείχνοντας:
• KC-707 tankers και F-16 της Ισραηλινής Αεροπορίας να πετούν ψηλά πάνω από τη Deir Ezzor
• KC-130H σε χαμηλή πτήση πάνω από τη Suwayda, αποστολή που συνδέεται με επιχειρήσεις διάσωσης ή διείσδυσης ειδικών δυνάμεων
• Εμφάνιση των Shavit & Eitam (G550), αεροσκαφών υψηλής τεχνολογίας ISR (Intelligence, Surveillance, Reconnaissance) και ηλεκτρονικού πολέμου, πάνω από τη Daraa
• Αναχαίτιση από ισραηλινά F-16 κατά ιρανικών Shahed drone σε χαμηλό ύψος
Κάθε πτήση αποκαλύπτει ένα καλά προετοιμασμένο επιχειρησιακό πλέγμα, με τη Συρία να αποτελεί τη ραχοκοκαλιά της εναέριας επιχείρησης, χωρίς ούτε μια αντιαεροπορική βολή να παρεμβαίνει.
Η Συρία, κάποτε η πιο πυκνοκατοικημένη χώρα σε αντιαεροπορικά συστήματα στη Μέση Ανατολή, έπαψε να είναι απειλή μέσα σε μία νύχτα.
Στις 8 Δεκεμβρίου 2024 – λίγες ώρες μετά την πτώση του Assad– το Ισραήλ εξαπέλυσε μια μαζική επιχείρηση, γνωστή ως Βέλος του Bassad καταστρέφοντας το σύνολο των αμυντικών υποδομών της χώρας.
Σκοπός; Η εκκαθάριση του εναέριου χώρου για τις επιχειρήσεις που θα ξεκινούσαν μήνες αργότερα εναντίον του Ιράν.
Από σκιάχτρο του Ιράν, σύμμαχος του Ισραήλ
Το νέο ισλαμιστικό καθεστώς της Συρίας, παρά τις δημόσιες δηλώσεις του, βρίσκεται σε απευθείας συνομιλίες με το Τελ Αβίβ. Ενώ μια ειρηνευτική συμφωνία φέρεται να βρίσκεται στο τραπέζι, στην πράξη έχει ήδη παραχωρηθεί πλήρης εναέρια πρόσβαση στις ισραηλινές δυνάμεις.
Και η πραγματικότητα είναι ακόμη πιο ωμή: αν ήθελε να σταματήσει το Ισραήλ, δεν θα μπορούσε. Η Συρία είναι πλέον στρατιωτικά ανοχύρωτη και πολιτικά εξαρτημένη.
Ο Ρόλος του Ισραήλ στην πτώση του Assad
Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Bnejamin Netanyahu άφησε πολλές φορές υπαινιγμούς για το ρόλο του Ισραήλ στην ανατροπή του Assad. Τώρα, όλα ξεκαθαρίζουν:
• Η κατάρρευση της Συρίας προηγήθηκε της επίθεσης στο Ιράν
• Η εξουδετέρωση της αεράμυνας έδωσε ασφαλή διάδρομο στην IAF
• Η νέα πολιτική τάξη της Συρίας δεν φέρει φιλοϊρανικά αντανακλαστικά, τουναντίον
Η ανατροπή του καθεστώτος Assad ήταν στρατηγική επένδυση για το Ισραήλ, που απέδωσε ακριβώς τη στιγμή που τη χρειαζόταν.
Η ιρανική υποχώρηση: Λάθος Ή Στρατηγική Σιωπή;
Η Τεχεράνη δέχεται σφοδρή εσωτερική κριτική για την εγκατάλειψη της Συρίας. Παρά τις ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες ότι προσπάθησε να στηρίξει τον Assad τις τελευταίες μέρες, η αποχώρηση των ιρανικών δυνάμεων θεωρείται πλέον στρατηγικό φιάσκο.
Κάποιοι στην Τεχεράνη ίσως θεώρησαν πως, με τη Συρία ξεκαθαρισμένη, θα μπορούσε να προσεγγίσει ξανά τις ΗΠΑ για ένα νέο πυρηνικό deal. Αν αυτό όντως ήταν το σκεπτικό, η πραγματικότητα αποδεικνύει το αντίθετο: η απώλεια της Συρίας διευκόλυνε την επιθετικότητα του Ισραήλ – και όχι τη διπλωματία.
Η Συρία Ως γεωπολιτικό παράδειγμα
Η περίπτωση της Συρίας προσφέρει μια ωμή αλλά πολύτιμη γεωστρατηγική αλήθεια:
1. Το κενό εξουσίας οδηγεί σε επιχειρησιακή εκμετάλλευση. Όποιος δεν ελέγχει τον ουρανό του, μετατρέπεται σε “διάδρομο” για άλλους.
2. Το Ισραήλ επενδύει μακροπρόθεσμα. Η πτώση του Άσαντ ήταν μέρος ενός πολύ ευρύτερου σχεδίου. Δεν επρόκειτο απλώς για «τυχαία εξέγερση», αλλά για μια διαδικασία προετοιμασίας ενός στρατηγικού πεδίου.
3. Η Ιρανική στρατηγική αποδείχτηκε αφελής. Η απώλεια της Συρίας σήμανε απώλεια πρόσβασης στη Μεσόγειο, απώλεια εναέριας κάλυψης και τώρα – απομόνωση.
