Μια εντυπωσιακή ανακάλυψη έφερε στο φως το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble της NASA.
Αστρονόμοι εντόπισαν έναν ασυνήθιστο λευκό νάνο, με την ονομασία WD 0525+526, ο οποίος δεν δημιουργήθηκε με τον κλασικό τρόπο — δηλαδή από την εξέλιξη ενός μοναχικού άστρου — αλλά μέσα από τη βίαιη σύγκρουση δύο άστρων. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Astronomy, αποκάλυψε ίχνη άνθρακα στην ατμόσφαιρα του άστρου, σημάδια που μαρτυρούν την εκρηκτική του προέλευση.
Οι λευκοί νάνοι θεωρούνται τα απομεινάρια άστρων που δεν είχαν αρκετή μάζα για να καταλήξουν σε σουπερνόβα. Αντίθετα, συρρικνώνονται σε υπέρπυκνα σώματα, περίπου στο μέγεθος της Γης. Ωστόσο, ο WD 0525+526, που βρίσκεται 128 έτη φωτός μακριά, αμφισβητεί αυτή την παραδοσιακή εικόνα.
Αρχικά έμοιαζε με έναν συνηθισμένο λευκό νάνο. Όμως οι υπεριώδεις παρατηρήσεις του Hubble αποκάλυψαν ίχνη άνθρακα στην ατμόσφαιρά του — κάτι που δεν συμβαίνει σε λευκούς νάνους που σχηματίζονται από ένα μόνο άστρο. «Μέχρι τώρα φαινόταν σαν ένας φυσιολογικός λευκός νάνος, αλλά το υπεριώδες μάτι του Hubble αποκάλυψε ότι είχε μια πολύ διαφορετική ιστορία», εξηγεί ο Boris Gaensicke, επικεφαλής της μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Warwick.
Συνήθως, οι λευκοί νάνοι κρύβουν τον άνθρακα και το οξυγόνο του πυρήνα τους κάτω από ένα παχύ στρώμα υδρογόνου και ηλίου. Στην περίπτωση όμως μιας σύγκρουσης δύο άστρων, αυτά τα στρώματα απογυμνώνονται, επιτρέποντας στον άνθρακα να εμφανιστεί στην επιφάνεια. Αυτό ακριβώς συνέβη στον WD 0525+526.
Το συγκεκριμένο άστρο είναι πιο θερμό και πιο μαζικό από άλλους γνωστούς λευκούς νάνους που έχουν δημιουργηθεί από συγχωνεύσεις. Με θερμοκρασία σχεδόν 21.000 Κέλβιν (περίπου 37.000 βαθμοί Φαρενάιτ), είναι πάνω από 20% πιο βαρύ από τον Ήλιο, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικά σημαντικό εύρημα. Αν και η ποσότητα άνθρακα στην ατμόσφαιρά του είναι μικρότερη από αυτή σε ψυχρότερους λευκούς νάνους, η παρουσία του αποτελεί αδιάσειστη απόδειξη της βίαιης προέλευσης του άστρου.
Σε θερμότερους λευκούς νάνους όπως αυτός, οι γραμμές των στοιχείων πέραν του ηλίου δεν φαίνονται καθαρά στο ορατό φως. Στο υπεριώδες φάσμα όμως παραμένουν ισχυρές — και εκεί ακριβώς διαπρέπει το Hubble. «Το Cosmic Origins Spectrograph του Hubble είναι το μοναδικό όργανο που μπορούσε να δώσει την εξαιρετικής ποιότητας υπεριώδη φασματοσκοπία που χρειαστήκαμε για να ανιχνεύσουμε τον άνθρακα στην ατμόσφαιρα του λευκού νάνου», τόνισε η Snehalata Sahu, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο του Warwick.
Χάρη σε αυτή την ικανότητα, το Hubble απέδειξε για ακόμη μια φορά πόσο πολύτιμο είναι στην αποκάλυψη των μυστικών του σύμπαντος. Χωρίς αυτό, οι αστρονόμοι θα είχαν χάσει τα διακριτικά σημάδια της εκρηκτικής ιστορίας του WD 0525+526. Η ανακάλυψη ανοίγει το ενδεχόμενο πολλοί ακόμη «συνηθισμένοι» λευκοί νάνοι να είναι στην πραγματικότητα απόγονοι βίαιων κοσμικών συγκρούσεων.
Οι επιστήμονες σχεδιάζουν να συνεχίσουν την έρευνα για να δουν πόσοι ακόμη λευκοί νάνοι κρύβουν παρόμοια προέλευση. «Αυτό θα αποτελέσει σημαντική συμβολή στην κατανόηση των διπλών λευκών νάνων και των δρόμων που οδηγούν σε εκρήξεις σουπερνόβα», σημείωσε ο Antoine Bedard, συν-επικεφαλής της μελέτης.
